Tako Engelfriet en Iris Koops helpen mensen met problemen als gevolg van emotionele mishandeling. Ze hopen op meer hulp bij emotionele mishandeling. In dit blog beschrijven ze het verhaal van Marco. “Hij begreep het niet goed; hij had een relatief normale jeugd gehad. Toch?”
We krijgen ze al jaren met grote regelmaat: getuigenissen van mensen die kampen met forse psychische en lichamelijke problemen als gevolg van emotionele mishandeling. Vaak is gebrekkige hulpverlening een rode draad in deze getuigenissen.
Zo kreeg ik kort geleden een mail van Marco
Hij beschrijft hoe hij leed aan diepe depressies en suïcidale gedachten. Hij was vaak bang in contact met andere mensen en zweefde dan weg in zijn hoofd.
Een relatie aangaan lukt hem niet hoewel hij het meerdere keren heeft geprobeerd. Hij voelde door af en toe te drinken zijn angst voor contact wat minder. Hij was nooit verslaafd en werkte gewoon door. Innerlijk voelde hij zich echter een warboel en hij had soms last van hevige emoties en flarden van gedachten en beelden. Pas later zou hij begrijpen dat hij last had van herbelevingen. Hij heeft noodgedwongen met veel hulpverleners te maken gehad: psychologen, ambulante teams en zelfs een crisispsychiater.
Hij heeft af en toe best even goede hulp gekregen, maar vooruitgang, nee
Het leek nooit echt goed met hem te gaan, welke therapie hij ook deed. Hij beschrijft een rij aan diagnoses en symptomen waarvoor hij behandeld is: klinische depressie, angststoornis, afhankelijkheidsproblematiek, vermijding, suïcidale gedachten.
Op een dag hoorde een bekende hem aan en wees hem op de term complex trauma. Marco verdiepte zich hierin via internet. Eindelijk was er een overkoepelende term voor zijn problemen. Maar iets knaagde er.
Hij begreep het niet goed; hij had een relatief normale jeugd gehad. Toch?
Er vielen vroeger nooit klappen en er waren bijna geen ruzies. Ze gingen als gezin elk jaar kamperen in Duitsland en hij kwam materieel niets tekort. Hij zag zijn ouders als product van hun tijd en omgeving: geen emoties tonen, leven volgens hun geloof en regels zijn regels.
Ze waren afstandelijk maar wisten niet beter, zo verklaarde Marco het. Hij zag geen duidelijke oorzaak voor zijn trauma en kwam tijdens zijn zoektocht ook uit bij onze site. Wat hij daar las over emotionele mishandeling gaf herkenning. Maar was er sprake van narcisme bij zijn ouders? Dat klonk wel erg heftig.
Door de teksten werden verdrongen stukken aangeraakt en langzaam kwamen er herinneringen boven. Hoe zijn vader altijd vond dat zijn prima schoolcijfers te laag waren, zelfs toen hij zijn HBO diploma met succes had behaald. Of de eindeloze stiltes als hij blijkbaar iets verkeerd had gezegd. De vele regeltjes thuis kon hij sowieso nooit onthouden.
Volgens zijn ouders was er iets mis met zijn geheugen. Maar was dat wel zo?
Hij wist nooit waar hij aan toe was Met een schok dacht hij aan de schampere blik van zijn moeder als hij heel soms trots was op zichzelf. ‘Je moet niet denken dat je iets voorstelt’ zei ze dan. Het ontbreken van liefde en oprechte aandacht was zwaar. Maar nog zwaarder waren de kilte en straf om onzinnige ‘overtredingen’.
Voor Marco vielen langzaam de puzzelstukjes op hun plek. Het was pijnlijk om te erkennen dat zijn ouders hem doelgericht kleineerden zonder enige reden. Zijn jeugd was een spiegelpaleis zonder uitgang: verwarrend, eenzaam en onveilig. Hij was niet alleen veel tekort gekomen, er was hem iets aangedaan. Hij was zelf niet het probleem, zijn ouders waren dat. Maar hij gaf lange tijd liever zichzelf de schuld dan zijn ouders. Zijn schuld- en schaamtegevoel voelde op een bepaalde manier vertrouwd. Tegelijkertijd was het soms totaal overweldigend. Vermijding werd zijn overlevingsmechanisme zodat hij het niet hoefde te voelen.
‘Had ik het maar eerder geweten…’ schrijft hij
Geen enkele hulpverlener vroeg de afgelopen dertig jaar door naar zijn verleden. Geen woord over trauma of emotionele mishandeling. Hij herinnerde zich een vriendelijke verpleger die wel interesse in hem had ook al was hij toen ‘best een moeilijk mens’. Dat contact was een druppel warmte in een oceaan van onwetendheid en kilte geweest. Nu zijn hem veel dingen duidelijk geworden, maar hij moest er zelf naar op zoek.
Zijn diagnoses bevestigden hem dat het allemaal aan hemzelf lag, dat zijn problemen complex en hopeloos waren. Maar nu lijkt er een oorzaak voor zijn problemen te zijn, zijn de gevolgen verklaarbaar en start hij met een behandeling die mogelijk aanslaat. Marco heeft weer een sprankje hoop op herstel.
Er is nog veel te winnen in de hulpverlening
Hoewel het langzaam veranderd, is werkelijke traumazorg nog schaars. Zorg waarbij aandacht is voor de reden van iemands problemen. Marco verdient geen druppels aandacht maar een warm bad. Zijn leven is misschien zwaar, hijzelf is meer dan de moeite waard.
Tako Engelfriet is voorzitter van Stichting het Verdwenen Zelf, een organisatie die mensen ondersteunt bij het herstellen van de gevolgen van emotionele mishandeling.
Iris Koops is auteur en oprichter van het Verdwenen Zelf.
Meer lezen over emotionele mishandeling en het vertellen van jouw verhaal?
Geef een reactie