Rianne werpt graag een andere blik op psychisch welzijn. Welzijn betekent volgens de van Dale; goede gezondheid. ‘Wel’ zijn is trouwens een leuke woordspeling want het gaat over wat je wel bent of niet bent.
Psychisch ‘wel’ zijn bezit iedereen, het gaat over je werkelijke essentie. Je bent mens, je bestaat dus je bezit ‘wel’ zijn. Dit brengt ons op het eerste misverstand.
Misverstand 1: als je een stoornis hebt dan bezit je geen psychisch welzijn
Je denkt misschien dat je niet beschikt over psychisch welzijn als je een stoornis hebt of label. Want als je depressief bent of psychotisch dan ben je psychisch niet wel. Of er wordt gedacht dat mensen zonder stoornis wel psychisch welzijn bezitten. Maar kloppen deze gedachten wel? Je zou kunnen denken dat psychisch welzijn veranderlijk is, maar graag wil ik een onderscheid maken tussen psychisch welzijn en emoties. Wat we als mens voelen is niet statisch het is constant in beweging of je nu een label/diagnose hebt of niet. Het ene moment voelen we ons verdrietig en het andere moment blij, dan zijn we boos en dan weer voelen we ons vol liefde. Het komt en gaat en is blijvend in beweging. Het kan zelfs in een split second veranderen omdat we ruzie krijgen of omdat iemand ineens overlijdt, of we raken een periode in verwarring. Dit hoort bij de menselijke ervaring en is onderdeel van mens zijn.
Wat ik met psychisch welzijn bedoel, is onze essentie. We bezitten het allemaal! We worden er mee geboren. Het is zonder vorm. De levensenergie die we bezitten om te groeien, het is de kracht in ons die wil leven ondanks alles wat we meemaken. Of zoals Syd Banks het noemde Mind. In mijn jeugd heb ik me heel depressief gevoeld. Deze oncomfortabele gevoelens kon ik ervaren door bewustzijn en denken. Lang heb ik gedacht dat er iets mis was met mij. Door deze gedachten te geloven was ik het contact met mijn psychisch welzijn tijdelijk kwijt. Overigens vertelde ook niemand me hierover. Maar psychisch welzijn is in alle mensen, enkel kan het bedolven zijn onder gedachten, overtuigingen, gevoelens en nare ervaringen. In de menselijke ervaring beleven we van alles, maar we zijn niet deze ervaringen.
Misverstand 2: ons verleden bepaalt ons psychisch welzijn voor het heden en de toekomst
Pas vroeg ik mijn psychiatrische dossier op, ik ontving een dik pak papieren met een hele rits aan geschiedenis, een lange lijst aan stoornissen en crisissen. Geen wonder dat wanneer ik bij een nieuwe behandelaar kwam er al een voor ingenomen beeld van mij was. Het was de spiegel van gebrek of wantrouwen, en niet de spiegel van heelheid.
Het verleden, en of traumatische ervaringen beïnvloeden ons enigszins, ze maken dat we getriggerd worden op woorden, geluiden of beelden. Onze herinneringen kunnen een soort filter vormen hoe we naar onze omgeving kijken. Maar wij zijn niet onze ervaringen en geschiedenis en ze bepalen ook niet ons heden of de toekomst. In het moment ‘nu’ kun je telkens kiezen en voelen welke richting je op wilt. Je hebt de vrijheid te kiezen welke gedachten en overtuigingen je wilt blijven geloven. Dat is je vrijheid! Je bent helemaal okay, ook als je onderweg tijdens je reis van menselijke ervaring valt en je oncomfortabel voelt, of ‘fouten’ maakt, dat hoort er ook allemaal bij. Eigenlijk bedenken we ook zelf wat goed en fout is. We bedenken eigenlijk alles zelf of we nemen het over van anderen.
Misverstand 3: als je een psychische aandoening hebt, ben je gebroken en moet je gerepareerd worden
Of we zouden zeggen je moet in behandeling, veranderen, of geheeld. Regelmatig zie ik dat mensen heel blij zijn met hun diagnose want ze denken dat dit de oorzaak is van hun probleem. Helaas is het enkel een naam voor een verzameling criteria van gedrag. Je bent niet je label, dus je bent geen autist, borderliner of psychoot, dus deze labels hoeven je ook niet in de weg te staan aan het oplossen van problemen. Als we focussen op psychiatrische labels gaan we proberen ‘gebreken’ op te lossen alsof er psychisch iets mis is. Als we mensen benaderen vanuit heelheid dan kunnen we ze begeleiden in hun tijdelijk lijden, ondersteunen hen hun emoties te ervaren, en helpen gedachten te onderzoeken. Autonomie, (zelf)compassie en nieuwsgierigheid zijn hierin wat mij betreft pijlers.
Misverstand 4: hoe complexer het psychische probleem, hoe complexer de behandeling
Nou ik was dus zo’n complex geval, het woord staat veelal genoemd in mijn dossier. Maar de veelheid aan behandeling en verschillende therapeuten heeft niet bijgedragen aan herstel eerder aan verwarring. Er zouden voor complexe gevallen, complexere behoeften zijn. Maar we verliezen hierdoor de simpele dingen uit het oog. We mogen de focus verleggen van wat voor iedereen verschillend is, naar wat voor iedereen universeel is; je ervaring komt tot stand door (3 principes) levensenergie/ziel, gedachten en bewustzijn. Allemaal zoeken we erkenning om te (mogen) zijn wie we zijn. De kinderlijke basisbehoeften van gewenst en geliefd zijn en je beschermd weten. We mogen mensen faciliteren deze behoeften in zichzelf terug te vinden, dat is psychisch welzijn.
Misverstand 5: voor psychisch welzijn of stressvrij zijn moet je iets doen
Misschien zie je stressvrij of psychisch welzijn als een doel, als iets dat je moet bereiken. Zo van wanneer ik deze therapie heb gedaan, dan… zal het vast beter worden. Of je ervaart veel stress van je werk en als je op vakantie gaat dan zal je eindelijk ontspannen. Maar die vakantie doet niet echt iets, dat wat in jou gebeurt ten aanzien van de buitenwereld maakt dat je meer ontspant.
Je bent al psychisch welzijn, zelfs al heb je diagnoses, het is onze basis. Onze gedachten daarin tegen vliegen alle kanten op, we hoeven daar niet per se iets mee. We kunnen ze aanschouwen of we nemen ze aan als waarheid. (En dat mag allemaal) We mogen nieuwsgierig zijn naar welke overtuigingen ons eigenlijk misschien belemmeren om werkelijk te genieten van deze menselijke ervaring. Psychisch welzijn betekent niet dat je geen vervelende gedachten of gevoelens ervaart maar wel dat jij helemaal okay bent ondanks dat. Goed zoals je bent. Allemaal zijn we een perfect mens met imperfectie, onderweg in de menselijke ervaring.
En ik schrijf het er toch maar weer even bij, dit is mijn waarheid, hoe ik het zie, je mag het anders zien. We zijn allemaal vrij te geloven wat we willen geloven.
Geef een reactie