Als je partner-van bent , dan ligt er extra last op je schouders en dat gaat aantikken. Waar, hoe, wanneer en bij wie kun je dat compenseren? Sta jij jezelf dat ook toe of ben je te druk?
Dan loop je het risico dat je gaat lijden aan het WILBO syndroom
WILBO vat samen waar partners van psychotische mensen last van hebben en staat voor: Wanhoop, Isolatie, Loyaliteitsconflict, Belangentegenstelling en Overbelasting. Misschien herken jij – als partner van – ze allemaal, misschien deels. Als jijzelf degene bent met psychosegevoeligheid, herken je dit misschien bij jouw partner. Misschien voel je je daar schuldig over.
Het WILBO syndroom roept tegenstrijdige gedachten en gevoelens op. Je vindt het moeilijk om erover te praten met je kwetsbare partner of met je familie, kinderen, vrienden of collega’s. Je partner en jullie relatie komen in een ander daglicht te staan. De kwetsbaarheid komt naar voren. Er zijn momenten van conflict of er is een emotionele kloof. Komt het nog goed?
Ik merkte als psychiater en psychotherapeut dat het WILBO syndroom veel voorkomt
Ik zag het bij partners van mensen met psychische stoornissen en ik zag dat er weinig aandacht voor is en dat ze die zelf ook weinig vragen.
Ik had toen diverse (echt)paren die in mijn eigen praktijk kwamen voor therapie. Vaak was een van beiden depressief en/of angstig. Bij de aanmelding waren er twee problemen: de ene met die klachten, maar daarnaast ook het gezamenlijke relatieprobleem.
De problemen waren vervlochten
Ik begon eerst met ontvlechten. Hoe zit de een in elkaar en hoe de ander? En die vervlechting? Degene die die klachten had kreeg soms antidepressiva. Daarnaast waren er relatiegesprekken, met tussentijds gezamenlijk (t)huiswerk. Ik concentreerde me op de conflict – en communicatiestijl van beiden en de – niet of nauwelijks – uitgesproken wensen en verwachtingen.
Zo ontdekte ik dat praten over het huishouden en het huishoudgeld een prachtige inkijk gaf. Wie beheert het geld, betaalt de rekeningen, bepaalt wat er gekocht wordt? Daarin zitten veel waarden, normen en machtsaspecten. Op andere terreinen kon de balans hetzelfde verdeeld zijn, maar niet altijd. Mensen waren zich dat vaak nauwelijks bewust.
Een conflict kon zinloos worden herhaald
Met stijgende frustratie omdat de achterliggende wensen en verwachtingen van alle twee onderbelicht bleven. Daardoor stond het wederzijdse krediet onder druk. Vooral de verschillen werden uitvergroot, met polarisatie als gevolg. Wat hen ooit bij elkaar bracht, wat ze aan elkaar leuk vonden, dat moest ik er – met enige moeite – uittrekken. Dat gaf beiden vaak een oh, ja-reactie, maar niet altijd en dat bleek vaak een slecht voorteken.
Ik zag waar het misging
Kunnen stilstaan bij, luisteren naar, (durven) uiten van ieders wensen en verwachtingen. Niet meteen reageren, maar even laten bezinken. Gaan snappen waarom het conflict er is en waarom het zich herhaalt. Als dát lukte, dán was kogel door de kerk. De meeste communicatie tussen mensen gaat onbewust. ‘Communicatie over de communicatie’ is essentieel: metacommunicatie. Dat wordt vaak verwaarloosd.
Ik ontwikkelde de LLOVERS methode voor de partners van iemand met een psychische kwetsbaarheid:
Het LEUK houden voor jezelf, als partner-van, is essentieel. Anders wordt het ‘uithouden’ in plaats van ‘volhouden’. Gun jezelf om zelf dingen te doen die jou ontspannen en plezier geven.
LEER door informatie bij de hulpverlener van je kwetsbare partner. Bezoek websites van patiënten- of familieverenigingen. Zo krijg je kennis, begrip en tips. Kennis voorkomt dat je verkeerde dingen doet. Je kwetsbare partner wordt niet beter van overbezorgde, betuttelende, pessimistische, kritische of verwijtende teksten of een ontkennende houding. Integendeel.
ORGANISEER jullie dagelijks leven, of beter; reorganiseer. Als je partner psychotisch is dan gaan zaken langzamer en minder. Sommige dingen moeten ‘gewoon’ doorgaan. Stel prioriteiten.
VERDEEL de taken in en om huis. Dit is de praktische uitvoering van het (re)organiseren. Verdeel taken zo nodig tussen mensen in huis en mensen daarbuiten. Vraag hulp! Vaak ben je met praktische zaken geholpen. Vraag van niemand teveel!
ERKEN de toestand. Dat is voor beiden ongelijk maar wel overlappend. Het raakt je en daar kun je (onmachtig) onder gaan lijden. Pas als je het erkent, zal je ook gepaste actie willen nemen. Het gaat om eerlijk zijn. Misschien pijnlijk, maar wel het beste.
Het RITME in jullie leven aanpassen is nodig, omdat je aangedane partner door de psychose minder bereikbaar en belastbaar is. Het vertrouwde ritme loopt vast en een nieuw moet gevonden worden.
STEUN voor jou en jullie is het sluitstuk van herstel uit de psychose. Er staat niet: zelfredzaam zijn is alles zelf of alleen moeten doen!
Stef Linsen is psychotherapeut, psychiater en auteur van de boeken Help, mijn partner heeft een depressie! en Help, mijn partner heeft een psychose!
Lees ook:
- Als je brein bedriegt – boek
- De partners moeten allebei door een rouwproces
- Wat kun je doen voor iemand met een psychose? 10 tips – video
Geef een reactie