Waardevolle blog van Peter Pijls over het vaderschap en psychische kwetsbaarheid: “Mijn zoon is een kopp-kind. Dat wil zeggen hij is een kind van een ouder met psychische problemen (kopp). Dat kan lelijke gevolgen hebben voor mijn zoon. Hij kan de neiging hebben voor zijn ouder te zorgen. Misschien had hij vroeger de neiging geen vriendjes mee naar huis te nemen. Of ik beperkte zijn sociale vaardigheden”.
In werkelijkheid was mijn zoon voor mijn herstel zeker zo belangrijk als de pillen en de psychiaters. De afgelopen 10 jaar, sinds ik vertrok bij hem en zijn moeder, ontwikkelde hij zich tot een heel normale jongvolwassene. Volop actief in het studentenleven. En wat voor mij heel belangrijk is: zo om de paar maanden vergast hij me nog steeds op een bezoek, ook al woon ik aan de andere kant van het land.
Ook in de lange, soms uitzichtloze jaren dat ik beschermd woonde, kwam hij altijd
Als ik hem bijpraatte over mijn uitdagingen zei hij steeds: ‘Komt goed pap‘. Hij kreeg altijd gelijk. Hij hield me een spiegel voor, nadrukkelijk zonder de rol van hulpverlener te spelen. Misschien nam hij wel zijn verantwoordelijkheid als enig kind, wetende dat ik geen contact meer heb met zijn moeder, al hadden we geen vechtscheiding.
Ik beloonde hem door het nooit over haar te hebben. Dat zou hij hoogst onaangenaam vinden. Ik ontzag hem verder door, toen hij ouder werd, niet te peuteren in zijn privé-leven. Van zijn Japanse moeder erfde hij een natuurlijk gevoel voor discretie en privacy. Ik respecteerde dat altijd, en doe dat nog. Dat ik nu wat meer over hem schrijf, doe ik dan ook met zijn uitdrukkelijke toestemming.
Een kopp-kind dus
Dat fluitend een prestigieus Amsterdams gymnasium doorliep, het Barlaeus, en nu studeert aan de Vrije universiteit. Hij werd lid van het corps, woont in een dispuutshuis, sport volop en heeft een bijbaan. Niet het beeld van een 21-jarige die blijvend beschadigd raakte door zijn bipolaire, verslavingsgevoelige vader. Zijn prestaties zijn verder niet mijn verdienste, maar ik ben er toch gepast trots op, en laat hem dat ook wel eens voelen. Complimenten incasseert hij zwijgend.
Zeker is de conclusie gerechtvaardigd dat ik een sterk kind heb
Andere kopp-kinderen kunnen wel degelijk en merkbaar lijden onder een gestoorde en/of verslaafde ouder. Ik loste dat 10 jaar geleden op door hem en zijn moeder te verlaten en te gaan werken aan mijn genezing. Ik zag hem in die tijd 7 maanden niet, voor hem en voor mij een moeilijke tijd. Ik herinner me het moment van hereniging nog, op het station van Roermond. Hij stapte uit de trein, zag me staan, ondernam een lange sprint en vloog me huilend in de armen. Toen wist ik dat het goed zou komen tussen hem en mij.
Ook nu nog heb ik bescheiden opvattingen over het vaderschap
Ik probeerde mijn zoon adequaat op te voeden, maar het omgekeerde gebeurde ook. In talloze situaties toonde mijn zoon zich wijzer dan zijn vader. Wat me sterkt in de notie dat ouder-zijn waarachtig een nederige aangelegenheid is. Je bent als vader niet op de laatste plaats een facilitair bedrijf. Het is allemaal belangrijk: zorgen dat je kind schoon is, goed eet, zijn huiswerk maakt. En als hij met je wil voetballen op straat, heb je die wens in vervulling te brengen. Want samen voetballen op straat met je zoon is het nec plus ultra van vader zijn.
Het is niet gezegd dat mijn zoon verder een leven zonder uitdagingen tegemoet gaat
Hij kan mijn verslavingsgevoeligheid en labiliteit in de genen hebben. Een keer besprak ik dat met hem. Hij zei weinig, maar zijn gelaatsuitdrukking verried wetend begrip. Ik help hem niet door me grote zorgen te maken over zijn verdere ontwikkeling. Daar bemoei ik me trouwens niet mee, ik geloof tot zijn genoegen. Onder het verleden hebben we 9 jaar geleden een streep gezet toen ik mijn excuses aanbood voor mijn drankzuchtige en bipolaire excessen. Hij aanvaardde mijn verontschuldigingen. Sindsdien praatten we er nooit meer over, wegens geen behoefte. Al sta ik ook in de toekomst open voor verdere evaluaties.
Maandag komt mijn enig kind weer op bezoek
Hij blijft altijd slapen. Na zijn aankomst praat hij me summier bij over zijn wederwaardigheden, en omgekeerd doe ik hetzelfde. Vervolgens kook ik voor hem, en na het eten trekt hij zich discreet terug in zijn kamertje. Geen flauw idee wat hij daar doet. Het gaat me niet aan. Als je dan toch een kopp-kind hebt, moet je het op gezette tijden met rust laten. Dat is wel het minste wat je doen kunt, als mentaal uitgedaagde ouder die in het verleden steken liet vallen.
Zijn moeder compenseerde overigens veel. Zij, een toonbeeld van stabiliteit en wilskracht, maakte een boel goed in de jaren dat ik faalde als vader. Dat ze sinds 7 jaar geen contact meer wil, al was er geen onmin, begrijp ik. Ze had genoeg met me te stellen vroeger. Haar neem ik niets kwalijk, onze zoon ben ik dankbaar. In moeilijke tijden gaf hij me hoop, geloof en liefde. Zijn naam betekent dan ook: nobel. Wel een bruikbare eigenschap voor een kopp-kind dat stilletjes besloot als levenselixer voor zijn vader door het leven te gaan.
Geef een reactie