Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht.

Jim van Os werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Jim van Os schreef deze toegankelijke boeken:

Trauma Begrijpen in 33 vragen

Psychose Begrijpen in 33 vragen

Neurodiversiteit Begrijpen in 33 vragen

We zijn God niet

Acathisie: de onzichtbare vijand van rust

Acathisie is een bijwerking van medicijnen waarbij je een onophoudelijke, diepe innerlijke onrust voelt en de drang ervaart om te bewegen.

Acathisie. Misschien heb je er nog nooit van gehoord, maar voor de mensen die het ervaren, kan het een intense, onzichtbare marteling zijn. Het is een bijwerking van sommige medicijnen, vooral antipsychotica en antidepressiva, waarbij iemand een onophoudelijke, diepe innerlijke onrust voelt en de drang ervaart om te bewegen. Even stilzitten voelt haast als een onmogelijke taak.

Acathisie kan op subtiele wijze ontstaan, waardoor het soms niet meteen herkend wordt – wat de situatie vaak alleen maar ingewikkelder en verwarrender maakt.

Wat is acathisie?

Acathisie is eigenlijk een bewegingsstoornis, maar dan eentje die zich meer binnenin afspeelt. Het kan optreden bij het starten, stoppen of aanpassen van bepaalde medicijnen. Mensen voelen zich rusteloos, ervaren een intense spanning, en in ernstige gevallen kan dit zelfs leiden tot wanhoop en gevoelens van hopeloosheid. Wat de verwarring nog groter maakt, is dat acathisie niet altijd zichtbaar is voor de buitenwereld. Je ziet niet meteen een fysieke verandering zoals bij een trillend been of schokkende bewegingen. Het speelt zich vaak binnenin af, en de omgeving heeft er niet altijd zicht op.

Hoe herken je acathisie?

Een van de grootste uitdagingen bij acathisie is dat het makkelijk kan worden verward met andere aandoeningen, zoals angst of onrust door een bestaande psychische klacht. Mensen met acathisie kunnen symptomen vertonen zoals constant ijsberen, wippen op een stoel of het hebben van een innerlijk gevoel van “bewegen” zonder zichtbaar te bewegen. Maar vaak blijft het gevoel onzichtbaar, wat bij artsen en zelfs bij de persoon zelf kan leiden tot misverstanden en verkeerde diagnoses. Een ander risico is dat artsen deze onrust soms toeschrijven aan de oorspronkelijke klachten en de dosis van het medicijn verhogen, wat het probleem juist kan verergeren.

De impact van een verkeerde diagnose

Acathisie kan een ernstige impact hebben op het dagelijks leven en het psychisch welzijn. Het gevoel van wanhoop en rusteloosheid kan zo intens zijn dat sommige mensen proberen te ontsnappen aan het gevoel door zichzelf pijn te doen. De impact van acathisie wordt vaak onderschat. Het is meer dan “een beetje onrustig” zijn. Het kan zo allesoverheersend zijn dat het dagelijkse leven beïnvloedt en het vermogen om te functioneren enorm onder druk zet.

Wat kun je doen als je denkt dat je acathisie hebt?

Als je vermoedt dat je acathisie hebt, is het belangrijk om dit meteen met je arts te bespreken en specifiek te vragen of je symptomen door acathisie kunnen worden veroorzaakt. Op PsychoseNet hebben we veel informatie over bijwerkingen en wat je kunt doen als je moeite hebt met je medicatie.

Empower jezelf met kennis, zodat je de juiste vragen kunt stellen en niet zomaar een hogere dosis krijgt voorgeschreven zonder een goede uitleg.

De Keuzetools van PsychoseNet

Kijk bijvoorbeeld eens bij onze antidepressiva- en antipsychoticakeuzetools:

Acathisie: meer dan je denkt

Het doel van dit blog is niet om angst aan te jagen, maar juist om bewustzijn te creëren over acathisie. Het is een bijwerking die vaak onbegrepen is, maar die zeker meer aandacht verdient. Het is belangrijk dat we het gesprek openen en ervoor zorgen dat mensen de juiste informatie en ondersteuning krijgen. Empower jezelf en maak gebruik van de informatie die beschikbaar is om de juiste vragen te stellen en niet zomaar een verhoogde dosis te accepteren.

