Na ruim twee jaar depressie gaat het beter met François de Waal. Soms komt hij iemand tegen die vraagt hoe het nu met hem gaat. Hoe het écht met hem gaat. Hij vertelt erover in deze openhartige blog.
Moedige mensen vragen me wel eens hoe het nu met me gaat en soms vertel ik de waarheid. Dat ik nu gelukkig alleen spijt voel, en woede, en verdriet, en vreselijk heimwee, en me verlaten voelen waar ik nu woon. Maar godzijdank niet meer depressief.
Depressie
Depressie? Sorry, stom woord, ik bedoel pure wanhoop en paniek. Nou, momenten van depressie (dus wanhoop en paniek), die heb ik nog wel, maar die overrompelen me niet meer, overmeesteren me niet meer, overweldigen me niet meer, hebben me niet meer in hun macht, sleuren me niet meer mee, op en neer, in hun krankzinnige achtbaan. Ik verzuip er niet meer in.
Ik ben me bewust van die doemgedachten vol wanhoop en paniek (“hé, daar zijn ze weer”), dat is voldoende, en dan merk je dat ze verdwijnen zoals ze kwamen. Die gedachten duren dan enkele seconden, zelfs ’s nachts. Dank u wel, Eckhart Tolle.
Wanhoop en paniek
Mijn depressie was dagenlang, wekenlang, maandenlang, jarenlang (ruim twee jaar, van 2017 tot 2020) gevangen zitten in die eeuwig herhaalde doemgedachten van wanhoop en paniek, de overtreffende trap van spijt, woede, verdriet, heimwee en verlaten voelen. De wanhoop en paniek zeiden, gilden en herhaalden 24/7 in mijn kop: alles is kapot!, het komt nooit meer goed!, en jij hebt alles kapot gemaakt, jij stomme klootzak! Ja, met erg veel uitroeptekens.
Extreme stress
Dat veroorzaakte voortdurende (chronische), extreme stress die mijn kop en lichaam gek maakten, kortsluiting. (Dit laatste is het biologische aspect van depressie. In deze volgorde: een ramp is de aanleiding van de depressie, de gedachten over de ramp de oorzaak, de biologie alleen maar één van de gevolgen.)
Die voortdurende, extreme stress veroorzaakte eerst een explosie van niet kunnen stoppen met huilen, stuiptrekken, rusteloosheid, snel geïrriteerd zijn en smeken om hulp (dan geven ze je pillen/therapie/adviezen). Daarna de implosie van niet meer kunnen huilen, niet meer bewegen, vrijen, praten, lezen en slapen, en vervolgens zelfmoordgedachten, la-maar, game over, licht uit, deur dicht. De totale apathie (weer pillen/therapie/adviezen).
Explosie en implosie
De explosie is: mijn kop, mijn huis, mijn leven staan in brand. Help! De implosie is: mijn kop, mijn huis, mijn leven zijn afgebrand. Klaar. Doei.
De explosie is onzekerheid, de implosie is zekerheid.
Je bent verslagen, je geeft het op en je gaat in die gevangenis zitten, smijt de deur dicht en gooit de sleutel naar buiten. Stiekem wacht je natuurlijk toch altijd op iemand die de deur komt opendoen. Nou, dat proberen ze wel, je hoort buiten je cel stemmen en gemorrel (pillen/therapie/adviezen), maar die sukkels lukt het maar niet om die verdomde deur te openen om je vrij te laten.
Pas later besef je dat die deur aan de buitenkant helemaal niet geopend kan worden. Daar zit geen slot, laat staan een sleutel. Die deur kan echt alleen aan de binnenkant geopend worden. Door jou. Door naar de deur te gaan en hem te openen (verantwoordelijkheid). Jij dacht dat hij op slot zat en de sleutel verdwenen, dat jij hem dus nooit kon openen, alleen anderen. Nee. Precies het tegenovergestelde. Alleen jij, alleen jij bent de enige die deze deur kan openen. Jij neemt een beslissing en opent de deur. Alle hulp is welkom, maar jij gaat alles doen om beter te worden.
Wakker worden
Dat “Pas later besef je” uit de vorige alinea kan je ook noemen: wakker worden. Op een bepaald moment, na maanden, na jaren, soms na decennia van diepe coma, word je hopelijk een keer wakker. Alsjeblieft. Word wakker. Word je bewust van die negatieve gedachten (en gevoelens, stemmen, beelden en gedrag) die je leven verpesten, verkloten, verneuken, vermoorden, verwoesten.
Weet je wat ik bedoel? Word je bewust van het feit dat al die negatieve gedachten constant, dus niet elke minuut, maar elke seconde in je kop knallen. Vooral ’s ochtends en liefst ook ’s nachts. En dan bedoel ik: automatisch, dus zonder dat jij dat doet (dus geen verwijt van anderen of van jezelf). Het gaat automatisch. Je kan het dwangmatig noemen, dwangmatige gedachten.
