Een algemene definitie van crisis luidt: een zware noodsituatie waarbij het functioneren van een stelsel (van welke aard dan ook) ernstig verstoord raakt. Het woord ‘crisis’ heeft meestal een negatieve lading. Crisis kan soms bij de crisisdienst horen.
Je kunt een crisis echter ook zien als een stap die uiteindelijk weer bijdraagt aan groei.
Een crisis is een dynamisch moment
Van oorsprong is de term neutraal. De crisissituatie is namelijk een dynamisch moment met de potentie om een nieuwe en beter functionerende situatie te laten ontstaan.
Psychische crisis
Er is sprake van een psychische crisis, wanneer iemand in een situatie van ernstige psychische nood verkeert en de omgeving (nog) geen passende ondersteuning heeft weten te bieden. In de crisis gaan er ongewild veel dingen mis, of ze dreigen mis te gaan.
Door de invloed van ernstige psychische klachten, kan er sprake zijn van gevaar voor eigen of andermans leven. In dat geval dient er snel worden opgetreden om de crisis af te wenden.
Dit kan gepaard gaan met een verplichte zorg, in de vorm van een crisismaatregel of een zorgmachtiging.
Op PsychoseNet kun je meer lezen:
Een crisis voorkomen
Er zijn veel tools die een preventieve werking hebben om een crisis voor te zijn.
Signaleringsplan
Veel instellingen maken met de cliënt een signaleringsplan een waarin het beloop van een mogelijke crisis wordt ingedeeld in fases die van groen, via oranje naar fase rood gaan. In elke fase is vooraf beschreven hoe in elke fase te handelen en een crisis te voorkomen.
WRAP
Ook is met de komst van de WRAP een goede zelfregietool beschikbaar gekomen voor mensen die een psychische crisis hebben meegemaakt en er in hun herstel zelf voor willen zorgen dat het dagelijks goed met ze gaat.
Crisiskaart
Een andere tool is de crisiskaart. Met deze kaart, die iemand bij zich draagt, staat beknopte informatie hoe omstanders dienen te handelen, als iemand in crisis niet meer zelf de regie heeft om gericht hulp te vragen. De crisiskaart bevordert met deze informatie de mogelijke samenwerking tussen politie, sociaal netwerk, hulpverleners, crisisdienst, huisarts en directe omgeving.
Acuut hulp nodig
Is er dringend medische hulp nodig of sprake van (dreigend) geweld? Het nummer 112 is in elke noodsituatie met spoed te bellen.
Voor niet-spoedgevallen is er het telefoonnummer 0900-8844.
Praten (telefonisch of per chat) over zelfdodingsgedachten- of plannen kan 24/7 met 113 Zelfmoordpreventie (Nederland) of Zelfmoordlijn1813 (België).
Als je lokale GGZ crisisdienst wil inschakelen moet dat altijd via de huisarts.
Crisisdienst
De crisisdienst is meestal onderbracht bij een GGZ-instelling, waarmee zorg wordt geboden in een regio aan iedereen die in een psychische crisis raakt. De crisisdienst heeft sociaal psychiatrische verpleegkundigen en crisispsychiaters in dienst die op elk moment van de dag (telefonisch) beschikbaar zijn om ondersteuning te bieden. Zo nodig komt de crisisdienst langs, als dringende ondersteuning nodig is.
Wanneer de politie iemand treft met ernstig verward gedrag, dan heeft de crisisdienst de verantwoordelijkheid om de zorg over te nemen en te zorgen voor gepaste vervolgacties.
Wat doet een crisisdienst?
Als acuut ingrijpen noodzakelijk is, omdat er anders een gevaarlijke situatie voor de persoon in crisis of zijn of haar omgeving dreigt, kun je naar de crisisdienst. Bij iemand met een psychose kun je denken aan psychotische toestand waarin iemand heftig hallucineert of waanvoorstellingen heeft. Of als iemand ernstig verward is en je geen contact meer kunt maken, of als je bang bent dat iemand suïcidaal is.
Hulpverleners bij de crisisdienst beoordelen met welke zorg iemand op dát moment het beste geholpen is. Ze zullen altijd kiezen voor de minst ingrijpende hulp die noodzakelijk is voor de situatie. In crisissituaties staat acute hulpverlening voorop, om ervoor te zorgen dat de geestelijke gezondheidsproblemen geen gevaar opleveren.
De crisisdienst beoordeelt welke acute psychiatrische hulp moet worden geboden en verwijst eventueel door naar andere hulpverleningsinstanties. Het kan zijn dat iemand in een crisis wordt opgenomen op een open of gesloten afdeling.
Eerste hulp
Bij eerste hulp kan het ook gaan om eerste hulp bij een psychische crisis. Bij de eerste hulp kan iedereen terecht, omdat er naast lichamelijk letsel tegelijkertijd ook sprake kan zijn van een psychische crisis. In Nederland zijn verschillende vormen van eerste hulp.
De meest voorkomende termen zijn:
- Huisartsenpost (HAP)
- Spoedeisende hulp (SEH)
- Spoedplein
Ze zijn meestal verbonden aan algemeen ziekenhuis of een huisartsenpraktijk.
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wat is goede Zorg?
Jim van Os schreef deze goede boeken over goede zorg en GGZ. Heb jij ze al gelezen?
