Er zijn heel veel mensen die buitenste binnen leven, en zo projecteren op de buitenwereld. Ze zoeken geluk, rust en oplossingen in de buitenwereld. Ze denken dat die nieuwe auto hun geluk geeft, of dat nieuwe huis, of die nieuwe baan, of als ze die ware man of vrouw vinden.
Of als ze éénmaal de juiste behandeling hebben, dan zullen ze wel beter worden. Of het is de schuld van de buitenwereld (wie daar dan ook is) dat je je verrot voelt. Misschien denk je nu wel, ‘maar dat is ook zo, want als die en die niet zus of zo had gedaan, dan was ik nu nog gelukkig.’ Men gelooft dat er rust ontstaat door iets. Of je denkt misschien dat je gebroken bent en je geheeld moet worden. Veelal zoeken we dan oplossingen, hoe we iets kunnen plakken of repareren.
Draaien van het paradigma
Maar wat als we ons hele paradigma eens even draaien.
Een paradigma is een model of theorie die ons denkkader vormt, waardoor de werkelijkheid geanalyseerd en beschreven wordt.
Een heel simpel voorbeeld is: jij beleeft de wereld door jouw ogen, je ziet alles in je menselijke ervaring door die ‘bril’. Dat wat je ziet, betitel je, benoem je, interpreteer je, daar trek je conclusies uit, en daardoor voel je van alles bij bepaalde situaties die je ziet en beleeft. Nu kun je zeggen ‘Dat wat ik zie in de buiten wereld zie of ervaar in mij is niet fijn. Je gaat hard op zoek naar oplossingen om van dat ‘onprettige gevoel’ af te komen. Misschien ga je wel dingen vermijden in de buitenwereld. Of je hebt allerlei oordelen over dat wat je ziet.
Binnen de ggz ervoer ik zelf dat men ‘tijdelijk gedrag’ betitelde als probleem, of als stoornis. (Ik schrijf bewust ‘tijdelijk’ want onze gevoelens, gedrag, gedachten zijn immers constant onderhevig aan verandering.) En vanuit die ‘bril’ zien we vooral een hoop problemen, afwijkingen en stoornissen die we ook nog eens in stand houden door ze te benoemen.
Maar wat als we nou gewoon eens een heel andere bril opzetten?
In plaats van alles te willen repareren? En gaan zien dat er niets mis is met mensen. Alle mensen zijn ‘heel’. Alle mensen bevinden zich op dat moment in een menselijke ervaring. In die ervaring denken ze van alles, en geloven ze van alles. Ze voelen van alles en hebben lichamelijke sensaties. Al ervarend voelen we ons prettig of niet, dat is hoe de menselijke ervaring werkt. Wat nu als we ons ook gewoon even krak, moe, verdrietig, boos, klote mogen voelen? We weten toch dat we van nature al zelfhelend vermogen hebben?
Dan kan er een natuurlijke beweging ontstaan
Maar als we vinden dat we ons niet ‘oncomfortabel’ mogen voelen, en we dit gaan betitelen als ‘slecht’ of als ‘stoornis’ dan duwen we eigenlijk weg, wat van nature gevoeld wil zijn. Stel dat iemand traumatische ervaringen heeft en depressief wordt omdat hij er niet over kan praten. Dan is depressie eigenlijk een heel normale reactie op het onderdrukken van emoties ten aanzien van pijnlijke ervaringen. Als we dan pillen gaan geven, dan is dat eigenlijk een pleister op een gebroken been. (Al kunnen pillen soms best tijdelijk helpen).
Een collega schreef het al een tijd geleden zo mooi
“Laten we de GGZ even (oneerbiedig, sorry) een heel drukbezochte pleisterwinkel noemen en geestelijk lijden vergelijken met gebroken botten. Laten we in deze metafoor gips symbool staan voor inzicht in de 3 principes. Wat van zichzelf geen methode is om botten te helen (dat kan de intelligentie van de natuur heel goed) is een middel dat zorgt dat het bot die gelegenheid tot zelfheling ook krijgt.
Dan zijn er dus mensen met bijzonder pijnlijke, gebroken armen en benen die héél lang in de rij staan om de pleisterwinkel binnen te mogen. In de veronderstelling dat pleisters gebroken botten kunnen helen. En er is een (relatief nieuwe) benadering van gebroken botten: gips. Dat het bot stabiel en in rust houdt zodat het automatisch heelt. De mensen in de rij klagen en steunen over de pleisterwinkel. De politiek bemoeit zich ermee. De pleisterwinkel moet beter ingericht worden! Efficiënter werken! De administratie moet op orde! Meer personeel met veel kennis van pleisters achter de balie en de kassa!
Vervolgens loopt er iemand langs de rij met pijn lijdende medemensen die zegt: “lieverds, kijk eens hier, er bestaat ook zoiets als gips. Het werkt fundamenteel beter dan een pleister op een gebroken arm. Als je nieuwsgierig bent, ben je van harte welkom om het eens te proberen. Er zijn veel manieren beschikbaar om aan gips te komen. Gratis of bij een gipsmeester die veel weet van alle ins en outs van gips en manieren om het aan te leggen. Wil je daar eens naar kijken?” (Angela Mastwijk)
Binnenste buiten leven
Dat betekent dat we beseffen dat we door een bepaalde bril kijken waardoor we zien wat we zien. We creëren van binnen naar buiten onze werkelijkheid. Misschien wordt het tijd dat we heel anders gaan kijken, en gaan begrijpen hoe de menselijke ervaring universeel werkt, dan kunnen we gewoon meegaan in de stroom van leven. Waar het de ene keer waait en stormt en de andere keer heerlijk zonnig is. En in het ene seizoen staan we in volle bloei en in het andere staan we kaal in de kou. Gewoon menselijke ervaring.
Faciliteren betekent dat we even naast je komen staan als je in de kou staat, zodat je kunt voelen dat het tijdelijk koud is, in de wetenschap dat jij daar prima mee kunt dealen, en in de wetenschap dat het straks gewoon weer warmer wordt.
Your thoughts are like the artist’s brush. They create a personal picture of the reality you live in. (Sydney Banks)
Geef een reactie