Dierenbrein
Weet dat die gedachten je dierenbrein (instinct, ego) zijn, dus een onderdeel van je hersenen waar jij geen controle over hebt. Word niet boos op die gedachten, je instinct doet dit om je te helpen. Je instinct voelt dat er iets goed fout gaat in je leven, en denkt je zo te kunnen dwingen om nu onmiddellijk een oplossing te vinden. Paniek! Alarm! Maar jij wordt er alleen maar wanhopig en paniekerig van, dus dat helpt niet (alleen gezond verstand helpt).
Maar goed, nu kan je die negatieve gedachten begrijpen, begrijpen waar ze vandaan komen, dus dan kan je ze toelaten. Ernaar luisteren, ernaar kijken. Erom glimlachen. Maar, en dit is heel erg belangrijk, alleen jij en niet die gedachten, gevoelens, buien, humeuren, beelden en stemmen gaan je leven en je gedrag bepalen. Dat mag alleen je gezond verstand. Die zit achter het stuur van de auto. Anders gebeuren er geheid ongelukken. Grote ongelukken. Dat weet jij. Dat weet jij als geen ander.
Automatische gedachten
Welke automatische gedachten, gevoelens, beelden en stemmen?
Zoals ik al zei:
Alles is kapot!
Het komt nooit meer goed!
Jij hebt alles kapot gemaakt!
Maar ook:
Ik wil nu snoepen!
Ze haten mij!
Ik haat mezelf!
Ik haat mijn leven!
Waarom heb ik altijd zoveel problemen met mijn kinderen, met mijn partner, met geld en met seks?
Ik wil nu drinken!
Waarom is mijn leven zo klote?
Ik wil nu blowen!
Ik haat die kut/lul!
Ik wil niet uit bed!
Laat me alsjeblieft doodgaan!
Het is gemeen!
Waarom ik?
Waarom ik niet?
Wat is er toch mis met mij?
Had ik dit maar wel/niet gezegd/gedaan!
Als dit niet/wel was gebeurd, dàn …
Mijn jeugd heeft mijn leven totaal en voor eeuwig vernield!
Laat ik er maar een eind aan maken!
Vul zelf in.
Enzovoort, enzovoort, enzovoort.
Iets gaan doen
Wat mij ook hielp was iets gaan doen. Je kan gaan zingen, puzzelen, tuinieren, sporten, of vrijwilligerswerk gaan doen, ik ga schrijven. Schrijven helpt mij, ik schrijf (zoals al mijn boeken) voor mezelf. Ik ben geen schrijver, maar zo nu en dan gebeurt er iets in mijn leven en dan kan ik niet anders dan erover schrijven. Eerst blogs op deze geweldige site, daarna het boek Depressie, de dwangmatige denkziekte. De helft van dat boek vind je hier in de vorm van blogs.
Hoe is het nu in mijn leven? Concreet, François, hoe gaat het echt? Nou, beter, echt beter. Als je eenmaal bent aangeland in de gezond verstand-fase, dan kan je ineens aan oplossingen denken. Oplossingen die ik nooit in de fase van wanhoop en paniek vond (in wanhoop en paniek vind je nooit oplossingen, alleen problemen).
Maar dus wel in de fase erna, de fase van wakker worden, de fase van verantwoordelijkheid nemen, de fase van kalmte, vriendelijkheid, redelijkheid, wijsheid en gezond verstand, de fase van jezelf bevrijden uit de gevangenis van depressie (wanhoop en paniek), de fase van je wonden likken in plaats van non-stop bloeden.
Niet meer depressief
In één zin: ik maak er nu steeds het beste van. En soms lukt het nog ook.
Zo mag ik bijvoorbeeld elk jaar een week logeren in het appartement van lieve vrienden in het centrum van Amsterdam, de stad waar ik geboren en getogen ben, waar ik altijd woonde en pas nadat ik verhuisd was, begreep dat het mijn stad was. Daar ben ik nu. Dan voel ik me eindelijk weer thuis. Dat weet ik nu. Dat is een heel krachtig gevoel. Dan begint er iets mij te spinnen. Als een poes. En daar schrijf ik dit blog.
François de Waal
P.S.
Je gaat in de gevangenis zitten kan je ook zo noemen: je depressie zelf creëren.
Jezelf uit de gevangenis bevrijden kan je ook zo noemen: je depressie zelf genezen.
Meer lezen van François de Waal?
- Maak kennis met… François de Waal, gastblogger over depressie
- De Catch-22 van depressie
- Depressie, de dwangmatige denkziekte – François de Waal
- 50 manieren waarop ik mijn leven verpestte en hoe jij dat kunt voorkomen – François de Waal
Meer lezen over biologische theorieën:
- Polyvagaaltheorie steeds populairder als verklaring voor psychische problemen – GGZ.nl
- Polyvagaal theorie
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Verder lezen over goede zorg en GGZ?
Onderstaande boeken zijn geschreven door hoogleraar Jim van Os. In deze eerlijke boeken lees je meer over psychose, trauma, de nieuwe GGZ, herstel en veel meer.
Geef een reactie