Jeroen Kloet vertelt over de taal van ervaringsdeskundigen: Nu ik langzaam weer stapje voor stapje terug keer in het land der levenden begin ik me opnieuw te beseffen waar ervaringskennis in kan helpen. Zijn ervaringsdeskundigen de vertalers van het onbenoembare?
De stroming van de ervaringskennis heeft al heel wat stof doen oplaaien
Zoals dat volgens mij bij iedere nieuwe stroming gaat. En iedereen vindt er wel wat van. Ervaringsdeskundigheid is zeker iets anders dan ervaringskennis bezitten heb ik geleerd.
Zijn ervaringsdeskundigen ook ervaringswerkers? Zijn multideskundigen (in mijn ogen een wat ongelukkige naam, alsof zij van alles wel wat weten) nu ervaringswerkers of juist niet?
Ik begrijp dat ervaringsdeskundigheid een vak is, zeker. Het leren inzetten van je eigen doorleefde ervaringen dient goed afgestemd te gebeuren en dit dien je te leren hanteren.
Zo dien je ook in opleiding tot psycholoog, psychiater, sociaal psychiatrisch verpleegkundige en zo meer om te leren gaan met fenomenen als overdracht/tegenoverdracht. En wat jouw houding zoal te weeg kan brengen bij de ander en hoe eigen gevoelens een behandelcontact danig kunnen beïnvloeden.
Wat mij nu vooral zo boeit is hoe je deze vakgebieden met elkaar kennis kunt laten maken
Het viel mij wederom op tijdens mijn eigen herstel, dat nog volop gaande is, dat mijn eigen psychotherapeut en psychiater prima in staat waren mij hoopvol toe te spreken. En mij te voorzien van de broodnodige hulp die ik nodig had in de hel waar ik wederom was beland.
Wat me echter ook enorm is opgevallen is het feit dat een aantal personen die ook deze ervaring eerder hebben moeten doormaken op bepaalde vlakken nog beter in staat waren mij te helpen in deze donkere tijden.
Ik geef hen geen naam, voor mij zijn het simpelweg zielsverwanten. En nee, zij konden mij niet voorzien van medicatie. En nee zij konden mij ook niet vertellen wat op basis van evidence based medicine voor mij de beste aanpak zou moeten zijn. Of hoe groot de kans was dat ik zou herstellen.
Wat zij wel konden? Woorden geven aan hetgeen ik meemaakte op dat moment
Ik leerde de taal van ervaringsdeskundigen kennen. Vragen stellen die mij hielpen om weer een hand voor ogen te kunnen zien’. Helderheid in de donkere mist die weer huis hield in mijn hoofd. Zo ook steunden ze mij door mij frequent simpele berichten te sturen.
Zoals: “Hoe is het vandaag met je?”. “Wat goed van je dat je die wandeling toch gemaakt hebt ondanks dat je je zo rot voelt”. Wetende hoe helpend dit kan zijn in je eenzame bestaan op dat moment.
Mensen met ervaringen op het vlak van psychische kwetsbaarheid, en dat zijn er nogal wat als we de getallen mogen geloven, wéten hoe het is als de ziel afdaalt naar plaatsen waarvan je het bestaan niet kende.
Het in leren zetten van deze kennis is zeker een kunst op zich. Een kunst waarvan ik hoop dat dit zich verder mag verspreiden.
Ervaringswerkers en ervaringsdeskundigen zijn bij uitstek in staat om mensen in psychische nood bij te staan. Door de taal te spreken van het land waar men ongewild in is beland
Professionals binnen de geestelijke gezondheidszorg die zelf ook gebukt zijn gegaan kunnen vertalers worden. Bijvoorbeeld als ze ervaring hebben met ervaring met depressie, angst, psychose, manie, persoonlijkheidsproblematiek, eetstoornissen en ga zo maar verder.
Zij spreken de taal die binnen de geestelijke gezondheidszorg gesproken wordt. En zij spreken ook de taal van de psychische kwetsbaarheid.
De zorgprofessional zonder deze kennis is uiteraard ook van grote waarde in dit geheel. Hij/zij is degene die aan de waterkant staat en meekijkt wat er zich beneden hem/haar afspeelt.
De ervaringswerker/ ervaringsdeskundige tracht naast de cliënt in kwestie onder water in contact te komen met wat zich dáár afspeelt. De “multideskundige” schippert tussen land en water. Probeert daar te zijn waar hij/zij op dat moment het meest nodig lijkt.
Het is maar een metafoor, maar ik heb inmiddels zoveel cliënten/patiënten en familie gesproken waarvan ik terug heb gekregen dat niet altijd de taal werd gesproken waarin men zich herkende. Waarbij men zich niet gehoord heeft gevoeld. Zo vaak dat ik dit pleidooi nogmaals wil herhalen middels dit blog.
Het is moeilijk voorstelbaar voor degenen die het niet kennen. Weten hoe waardevol het kan zijn als je gehoord en gezien wordt in je leed middels (h)erkenning.
Deskundigen zijn nodig, daar ben ik van overtuigd
Ervaringswerkers en ervaringsdeskundigen óók, als vertalers van deze veelal onbegrepen geestestoestanden waarin men kan geraken. Het lijden is enorm als je erin verzeild raakt. Dan is naast het verkrijgen van medische hulp en psychologische bijstand een licht in de duisternis echt zéér welkom.
Meer lezen?
- Emoties en psychose begrijpen – info van PsychoseNet
- Kinderlijke en volwassen emoties
- Lichaamsgerichte therapie – over voelen en emoties
- NVZH – De Nederlandse Vereniging voor Zelfregie en Herstel
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Verder lezen over goede zorg en GGZ?
Onderstaande boeken zijn geschreven door hoogleraar Jim van Os. In deze eerlijke boeken lees je meer over psychose, trauma, de nieuwe GGZ, herstel en veel meer.
Geef een reactie