In de GGZ wordt doorgaans gewerkt met het ACT- of FACT- of RACT model – allemaal varianten op het thema van zorg in de wijk en onderdeel van Flexible Assertive Community Treatment. Dicht bij waar mensen wonen en werken. Ze werken met teams die er op uit trekken en de mensen bezoeken in de wijk.
Deze manier van werken blijkt goed aan te sluiten bij mensen die op meerdere levensgebieden ernstige problemen ervaren.
ACT- en FACT- en RACT-teams
Deze 3 soorten teams zijn pro actief
ACT, FACT en RACT-teams leggen vroegtijdig en op een proactieve manier contact met mensen met ernstige psychische klachten. Dit gebeurt vooral wanneer er sterke aanwijzingen zijn dat iemand op meerdere levensdomeinen in de knel zit.
Hulpverleners uit een ACT- en FACT- en RACT team bezoeken mensen aan huis om hen ondersteuning te bieden.
FACT staat voor Flexible Assertive Community Treatment
Dit staat voor:
- De F van ‘Flexible’ is eenvoudig te vertalen naar het woord ‘flexibel’ en slaat op de variatie in de hoeveelheid ondersteuning die wordt geboden.
- ‘Assertive’ is te vertalen als: de zorg wordt ‘outreachend’ aangeboden, dat wil zeggen: de hulpverleners verlaten hun eigen instelling en trekken er op uit.
- Met ‘Community’ wordt bedoeld: in de wijk, op straat, of thuis.
- Tot slot is ‘Treatment’ het Engelse woord voor begeleiding, behandeling en ondersteuning bij het herstelproces.
RACT
RACT staat voor Resourcegroep Assertive Community Treatment
RACT werkt als FACT maar met de nadruk op werken met resourcegroepen. Een resourcegroep bestaat uit een groep mensen, uitgekozen door de patiënt, die voor hem belangrijk zijn en die kunnen helpen om persoonlijke, zelfgekozen herstel- en participatiedoelen te realiseren.
Werken met resourcegroepen
De leden van de resourcegroep kunnen familieleden of andere naastbetrokkenen zijn.
Maar ook:
- Ervaringswerkers
- Herstelcoaches
- Sportcoaches
- WMO-begeleiders
- Woonbegeleiders
- Een housing first partner
- Een kwartiermaker
- Medepatiënten
- Vrijwilligers
- En allerlei andere behandelaars, inclusief de behandelaars van het FACT-team.
De resourcegroep functioneert zoveel mogelijk op basis van eigenaarschap en regie van de patiënt.
Het gaat dus over bestaande werkwijzen die uitgaan van sociale netwerkversterking, eigen kracht, herstel en positieve gezondheid. Eigen regie van de patiënt betekent erkenning van het principe van empowerment en cocreatie van de zijde van de hulpverlener.
Verschil tussen ACT en FACT en RACT
Waar ACT vooral ingezet wordt voor crisisinterventie en stabilisatie, richt FACT zich daarnaast ook op de rehabilitatie en herstel. RACT doet dat ook, met een speciale focus op het inschakelen van het netwerk van de patiënt, de resourcegroep.
Rehabilitatie betekent kort gezegd:
Het opnieuw hervinden van de verschillende rollen die je in de samenleving hebt, op het gebied van wonen, werken en vrije tijd.
(R)(F)ACT is er speciaal voor cliënten met ernstige psychiatrische klachten die vooral gebaat zijn bij praktische ondersteuning, in combinatie met laagdrempelige behandeling. De cliënt heeft in plaats van één behandelaar een team van behandelaren. Door de veelzijdige samenstelling van het team kan de cliënt gebruik maken van verschillende expertises en kan hij hulp krijgen op diverse levensgebieden.
Het (R)(F)ACT-team bestaat meestal uit de volgende specialisten:
- Een ambulant psychiatrisch verpleegkundige;
- Een trajectbegeleider;
- Een woonbegeleider;
- Een maatschappelijk werker;
- Een psychiater;
- Een psycholoog;
- Een ervaringsdeskundige;
- Een sociaal psychiatrisch verpleegkundige;
- Een verslavingsdeskundige.
Werkwijze
Een (R)(F)ACT-team heeft de zorg voor een relatief gering aantal patiënten. Bij ACT meestal minder dan bij RACT/FACT.
24-uurs bereikbaarheid
Om snel en direct te kunnen reageren op veranderingen bespreekt het (R)(F)ACT-team dagelijks alle cliënten. De wenselijke en noodzakelijke activiteiten worden per dag gepland. Hoe vaak het (R)(F)ACT-team contact heeft met de patiënt verschilt van persoon tot persoon. Gemiddeld zijn er twee contacten per week. Voor patiënten is 24-uurs bereikbaarheid geregeld.
(R)(F)ACT-teams hebben twee manieren van werken:
- Wanneer iemand (weer) een evenwichtiger leven leidt, krijgt hij ondersteuning van één teamlid. Deze ondersteuner heeft de rol van casemanager en ondersteunt de cliënt in het herstelproces en bij het hervinden van een rol en plek in de maatschappij (rehabilitatie)
- Wanneer iemand op meerdere levensgebieden ernstige problemen ervaart, of de omgeving ervaart veel overlast, dan wordt intensieve begeleiding door het hele FACT team gegeven om te voorkomen dat iemand (nog verder) in een crisis raakt.
Andere doelgroepen
Het ACT- of FACT- of RACT-model blijkt ook voor andere doelgroepen waardevol.
Bijvoorbeeld:
- Bij volwassenen met een ernstige psychiatrische aandoening in combinatie met een forensische (strafrechtelijke) achtergrond of verslavingsproblematiek
- Jongeren
- Ouderen met complexe problemen
- Mensen met een licht verstandelijke beperking.
Meer informatie:
Meer informatie over (R)(F)ACT is te vinden op onderstaande websites:
Ken je de PsychoseNet Shop al?
Goede boeken over de Nieuwe GGZ, Psychosegevoeligheid, Trauma en nog veel meer!
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
