Gewoon Speciaal, kijken vanuit kindperspectief is een boek met omdenkstrategieën en praktijkverhalen uit het speciaal onderwijs cluster 4. Leerkracht Bart Heeling brengt zijn verhalen met humor, sentiment en professionaliteit en hoopt op deze manier oude, ingesleten overtuigingen omver te werpen, zodat er meer ruimte en vertrouwen komt voor de ontwikkeling van alle kinderen.
Speciaal onderwijs cluster 4 richt zich op kinderen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Bart Heeling schrijft regelmatig blogs over zijn belevenissen in de klas. De leerkracht en gedragsspecialist neemt daarbij de liefde voor het kind als uitgangspunt. Het zijn meer dan honderd verhalen, gerangschikt in twaalf hoofdstukken op thema. Elk hoofdstuk begint met een inleiding. Bart Heeling: “Het is juist deze mix die nodig is binnen het onderwijs. Humor werkt ontwapenend, sentiment raakt het hart en professionaliteit is de verantwoording van waaruit je het werk doet.”
“Kinderen en jongeren zijn niet alleen de toekomst, zij zijn vooral het heden”
Bart Heeling in de inleiding van zijn boek: “Wanneer ik in mijn omgeving vertel waar ik werk, krijg ik nog wel eens reacties als: ‘Knap hoor, zou ik niet mee kunnen omgaan, dat gedrag!’ Of: ‘Nou respect hoor, jeetje, die agressie, dat je daar tegen kan.’
Ik besloot daarop om verhalen te gaan delen op social media en ontdekte LinkedIn als geschikt professioneel kanaal. Het doel van de verhalen was, en is, om de beeldvorming van dit type onderwijs positief te beïnvloeden en mensen kennis te laten maken met de kinderen achter dat gedrag. op veler verzoek is er nu een boek van gemaakt.”
“Een belangrijk inzicht dat ik in het speciaal onderwijs heb opgedaan, is het volgende: In wát voor situaties een kind ook heeft gezeten (of nog steeds zit), of wát een kind ook heeft meegemaakt (of nog steeds meemaakt); behandel het niet als een slachtoffer, maar als een kind.”
“De kinderen willen het liefst gewoon naar school. Ze willen erbij horen, voelen dat ze zelfbeschikking hebben en ontdekken dat ze iets kunnen; relatie, autonomie en competentie”
Bart Heeling:
“Deze kinderen, die in mijn ogen onschuldig zijn, zijn vaak getraumatiseerd en handelen doorgaans vanuit overlevingsdrang. Het zijn kinderen met een heftig verleden of een triest heden. Hun gedrag is een signaal dat het niet goed met ze gaat. Ik heb kinderen in mijn klas die het moeilijk hebben, in plaats van dat ze moeilijk zijn.
Het gedrag dat ze aan de buitenkant laten zien is een teken van onvermogen en een uiting van dat wat zich aan de binnenkant afspeelt. Dat inzicht geeft een andere kijk op gedrag. Het zit hem vaak in uitspraken. Kleine uitspraken voor ons, met grote gevolgen voor kinderen.”
“Wat heeft ie nou weer gedaan”
De vraag die eigenlijk geen vraag is, komt hard binnen en ik ben er meteen even stil van. In haar stem aan de telefoon hoor ik pijn en vermoeidheid, klaar om weer een vervelend bericht over haar zoon te ontvangen, klaar voor een nieuwe tegenslag. ‘Wat heeft ie nou weer gedaan’, zit vol met stigma en selffulfilling prophecy.
En eerlijk is eerlijk, eigenlijk bel ik haar op vanwege een opstootje waar haar zoon eerder vandaag bij betrokken was. Maar nu begin ik te twijfelen. Ik herpak mezelf en maak een opsomming van alles wat deze dag goed ging: Hij was al bij de start van de dag rustig gaan zitten, heeft een groot deel van de pauze leuk meegespeeld en hij heeft tijdens het zelfstandig werken keurig op z’n beurt gewacht. Aan de telefoon valt een enorme stilte en ik hoor een snik.
Ik ga verder. ‘Hij zit nu in de taxi. Wat vindt u ervan om alvast de waterkoker aan te zetten zodat u straks samen een kopje thee kunt drinken….’
We sluiten het gesprek af en ik noteer het opstootje van vandaag in het dossier, voor intern gebruik. Het heeft me aan het denken gezet dat we vooral de ouders bellen wanneer er iets gebeurd is. De zin ‘geen bericht is goed bericht’ mag wat mij betreft meteen de kluis in.
Een verhaal uit Gewoon Speciaal
“Het zit hem vaak in uitspraken. Kleine uitspraken voor ons, met grote gevolgen voor kinderen.”
“De praktijkverhalen in Gewoon Speciaal zijn verzameld en gerangschikt op onderwerp in dit boek. Hierin lees je een mix van humor, sentiment en professionaliteit. En het is juist deze mix die nodig is binnen het onderwijs. Humor werkt ontwapenend, sentiment raakt het hart en professionaliteit is de verantwoording van waaruit je het werk doet.”
Reviews
“Ik zou onze jongens zonder aarzeling aan hem durven toevertrouwen. Ik gun ieder kind een ‘meester Bart’, zowel in het regulier als op het speciaal onderwijs.” – Karin van Ooijen, regio coördinator bij Balans en moeder van twee zoons
“Elk kind, in het speciaal of niet speciaal onderwijs, verdient zo’n begripvolle en meedenkende leerkracht als Bart Heeling. Wat heeft hij dat mooi verwoord zeg. ‘Gewoon speciaal’ is in mijn ogen elk kind, en wat zou er een begrip zijn voor elk kind als we allemaal zo kunnen omdenken zoals hij doet. Ik vind het prachtig.” – een recensie op LinkedIn
Kijk hier om te bestellen of voor een inkijkexemplaar.
Bart Heeling is leerkracht, gedragsspecialist, situationeel omdenker en storyteller, in 2005 stopt hij met zijn werk als financieel-adviseur en begint als zij-instromer in het speciaal onderwijs cluster 4
Mariët van de Merwe is illustrator, schoolmaatschappelijk werker en auteur en heeft een voorliefde voor illustraties die iets positiefs teweeg brengen.
Verder lezen?
- Zo snel als een… Tirtsa Ehrlich en Jacqueline Hilbers
- Woelig gevoelig Carla van Wensen
- Aanleg of opvoeding?
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
