Rob schuifelt licht voorovergebogen en met trillende handen mijn spreekkamer binnen. Hij laat zich als een oude man in de stoel zakken die ik voor hem heb klaargezet. De ziekte van Parkinson, zou de kenner denken.
Mis. Rob is geen oude man en heeft ook geen Parkinson. Rob is achter in de twintig en heeft al een paar heftige psychoses meegemaakt. Daar heeft hij op dit moment geen last van, wel Lijdt – ja, met een hoofdletter – Lijdt hij aan parkinsonisme, een nare bewegingsstoornis die het gevolg is van een teveel aan antipsychotica.
Met zijn blik strak op mij gericht zegt hij uit de grond van zijn hart: ‘Remke, ik heb geen toekomst.’
Het trieste is, dat er zoveel Rob’s zijn. Hoe vaak kom ik wel niet patiënten tegen die tien, twintig, dertig jaar – dertig jaar! – grote hoeveelheden antipsychotica slikken? En dan staat er in het dossier: ‘Cliënt is bekend met schizofrenie en stabiel op depot.’ De bijwerkingen? Je wilt niet weten!
Is het zó erg?
Lees de hartverscheurende mail van de moeder van Rob en oordeel zelf:
“Je zult het maar zijn, ernstig verward, bang voor injecties, bang om weer in de separeer opgesloten te worden – en dan toch nog met je moeder naar een afspraak met de psychiater gaan, alleen om te horen dat je weer tegen je zin wordt opgesloten. Dan is het toch niet zo raar dat Rob in paniek raakte, zich hevig verzette en probeerde te vluchten? Dat is toch geen reden om iemand die al een GGZ – trauma heeft 9 dagen in een separeer-cel op te sluiten? En dan ook nog het contact met de familie af te houden? Het duurde een week voor ik op bezoek mocht komen, in de separeerruimte. Ik moet zeggen dat ik nog nooit zo’n Middeleeuwse toestand heb gezien. Ik heb al veel gevangenissen en GGZ afdelingen gezien, maar hier heb ik dagen wakker van gelegen.
‘Zou je hier ook niet eens een dagje opgesloten willen zitten?’ vroeg Rob cynisch. Dat doet behoorlijk zeer hoor!
Na heel veel klagen en vragen of dit nu de Nieuwe Ggz is en dat ik het in al die jaren nog nooit zo mensonterend heb meegemaakt, mocht hij ’s avond even een uurtje op de groep proberen. Toen wilde Rob niet meer en de volgende dag ook niet. Hij had al zoiets van: laat mij hier maar wegrotten…”
Het is écht heel erg
Hoog tijd dat we in de GGZ (veel en veel meer) herstelgericht gaan werken. Voorbij het stabiliseren, het pappen en nathouden: mensen met psychische klachten instellen op medicatie, eindeloze ‘steunende en structurerende’ gesprekken aanbieden, en ondertussen vergeten de medicatie af te bouwen en in te zetten op daadwerkelijk herstel.
Zingeving. Voldoening. Verbinding. Een toekomst. Dát is herstellen
Verandering roept vaak weerstand op: Hoezo, herstelgericht werken? Dat doen we toch al? Of een verontwaardigd: Hoe bedoel je een Nieuwe GGZ? Wat zijn wij dan: de “Oude” GGZ zeker?! Deden we het al die tijd dan niet goed, of zo?
Dit soort reacties zijn de doodsteek voor elke discussie over betere, menswaardige zorg. Natúúrlijk deden we al die tijd ons best! We werkten volgens de laatste inzichten en naar ons beste weten. Niemand gaat de zorg in om slechte zorg te leveren. Je wordt zorgverlener vanuit compassie, omdat je ‘met mensen wilt werken’ en ‘mensen wilt helpen beter te worden’.
Maar. De tijden en ook de inzichten zijn veranderd. Wat toen gangbaar was, is nu niet meer acceptabel. De GGZ moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden wil ze zelf nog een toekomst hebben.
Oh, en een welgemeend excuus op zijn tijd aan Rob, zijn moeder, en al die anderen die we zo mensonterend behandeld hebben, is echt op zijn plaats. Bij dezen die van mij.
Naschrift: Rob is momenteel heel langzaam zijn antipsychotica aan het afbouwen. Hij woont tijdelijk bij zijn ouders, maar het FACT-team gaat samen met Rob op zoek naar een eigen woning en werk. Rob heeft weer een toekomst.
Geef een reactie