Een lange periode in mijn leven werd ik geregeld letterlijk overvallen door psychische klachten die bij mij bestonden uit depressiviteit, chaos, vermoeidheid, paranoïde en spanningen. Meestal waren het milde klachten en ging het vanzelf weer voorbij.
Maar er waren ook periodes bij dat ze matig en zelfs ernstig werden en het een lange tijd van overleven werd om er weer bovenop te komen. Ik slikte in die periodes antidepressiva. Ik herkende op een gegeven moment wel enkele waarschuwingssignalen. Vooral die van spanning, vermoeidheid en somberheid. Maar ik liep te vaak nog ´even´ door. Al was het op mijn tenen. Omdat ik vond dat het moest en ik niet `zwak` wilde zijn, het niet anders kon (want ik moest zorgen voor anderen), ziek melden niet bij mijn perfectionistische houding paste, omdat ik mij schaamde en mij dus beter voor deed dan ik mij voelde.
En in mijn geval moet ik na jaren van periodes van ´overleven´ (ik ben er een meester in), eerst helemaal onderuit gaan en letterlijk en figuurlijk helemaal niets meer kunnen voordat ik accepteerde en leerde dat het echt voortaan anders moet. Maar hoe dan?
Naast het volgen van therapie heb ik heel veel gehad aan zelfmanagement instrumenten in mijn weg naar acceptatie en herstel
Eerst stelde ik een signaleringsplan op met mijn psychiater en een jaar later de WRAP. Een WRAP staat voor Wellness Recovery Action Plan.
Ik kreeg door deze instrumenten het gevoel dat ik inzicht kreeg in en regie over mijn kwetsbare kant. Alles wat ik in de afgelopen jaren heb ervaren en geleerd tijdens periodes met psychische uitdagingen is voor mij samen gekomen in die WRAP. Het is mijn houvast, mijn ontwikkelingsdocument en kompas voor de verdere ontdekkingsreis naar mijzelf geworden. Ik heb vooral veel gehad aan het inzicht in mijn triggers, patronen en vroege waarschuwingstekens. Deze serieus nemen en hier actie op ondernemen kan een verdere terugval en crisis voorkomen. Nadenken en vastleggen van wat ik soms onbewust wel wist en soms nog niet wist heeft mij bewust bekwaam gemaakt in het omgaan met mijzelf.
Soms heb ik nog een terugval
Dat herken ik nu op tijd en ik weet hoe ik zelf kan handelen om bij te sturen. Soms betekent dat extra lang slapen, vroeg naar bed, structuur, tussendoor rust inlassen, soms ontspanningsoefeningen en als dat onvoldoende werkt in het uiterste geval wat rustgevende medicatie. Maar er vooral acht op slaan en het niet negeren.
In vervolg op het zelf maken en werken met de WRAP mocht ik in 2012 de facilitator training gaan volgen. Inmiddels heb ik al vele groepen mogen faciliteren. Iedere groep is weer anders en zelf leer ik nog steeds mee. De cursus duurt zo’n 8 bijeenkomsten (meestal 1 x per week).
Het voorbeeld van een ervaring van de ene deelnemer lokt een voorbeeld van de ander uit. Ik zie blikken van herkenning, begrip en verwondering. En ondertussen vallen er hele belangrijke muntjes die helpen bij het verkrijgen van inzicht in klachten, signalen en mogelijkheden om bij te sturen. Er wordt in de groep gebruik gemaakt van de vele ervaringen die iedereen heeft, er wordt met elkaar gedeeld en met en van elkaar geleerd. Dan blijkt dat je niet zomaar van het ene in het andere moment in een terugval terechtkomt. Dat er een hele rij triggers en waarschuwingstekens aan vooraf zijn gegaan. En dat je misschien nog wel na vele triggers wantrouwend wordt maar door herkenning en bijsturen voorkomt dat je leven in de greep komt van een heel complot dat hierop kan volgen. Door de triggers en waarschuwingstekens te kennen, te herkennen en erkennen en als laatste maar misschien wel het belangrijkste ernaar te gaan handelen.
Bijsturen om zelf de regie in handen te hebben en houden
Het vraagt wat werk en oefening met die WRAP, maar dan heb je wel wat. En soms volgen mensen hem wel 2 of 3 keer. Dat kan en mag allemaal. En o ja, voor de WRAP gelden geen criteria voor deelname. Dus het ´hij is er nog niet aan toe, of is nog niet stabiel genoeg´ daar doen wij niet aan. Meerdere keren heb ik mensen in groepen gehad die nog in opname of crisis waren. Want al krijg je maar de hoop mee van mededeelnemers of herken je dingen, het kan je allemaal hoop geven en je vooruit helpen.
Een mevrouw die de cursus heeft gevolgd geeft regelmatig aan dat zij dankzij de WRAP zelf al twee keer een psychose heeft kunnen voorkomen
Wat een vertrouwen in jezelf geeft dat weer! Of de man die zelf ontdekte dat hij niet alleen een WRAP moest maken voor zijn depressieve uitdagingen maar vooral ook een voor zijn manische kant. Hij onderkende zelf tijdig dat hij te euforisch werd en we hebben toen in een razend tempo een tweede WRAP gemaakt en hij heeft weer goed bij kunnen sturen. Met daarbij zijn opmerking: het is dan wel zo heerlijk dat euforische gevoel maar als ik doorschiet weet ik dat ik daarna in het depressieve gat terechtkom waar ik de afgelopen jaren lang in gevangen heb gezeten. En dat wilde hij zeker niet meer en dat heeft hij dus zelf kunnen voorkomen. Het allermooiste compliment in een evaluatieformulier van de cursus was dat betreffende deelnemer het zijn beste en meest bruikbare hulpmiddel binnen zijn 20-jarige ervaring binnen de ggz heeft gevonden.
Het geheime recept van de WRAP wil ik hier best verklappen: facilitators met eigen ervaring, gelijkwaardigheid, een veilige sfeer, de kracht van lotgenotencontact en ervaringen, leren van en met elkaar, kennis en kunde die gelijk in de praktijk is toe te passen.
Ik gun iedereen zijn eigen WRAP omdat daarmee eigen regie en zelfhulp echt invulling krijgt. En niets geeft meer zelfvertrouwen en is krachtiger dan dat!
That’s a WRAP!
Geef een reactie