Wil je meer weten?

Waarom geven we bij PsychoseNet de voorkeur aan de term “psychosegevoeligheid”? Bekijk dan dit mini college

Ben je op zoek naar lotgenotencontact? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.

Afbouwen van medicatie

Als je informatie zoekt over afbouwen van psychiatrische medicatie, bekijk dan het webinar van Jim van Os en Peter Groot hierover:

YouTube player
YouTube player

Heb je een vraag over acathisie?

Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.

Ken je de mini-College’s van PsychoseNet al?

Bekijk PsychoseNet college’s van Jim van Os over zorg en herstel, van depressie tot psychose.

Mini-college: Wat is het ecosysteem mentale gezondheid (GEM)
Mini-college: Wat is het ecosysteem mentale gezondheid (GEM)
Mini-college: Mini-college: Waarom moeten we af van diagnoses als depressie? door Jim van Os
Mini-college: Wat heb je nodig voor een goede behandeling?
Mini-college: Wat betekenen de DSM-diagnoses die bij psychose gesteld worden?
Mini-college: Wat is het probleem met de diagnose schizofrenie?
Mini-college: Wat is psychisch lijden – en wat doe je er aan?
Mini-college: Mini-college: Waarom moeten we af van diagnoses als depressie?
Mini-college: Wat heb je nodig voor een goede behandeling?
Mini-college: Wat is psychisch lijden en wat doe je er aan?
previous arrow
next arrow

Reacties

4 reacties op “Acathisie: de onzichtbare vijand van rust”

  1. Alexandra

    Ik heb ook acathisie, en de dosis van mijn medicatie (abilify) bepaalt hoe sterk het aanwezig is. Nu mijn medicatie is verlaagd, merk ik minder acathisie. Ik heb ermee leren omgaan door te mediteren, dat was voor mij het enige wat werkte.

  2. Hoi Jim

    Wat fijn dat dit onderwerp wat aandacht krijgt! Dit verschijnsel komt namelijk ook voor bij benzodiazepines of de ontwenning ervan, en merk dat veel mensen het nog niet willen erkennen. Dat maakt soms dat ik me onbegrepen voel als ik over deze klachten praat. Ik probeer te leren het te accepteren in de hoop dat het met de tijd beter wordt zodra ik helemaal ben afgebouwd met de medicatie.

    Engelse websites zoals de Akathisiaalliance of benzoinfo.com geven ook veel informatie over Acathisie.

    Groetjes,

    Merel

  3. Gitte Wilke

    Hallo Jim,

    In 2021 kreeg ik een gedwongen cocktail van haldol/cisordinol, na 2 weken kreeg ik erge last van bewegingsdrang, ik kon absoluut niet stilzitten. De cocktail was eenmalig en toch heeft de bewegingsdrang nog een klein jaar geduurd, de innerlijke onrust ervaarde ik bijna als de hel, ik heb toen een tijdje rondgelopen met suïcidale gedachten zo moeilijk vond ik het om rust te vinden.

    Uiteindelijk is het bij mij goedgekomen, maar mijn hart breekt voor de mensen die hier dagelijks last van hebben.

    Het is goed dat hier meer aandacht aan wordt besteed, hopelijk draagt het bij aan meer kennis over deze vreselijke bijwerkingen van het gebruik van dergelijke medicatie.

    Madd in the Netherlands schrijft hier ook waardevolle artikelen over.

    Hartelijke groet,
    Gitte

  4. Hoi Jim,

    Bedoel je met ‘acathisie’ dat wat ze bijvoorbeeld bewegingsdrang noemen? Dat heb ik gehad toen ik haldol gebruikte en nog wel een beetje, dat ik me voet soms moet bewegen. Toen met de haldol was het verschrikkelijk inderdaad, ik had de hele tijd het gevoel dat ik moest bewegen. Ik ben toen overgestapt op een ander medicijn.

    Groetjes,
    May-May

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *