Geert Zomer is ervaringsdeskundige en analytisch tekentherapeut. Rond zijn twintigste had hij een aantal psychoses. “Analytische tekentherapie ofwel tekeninganalyse is een prachtige methode om de ‘droomtaal’ te onderzoeken van iemand met een psychosegevoeligheid. Wat willen beelden, zoals ze in tekeningen te zien zijn, vertellen en waar verwijzen ze naar?”
Vorig jaar verscheen de dichtbundel ‘Binnenman’ (Liverse) van Geert Zomer. Een lang gekoeterde droom van Geert kwam daarmee uit. Binnenman onderzoekt zijn innerlijke wereld en hoe deze zich verhoudt tot de wereld daarbuiten. Speciaal voor PsychoseNet geeft Geert toelichting bij drie gedichten.
Cirkel
Binnen de omtrek van haar buik ligt hij verscholen,
wiegend in haar binnenzee.Verzonken deint hij in een wereld zonder woorden,
het is donker en de aarde onbekend.Afscheid is geboren worden in een reis onder de zon
waar een welkom ligt te wachten in haar armen.Waar zij hem streelt met zoveel liefde
dat haar hart bij voorbaat breekt.Waar hij slaapt en wakker wordt
in een wonderlijke droom
en haar naam zegt.
‘Cirkel’ gaat over geboren worden. Maar je voelt ook de dood erin, door een cirkel verbonden met het leven. Binnen deze cirkel, in ons aardse bestaan, zoekt de dynamiek van de ziel zich een weg naar ontplooiing.
De taal is hierbij een instrument. Vaak wordt er gewone taal gebruikt maar soms ook droomtaal.
Het verkeerde bakje
Toen zijn manuscript was afgewezen
trok hij naar de grote stad om op verhaal te komen.
Na wat te hebben gelopen en gewinkeld
besloot hij een paar glazen te legen.De serveerster keek dwars door hem heen,
zijn bestelling werd niet opgenomen.
Hij dacht aan onzichtbaar zijn, aan lichtwezens, dromen
en aan parallelle universums.Jaren geleden was hij in het verkeerde bakje gekomen.
Hier ondervond hij, nog steeds, de gevolgen van.Gelukkig werd zij afgelost,
haar vervangster kwam meteen naar hem toe.
Zij glimlachte en tijd verdween rond haar schouders.
Toen zij terugkwam gaven haar handen licht.
Een serveerster met handen die licht geven. Het zou een fragment uit een droom kunnen zijn. Maar ook iemand die ontgrensd is zou in de situatie terecht kunnen komen zoals beschreven in dit gedicht.
Binnen de cirkel zetten gangbare opvattingen in chronologische tijd de toon. In de ruimte erbuiten wordt het palet gekleurd door fantasie, mystiek, droomtaal en verlangen.
In onze slaap betreedt de ziel het domein van de droom. De meest vreemde situaties spelen zich af als een film in ons hoofd. De chronologie van de tijd wordt verlaten. De ziel speelt een spel met ruimte en tijd in pogingen zich te verbinden met het Al.
De mysticus ervaart het Al vanuit een wakende, rustig beschouwende houding. Hij weet dat Eenheidservaringen niet in woorden zijn uit te drukken en richt zich op de ervaring zelf.
Maar het kan ook zijn dat Eenheidservaringen gekleurd worden; door onrust en angst, vanuit onveiligheid.
Zelf ondernam ik – beter gezegd mijn ziel ondernam – pogingen de Eenheid te ervaren die ik heb gemist in mijn kindertijd. Met andere woorden: mijn geest keerde zich naar het mystieke in een poging om de Eenheid te herstellen. Ik maakte hierbij gebruik van droomtaal. Veel mensen in een psychotische crisis spreken over deze Eenheidservaringen en de soms brute wijze van reageren door de omgeving. Als voorbeeld het isoleren en medicaliseren terwijl deze Eenheidservaringen een cruciale rol kunnen spelen in het herstel.
‘… De psychose betekende een breuk, de Havo heb ik nooit afgerond.
Wat eerst veilig was, was nu onveilig. Zekerheden vielen weg. De wereld was niet te vertrouwen, dit vertaalde zich in een paranoïde hallucinair syndroom. Ik was als de dood dat mensen zouden weten wat er in mij omging. Ik leefde in een magische wereld, speelde een rol in een sprookje, onverklaarbare zaken deden zich voor.’
Ook poëzie maakt gebruik van droomtaal in pogingen het onzegbare te verwoorden. Betekenissen worden uit hun verband gehaald, er wordt een creatief spel gespeeld met de chronologie van de tijd. Geheimen die zich verschuilen achter woorden willen zichzelf niet prijs geven.
Mijn broeders vragen
Mijn broeders vragen hoe het is als letters
zich ordenen tot woorden.
Mijn broeders vragen hoe het is als zinnen
zich hechten tot een vers.Mijn broeders vragen hoe het is
om te verwoorden wat je dierbaar is.
Mijn broeders vragen hoe het is
als een gedicht zich openbaart.Mijn broeders vragen hoe het is als de zon
zich in de zee verliest en het laatste licht
de masten van de boten raakt.
Het antwoord blijft verscholen onder water.Daar waar het diep en donker is
en zinnen zich niet laten verstaan,
schuilen geheimen achter woorden.
In een gedicht is zwijgen deel van taal.
Creativiteit is mijn dragende kracht geworden en geeft mijn leven telkens weer betekenis; in tekeningen, schilderijen en in taal. Mijn gedichten zoeken vaak de geborgenheid binnen de cirkel, soms de ruimte erbuiten, maar spelen zich ook af en toe af op de lijn van de cirkel; het snijvlak van normaliteit.
Sollicitatie
Onlangs solliciteerde hij bij een gesticht
en werd uitgenodigd voor een gesprek.
Na de afwijzing belde hij de dame op
waarmee hij gesproken had.Ze zei dat ze hem wonderlijk vond,
dat zijn ideeën onhandelbaar waren.
Hij repliceerde dat enige gekte in de functie
van pas zou komen, dat dat connectie betekende.Zij brak het gesprek af omdat er nog meer waren
die haar wilden spreken, ze stonden in de rij.
Zij dacht: “Wat is het heerlijk om gekken af te wijzen.”Vervolgens spreidde ze haar armen
en deed het geluid van een vliegtuig na.
Geert Zomer, analytisch tekentherapeut en eigenaar Zomer Praktijk, dichter, kunstenaar en ervaringsdeskundige. Geert schreef vier dichtbundels waarvan Binnenman onlangs verscheen.
De afbeelding is een schilderij van Geert Zomer. Bekijk meer schilderijen van Geert.
Geef een reactie