Na een periode van 14 jaar op Curaçao ging ik terug naar Nederland en kreeg ik mijn eerste psychose. Ik was 42. Ik was er van overtuigd dat er niks met mij aan de hand was, ik was alleen wat in de war van de verandering van omgeving. Was Curaçao kleinschalig en heet, Nederland had dat milde klimaat maar wel veel winkels, verkeer en media. Het leek alsof ik alles absorbeerde en ineenvlocht als een verhaal.
De laatste tijd op Curaçao had ik dat ook moeten doen om te overleven, ik verdiende bijna geen geld meer
Daardoor stonden al mijn zintuigen wagenwijd open en absorbeerde ik alle informatie die ik tegenkwam. Deze modus om te overleven was ontstaan na mijn huwelijk, dat in 2008 strandde. Ik stapte in een hele nieuwe wereld, waarin ik nieuwe manieren moest zien te vinden om te overleven. Vol vertrouwen steunde ik op mijn talenten, en zocht ik naar echtheid. Ik wilde een puur leven, en dat betekende dat ik me onderdompelde in de lokale cultuur. Ik werkte met het theater, werd adviseur bij de woningbouwstichting en ging zelfs de lokale politiek in, want ik wilde dingen veranderen! Mijn Papiaments ging met sprongen vooruit, ik raakte helemaal geïntegreerd.
Na het politiek avontuur stortte ik, we haalden geen enkele zetel
En tijdens de hele campagne had ik me al opgelaten gevoeld, iets klopte er niet. Ze hadden mij erbij gehaald om een blank gezicht op de lijst te hebben, niet om mijn inhoudelijke bijdrage. Na een intensieve therapie bij een geweldige Duitse psychotherapeute klom ik weer op en was in staat om een meesterwerkje neer te zetten: het organiseren van een dansfestival met een groep jongeren en dansers uit de VS. Sponsoring, PR, het maken van een film, alles kreeg ik voor elkaar. Ik voelde mij een echte Yu’i Korsou (een kind van Curaçao). Maar financieel ging het niet goed en op de premièredag van de film besloot ik om terug te gaan naar Nederland.
Mijn eerste psychose beleefde ik met een Marokkaanse jongen van 24
Ik kreeg visioenen bij hem over de herkomst van de uitdrukking ‘er zit een lijk in de kast’, te herleiden tot de slaventijd en de handelsrelatie tussen Curaçao en Amsterdam. Later in de kliniek heb ik heel veel opgezocht over de geschiedenis enzo, en ik ben tot Marokkanen aangetrokken omdat zij het midden houden tussen slaven en handelaren. Mijn Marokkaan in Amsterdam noemde zichzelf Soefyan, en daardoor ben ik later geïnteresseerd geraakt in het soefisme, zes wereldreligies in één.
De meeste Nederlanders op Curaçao leven in neokoloniale omstandigheden: eigen huis, grote tuin, personeel
Het is dan ook onmogelijk om de culturele barrière echt te passeren. Ze hebben respect voor de mensen op straat, maar vermijden volksfeesten in de wijken en echte vriendschappen. In mijn allerlaatste periode op Curaçao, van oktober 2011 tot januari 2012, leefde ik echt tussen de mensen. Gehuurde kamer, gehuurde schuur, logeren bij een vriend totdat ik echt op straat kwam te staan. Ik ben gered door een echte Nederlander, eentje met shorts en poloshirts die werkte voor de familie Van der Valk, en dat heeft bij mij voor veel culturele verwarring gezorgd.
Ik herkende de comfortabele woning van toen ik nog getrouwd was, de tv, het eten. En op een dag kregen we ruzie en loop ik naakt de zee in, ervan overtuigd dat Theo mijn regisseur is en ik Ariadne de kleine zeemeermin die de mensheid naar Atlantis brengt. Uren heb ik daar gedobberd, en ben uiteindelijk door een inzicht weer aan land gekropen en was alles weer normaal. Al mijn zintuigen hadden weer opengestaan met veel angst tot gevolg, maar het eiland had mij daardoor ook gered.
De chaos van het eerste uur ervaar ik in Nederland nog steeds
Teveel drukte, teveel mensen, media en commercie. Mijn systeem is daar niet op berekend. Het zorgt ervoor dat ik me isoleer. Na mijn scheiding ontdekte ik langzaam mijn gevoeligheid, maar ik ben niet goed begeleid. Dat ligt niet aan de hulpverlening op Curaçao, maar dat is eigen aan de psychiatrie in het algemeen: men reageert altijd achteraf en zaait daarna alleen voorzichtigheid. Terwijl ze eigenlijk niet echt weten wat er met je gebeurd is, en risico nemen juist een enorme boost kan geven aan je zelfvertrouwen. Maar alles wordt binnen de culturele context van Nederland beoordeeld, terwijl andere culturen misschien beter bij je passen. Ik hoop dat meer mensen zichzelf kunnen ontdekken door naar het buitenland te gaan, het is echt een katalysator voor je gevoelsleven, voor je spirituele bagage. Ik ben blij dat ik heb ontdekt dat ik thuis hoor op Curaçao, ik ben er trots op dat ik op mijn onderbuik een tatoeage heb: Curaçao Original. En misschien woon ik er dit jaar wel weer.
Marjory van Twist
Meer over cultuurverschillen:
- Over psychose in andere culturen: transculturele psychiatrie
- Ahmet over waanideeën en angstaanvallen door jarenlang drugsgebruik
- Over migratie en psychose
Geef een reactie