De blogs van Bram hebben als doel meer bekendheid te geven aan het onderzoeksveld rondom psychoses met ruimte voor de persoonlijke kant van de onderzoeker. Veel plezier met het lezen van het zestiende blog. Een interview met Inge Holtman, Rosalind Franklin Groepsleider in het Universitair Medisch Centrum Groningen
Het belang van donoren voor de Nederlandse Hersenbank (NHB) en het hersenonderzoek dat daaruit voortvloeit.
Onderzoek naar genetische verschillen
De onderzoeksblik van Inge richt zich op de genetische gevoeligheid voor het ontstaan van hersenaandoeningen:
- hoe wordt bij ieder persoon gebruik gemaakt van aanwezige risico genen?
- hoe worden deze genen uitgelezen in verschillende hersenceltypes (epigenetica)?
- hoe zit dat specifiek bij hersenaandoeningen?
Inge is gepromoveerd in Groningen en heeft daarna 4 jaar (epi) genetisch onderzoek gedaan in San Diego, California, in Amerika. Zij is sinds 2020 assistent-professor in Groningen met een eigen, nog kleine onderzoeksgroep, bestaande uit een promovenda, een analist, en ieder jaar een paar master en bachelor studenten. Een groot project waar de groep zich mee bezighoudt is ontstaan in samenwerking met de Nederlandse Hersenbank (NHB).
Samenwerking met de Nederlandse Hersenbank
In 2018 tijdens een gesprek tussen Inge Holtman en Inge Huitinga, de directeur van de NHB, werd het idee geopperd om de gehele collectie van de NHB te analyseren en in 1 studie te combineren. Daarbij wilden zij zich focussen op de relatie tussen (epi) genetica, ziektegeschiedenis en hersen gerelateerde diagnoses.
Dit is mogelijk omdat de NHB beschikt over uitvoerige medische samenvattingen van de donoren via de medische dossiers. Met machine-learning technieken, zijn onderzoekers in de groep van Inge bezig om relaties te zoeken tussen genetica, klinische achtergrond (ziektegeschiedenis), en neuropathologie (hersenaandoening). Dit project is mogelijk gemaakt door een Vrienden van het herseninstituut beurs.
Van de 4500 hersenobducties die de Nederlandse Hersenbank heeft uitgevoerd, is nu voor 2800 donoren het genoom (de genen) bepaald. Dit betreft bijna allemaal oudere mensen, waarvan een heel groot percentage leed aan de ziekte van Alzheimer. Jongere mensen of mensen van middelbare leeftijd, zijn niet vaak donor, terwijl het juist heel belangrijk is om ook gezonde hersenen mee te nemen als controlegroep. Het aantal mensen met een psychiatrische diagnose, neemt langzaam ook toe, wat heel goed is. Maar als we nu echt willen begrijpen wat en waarom bepaalde mensen dit soort aandoeningen krijgen, en als we nieuwe behandelmethodes willen ontwikkelen, zijn grotere aantallen nodig.
Hersendonor worden
Wie zijn nu de hersendonoren en hoe gaat het in zijn werk als iemand donor wil worden? Als je besluit hersendonor te worden, wordt kort na het overlijden je lichaam opgehaald, en vaak binnen een halve dag weer teruggebracht naar de familie. Tijdens de ingreep wordt het schedeldak van de donor aan de achterkant opengemaakt, waardoor de hersenen eruit gehaald kunnen worden. Achteraf kan je dit bijna niet meer zien, en is er slechts een klein litteken halverwege de haarlijn.
Ze snapt dat het misschien een wat onprettig idee kan zijn om donor te worden. Wel wil ze benadrukken dat je er echt iets goeds mee doet. “Alleen zo kunnen we beter leren begrijpen wat er gebeurt in de hersenen, en kunnen we ook proberen om betere medicatie te ontwikkelen, die bijvoorbeeld minder bijverschijnselen heeft, beter werkt, en rekening houdt met de persoonlijke (genetische) achtergrond van ieder mens”. Inge benadrukt dat diegene die doneren de helden van de NHB zijn, want het is heel dapper om te doen, en heel belangrijk!
Inge vindt hersenscans ook belangrijk, evenals nieuwe onderzoekslijnen zoals taalonderzoek om een psychose te voorspellen. Maar als het gaat om moleculaire en cellulaire processen die ten grondslag liggen aan het ziekteproces, dan is onderzoek via weefsel, en op celniveau, essentieel, want dat kan je niet met hersenscans onderzoeken. Ze pleit voor een integratieve approach, waarbij alle disciplines samengenomen worden, want alleen zo zie je het grotere geheel.
Zoeken naar andere manieren van herstel
Op dit moment is de medicatie heel grofmazig. De medicatie onderdrukt vooral de symptomen, maar niet heel specifiek waardoor er veel bijwerkingen kunnen optreden. Veel processen zijn nog onduidelijk. Daarom is hersenweefsel onderzoek essentieel. De aanwezigheid van hersenweefsel is op dit moment helaas soms nog wel een bottleneck. Met deze blog wil ze dan ook vooral de bekendheid vergroten van de mogelijkheid van donatie van hersenen en de waarde daarvan voor toekomstig hersenonderzoek.
Psychose ervaringen en stigma
In haar eigen omgeving heeft Inge wel contact gehad met mensen met een psychose, en zij realiseert zich heel goed dat dat heel zwaar kan zijn. Inge komt zelf uit de LHBTI-gemeenschap, en weet wat dat betreft ook goed hoe is het om met stigma’s te dealen. “We leven nu eenmaal in een samenleving waarin bepaalde dingen worden gezien als “normaal” en mensen kunnen er soms moeit hebben om te gaan met personen die daarvan afwijken. Ik geloof dat we diversiteit meer moeten leren waarderen. Etnische diversiteit, gender en seksuele diversiteit, en ook neurodiversiteit zijn allemaal heel waardevol!”
Over Inge zelf
Inge houd ervan om te sporten en om muziek te maken. “Dat helpt me om mijn hoofd soms even van het werk los te maken.” Daarvoor ga ik graag naar de yogastudio, de sportschool, en sinds Corona-lockdowns is ze ook begonnen met wielrennen. Ze spreekt graag af met vrienden en familie. “Ik kijk er erg naar uit om weer wat meer sociale activiteiten te kunnen gaan ondernemen”
Geef een reactie