Als naaste van…Afgelopen week las ik het boek Hongerige Geesten’ van Gabor Maté. Eigenlijk heb ik niets met verslaving, althans dat dacht ik. Ik ken geen mensen die drugs gebruiken. Maar zoals Gabor het in een veel breder perspectief beschrijft slaat het denk ik op alle mensen.
Iedereen voelt wel eens de leegte in zich van oncomfortabele emoties, waar we vervolgens alleen mee blijven rondlopen. Om vervolgens op zoek te gaan naar iets wat dat gat in ons kan vullen. Het boek gaf mij dan ook een veel breder inzicht in zelfbeschadigend gedrag of eetstoornissen, of simpelweg mijn verlangen naar een kop koffie want ook dat lijkt een leegte te vullen.
Hij schrijft ook iets over de naasten van verslaafden
het inspireerde me daarover te schrijven. ‘Als jij jouw leven leeft en ik in mijn hoofd ook jouw leven leef, wie leeft er dan mijn leven? Als ik me in mijn hoofd met jouw zaken bemoei, ben ik niet in mijn eigen leven aanwezig dan ben ik afgescheiden van mezelf ‘.
Ja, het raakt me. Al denk ik enige wijsheid te hebben verworven door mijn ervaringen, hier faal ik toch nog. Dat is een oordeel; ik kan beter schrijven: hier heb ik nog iets te leren.
Ik besef eigenlijk ook dat dit iets is wat veel mensen doen. Stel: je familielid of vriend heeft een psychose, of een verslaving, depressie, eetstoornis of wat dan ook. Dan verlangen we dat deze persoon (waar we zo veel van houden) tot volledige potentie komt. We hebben misschien gedachten als ‘Zorg goed voor jezelf’ of ‘Er zit zoveel meer in je dan dit’ of ‘Zo zou het niet moeten zijn’, ‘We wensen het anders’, allemaal gedachten waarvan wij denken dat ze goed zijn voor de ander, dat die zo gelukkig zou worden.
Misschien vraag je je familielid of vriend ‘Wat wil je nou met je leven?’ ‘Weet je wel dat je dood gaat als je zo doorgaat?’ Het raakt me nu ik dit schrijf, want ik besef maar al te goed dat deze vragen niet over de ander gaan maar over mij. Wat wil ik voor mijn leven? En als ik me zo druk bezig houd met jouw leven is het een soort van vergeten van mijn leven. Ik besef ook dat ik zo veel van de ander houd, dat ik die niet wil verliezen. Eigenlijk had ik bepaalde verwachtingen en nu heb ik die los te laten.
Maar terugkijkend ook: als puber ging ik van instelling naar instelling. Ik had een eetstoornis en een depressie, vertoonde zelfbeschadigend gedrag en was suïcidaal. Mijn ouders waren als de dood om mij te verliezen en dachten dat interne behandeling zou helpen. Maar in werkelijkheid waren het levensstrategieën, die ik gebruikte omdat ik niet wilde voelen wat werkelijk pijn deed. Ik voelde me afgescheiden, slecht en minderwaardig. Eigenlijk was hun verlangen ‘we houden van je, we wensen dat je gezond bent, en we willen je niet kwijtraken’. Maar doordat ik niet thuis kon zijn ervoer ik een heel andere boodschap, namelijk de bevestiging dat ik slecht was, dat ik er niet bij mocht. Ik besef ineens dat we vanuit liefde of beter gezegd angst voor verlies van verbinding juist misschien wel afstand creëren.
Ik schrijf dit zonder mijn ouders te beschuldigen
want daar heeft niemand iets aan. Schuld en schaamte houden ons ook weg van ons werkelijke zijn, onze werkelijke potentie. We mogen juist met nieuwsgierigheid kijken naar wat er is of was, wat we voelen, wat we verlangen.
Als onze geliefden worstelen met psychische problemen dan wensen we het misschien anders, het liefst duwen we de situatie misschien weg. Of we gaan op een verwijtende toon praten. We irriteren ons of voelen ons waanzinnig machteloos. Maar dit alles komt omdat we bezig zijn in ons hoofd met het leven van de ander. Gedachten die ons weghouden van onszelf. Gedachten over onze eigen verwachtingen, onze eigen normen en waarden, en onze eigen ideeën van hoe het zou moeten zijn.
Naast iemand staan vanuit compassie en nieuwsgierigheid is een hele uitdaging. Het vraagt namelijk aanvaarding van alles dat zich voordoet, dus ook de eetstoornis, de verslaving, de depressie of de psychose. Het vraagt om autonomie, zowel van degene die worstelt met psychische problemen maar ook van de naasten. Namelijk het vertrouwen dat de ander zelf het vermogen heeft (autonomie) om zijn of haar eigen oplossingen te vinden.
Een paar simpele vragen over ja en nee, kunnen je inzicht geven om je eigen leven te leven
Waar wil je ‘nee’ tegen zeggen en doe je dat niet? Of wilde je ‘nee’ zeggen en deed je dat niet? Wat is de impact van dat je eigenlijk geen ‘nee’ zegt? Welk verhaal vertel je jezelf dat er zou gebeuren als je wel ‘nee’ zou zeggen? Wie zou je zijn als je ‘nee’ kon zeggen als je ook werkelijk ‘nee’ wilt zeggen? En waar zeg je geen ‘ja’ als jij dat wel graag wilt? Lees niet te snel deze vragen voorbij maar onderzoek het eens in jezelf, gewoon vanuit nieuwsgierigheid en liefde. (bron; cursus Return to wholeness van Gabor Maté)
Wil je jezelf doorgronden, neem dan de wereld waar.
Wil je de wereld leren kennen, probeer dan je eigen ziel te doorgronden.
Rudolf Steiner
Geef een reactie