Mehmet Yucel is een transcultureel systeemtherapeut van Turkse komaf. Hij bedacht een methode waarmee mensen kunnen laten zien hoe ze zich voelen. En wat hun problemen zijn, maar ook wat hen hélpt. Zijn therapeutische gespreks-blokkendoos is een ei van Columbus: hij laat je visualiseren, ordenen en voelen. Ook heel geschikt voor mensen die niet zo talig zijn. Visualiseren van draagkracht en draaglast.
Jij werkt in Amsterdam met Turkse en Marokkaanse jongeren die psychotisch zijn geworden. En je merkte dat er een probleem was met het abstracte taalgebruik van Nederlandse hulpverleners.
Ja, er wordt veel vakjargon gebruikt. Ik liep er elke keer tegenaan. Ik maakte gesprekken mee met de psychiater, met de spv’er of met de andere therapeuten, en ik zag steeds weer dat de mensen die hulp niet snapten. Dat is natuurlijk zonde. De hulpverleners bedoelen het allemaal goed maar die informatie kwam gewoon niet over.
Yucelmethode
Je hebt een methode bedacht om te visualiseren wat iemands draaglast en zijn draagkracht is. Kan je dat laten zien?
Dat klopt, het heet de Yucelmethode. Dat doe ik met deze houten doos. Hierin zitten verschillende balken en blokken en daarmee kun je je persoonlijke situatie illustreren.
Noem eens een voorbeeld
Je kunt één van de vier langwerpige balkjes kiezen om aan te geven hoe je je voelt. Ze zien er allemaal anders uit. De één is helemaal gaaf, de ander een beetje kapot, weer één is veerkrachtig of gebroken.
Je komt bij een jongere die psychotisch is en die kiest het balkje dat helemaal kapot is.
Dan ligt het op tafel. En dan vraag ik bijvoorbeeld, of je de kapotte stukken in je hand kunt vasthouden. In principe heb je je eigen bestaan in je hand. Je communiceert over jezelf, maar via de beelden, via de blokken.
Dus je kan aan zo iemand vragen van: waarom kies je die?
Waarom heb je de kapotte balk gekozen? Dan kunnen ze vertellen. Het nodigt mensen uit tot een gesprek. Ze vertellen veel, maar ze vertellen via het beeld. Het gesprek gaat over de kapotte balk.
Jij kan gewoon zeggen: wanneer is die gebroken?
Ja, wat kun je nog meer vertellen? Waar ik heel erg geïnteresseerd in ben, is niet meteen: hoe komt dat, en wat is er gebeurd? Ik wil graag weten: wat gaat wél goed. Wat zijn de krachtbronnen in je leven.
Blokken en balkjes krijgen een naam en visualiseren verschillende levensgebieden
En dan zegt iemand bijvoorbeeld: mijn familie.
Ja. Bijvoorbeeld, mijn moeder. En dan kunnen ze ook een kleur kiezen, die bij haar past. Want kleuren kunnen ook betekenis hebben. Daarom hebben we ook wat verschillende kleuren. En etiketten, die plakken ze zelf. Ze krijgen gewoon een los vel en ze zijn echt hard aan het werk. Ze geven blokken en balkjes een naam. Het is hun proces, het is niet mijn proces. Op deze manier worden ze een beetje eigenaar gemaakt van hun eigen probleem.
Iemand zegt: het gaat heel slecht, maar mijn moeder is lief, daar heb ik veel steun aan. Ik heb helemaal geen geld.
Oké, je moeder is een steun. En die steun, hoe plaats je die steun, ten opzichte van jezelf? Als moeder een steun is, dan leg je jezelf óp de moeder. Maar sls je dat doet, zie je dat dit niet gaat. Het blokje past niet, het is te zwaar.
Zo zie je ook meteen dat het te zwaar is voor die moeder.
Ja. Je ziet dat het moederblokje het niet houdt. Dan vraag ik, wat heb je nog meer nodig om dit te herstellen, om te stabiliseren. Dan pak je er andere blokjes bij. De blokjes hebben etiketten dus je kiest zelf wat een steun voor jou kan zijn.
Een ggz instelling kan steun zijn en financiën, uitkering, of geld. Die blokjes kunnen ze ook plaatsen. Met de Yucelmethode kunnen ze zelf een opstelling maken met de blokjes maar het gaat eigenlijk over hun eigen leven.
Nadenken over hun eigen leven.
En waar je het neerzet heeft ook betekenis. Als je moeder je ondersteunt in het midden en je zet blokjes neer die voor een uitkering staan en voor een GGZ-instelling, dan kun je die blokje wel helemaal aan de buitenzijde plaatsen omdat ze niet goed voelen voor jou, maar dan zie je dat het weer veel te zwaar wordt voor de moeder.
Het wordt wiebeliger.
Inderdaad en als de moeder in deze situatie weg zou vallen, zakt het hele bouwwerkje in elkaar. En dan zie je ze meteen de draagkracht en de lasten.
Om draagkracht en drukkende elementen uit te beelden, zijn er verschillende soorten blokken ontwikkeld: groot, minder groot, kleiner, en nog kleiner. Hiermee kunnen ze ook hun levensgebieden visualiseren en bijvoorbeeld aangeven dat ze last hebben van psychose. Hier is een blok met een etiket ‘psychose’ en hier een met ‘eenzaamheid’.
Maar ook rouw en verslaving kunnen op iemand drukken.
Sommige blokken zijn groot en dit zijn levensgebieden die zwaar zijn. Mensen hebben het meeste last van de grootste balk. Die kan je dan ook los maken van de opstelling, zodat het gesprek hier over gaat. Wat betekent dit voor jou en wat hebben we nodig om dit klein te krijgen? Het blok kan je helpen om aan te geven wat je nodig hebt om je leven draaglijk te maken.
Communiceren via de blokken
Mensen die kunnen ook communiceren met een psychose. Ik heb wel eens iemand gehad die een hartinfarct had gehad. Een drukkende factor was zijn hart en dat hartinfarct. Hij pakte het blokje van zijn hart en hij ging echt praten met zijn hart. Hij vroeg zijn hart wat het nodig had om het gezond te houden. Mensen praten over hun drukkende elementen via de blokjes.
Wat ik mooi vind, is dat je heel helder ziet, dat er heel veel verschillende elementen zijn in je leven. Niet alleen één ziekte.
Klopt. Je bent wie je bent, en je psychose is een onderdeel van je leven. Dus jij bent niet een psychotische iemand. Je hebt er last van.
Mehmet Yucel is een transcultureel systeemtherapeut van Turkse komaf. Hij bedacht een methode waarmee mensen kunnen laten zien hoe ze zich voelen. De Yucelmethode. Visualiseren van draagkracht en draaglast. En wat hun problemen zijn, maar ook wat hen hélpt.
Meer informatie
Geef een reactie