Op 11 oktober 2018 woonde Maarten Nijssen aan de Universiteit van Amsterdam een college bij van psychiatriehistoricus Joost Vijselaar, in het kader van het keuzevak De veelstemmigheid van waanzin.
In zijn boeiende college kwam Vijselaar tot de conclusie dat de geschiedenis van de psychiatrie wordt gekenmerkt door het dispuut tussen de biologische wetenschap en de romantische wetenschap.
Biologische wetenschap en romantische wetenschap
Hoewel het medisch model behorend bij de biologische psychiatrie vier jaar eerder voor mijzelf een uitweg was geweest uit een lange psychotische episode, zat ik met vragen ten aanzien van de psychiatrie en haar boeiende geschiedenis. Ik was inmiddels bekend met de Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984), die in de jaren zestig van de twintigste eeuw zeer kritisch was op de gangbare, medische psychiatrie.
Foucault was een criticus
Een persoon die met vele andere denkers tot de zogenaamde antipsychiatrie wordt gerekend. Enige verdieping in de beweging van de ‘antipsychiatrie’ voert al snel naar de Britse psychiater Ronald David Laing (1927-1989) en de Hongaars-Joods-Amerikaanse psychiater Thomas Stephen Szasz (1920-2012): twee denkers die net als Foucault in de jaren zestig en zeventig zeer kritisch waren op de gangbare psychiatrie.
In de gangbare psychiatrie werd (en wordt) bij schizofrenie uitgegaan van een onderliggende (genetische) pathologie. Laing en Szasz wezen deze opvatting van de hand en meenden dat het ontstaan van de ‘waanzin’ verband houdt met de sociale omgeving van de ‘patiënt’.
Hoewel het sociologische verklaringsmodel goed als een gemeenschappelijk thema binnen de beweging kan worden gezien, bestond de ‘antipsychiatrie’ uit een zeer heterogene groep critici. Zo waren Laing en Szasz politiek verdeeld tussen links en rechts, en hielden zij er verschillende theorieën over schizofrenie op na.
Waren Laing en Szasz eigenlijk wel zo antipsychiatrisch?
Welke ideeën hingen zij precies aan, en hoe verhielden de twee critici zich tot elkaar en tot de gangbare psychiatrie?
Deze vragen worden beantwoord in de scriptie ‘De vermeende antipsychiatrie van Ronald D. Laing en Thomas S. Szasz. Een kritische analyse’.
Waar gaat het over?
In hoofdstuk 1 is de houdbaarheid van de term ‘antipsychiatrie’ ten aanzien van Laing en Szasz beoordeeld;
In hoofdstuk 2 staan Laings en Szasz’ theorieën over schizofrenie centraal;
In hoofdstuk 3 komen Laings en Szasz’ invullingen van de psychiatrische praktijk aan bod;
In de conclusie worden alle bevindingen samengevat.
Maarten Nijssen (Haarlem, 1985) kreeg tijdens zijn studie een langdurige psychose. Tijdens zijn herstel ontwikkelde hij een interesse in de geschiedenis van de (anti)psychiatrie. Maarten haalde zijn bachelor en werkt momenteel bij de overheid. In zijn eigen tijd werkte hij zijn scriptie grondig bij.
Meer lezen over psychose, Laing en Szasz?
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
