“Wat is er met je gebeurd?” De vrouw die schuin tegenover me zit – gemillimeterd grijs haar, wimpers die bijna bezwijken onder de mascara, ring- en wijsvinger geel van nicotine – kijkt me vermoeid aan: “Hoe bedoel je: wat is er met je gebeurd” “Wat brengt u hier?” probeer ik opnieuw. Ze kijkt weer weg, haalt met een diepe zucht de schouders op: “De huisarts heeft me gestuurd.”
We zitten vanochtend op de herstelwerkplaats van GGZ Noord Holland Noord in Hoorn voor een HOI: een herstelondersteunende intake. We, dat zijn wij: de cliënte, een ervaringsdeskundige, een GZ-psycholoog en ik, de psychiater.
Onze eerste cliënte is een vrouw van 56 jaar met een indrukwekkende ‘GGZ-carrière’
Dit wordt haar zesde intake, ze kent de klappen van de zweep. Van deze nieuwe aanmelding verwacht ze dan ook helemaal niets: het is dat de huisarts had aangedrongen, anders was ze er ‘mijn bed niet voor uitgekomen’. Bits vraagt ze of ik haar dossier wel gelezen heb: “Want als ik ergens géén zin in heb, dan is het om mijn hele verhaal alwéér te vertellen…”
Hoe verschilt een HOI van een gewone intake?
Bij GGZ NHN nodigen we de cliënt en zijn naasten uit op de herstelwerkplaats. Het eerste wat bij binnenkomst opvalt is de gemoedelijke, ongedwongen sfeer. Mensen lopen in en uit, er zijn herstelgroepen, er wordt gezongen, gelachen en ja, ook gehuild. In de keuken roert iemand in een grote pan soep. Een ervaringsdeskundige verwelkomt de cliënt en vertelt alvast iets over HOI en de mogelijkheden op de herstelwerkplaats.
Tegen de tijd dat de regiebehandelaar (een psychiater of klinisch psycholoog) en de GZ-psycholoog bij het gesprek aanschuiven is het ijs vaak – helaas niet altijd – al gebroken. We stellen de vier vragen zoals hoogleraar Jim van Os die geformuleerd heeft: Wat is er met je gebeurd? Wat is je kwetsbaarheid (wat zijn je klachten?) en weerbaarheid (wat zijn je krachten?) Waar wil je naar toe? Wat heb je nodig? Lees hier een mooie uitleg van Jim van Os over de vier vragen.
En ja, natúúrlijk lezen we het dossier
Maar wat daar in staat is niet perse leidend (of moet ik zeggen: lijdend?)Hoe vaak lees ik wel niet dat cliënt ‘bekend is met schizofrenie’ of ‘een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft’. Staan er dingen als ‘patiënte snoept van haar medicatie’, ‘verschijnt niet op afspraak’, of over de zoveelste behandeling die niet aanslaat. En dan blijkt het verhaal heel anders te zijn.
Wat ook helpt: een ervaringsdeskundige die letterlijk naast de cliënt zit
Hoe bevrijdend is het om iemand naast je te hebben die niet GGZ-achtig doet, maar echt is, die het ook écht snapt, die iets soortgelijks heeft meegemaakt, en herstelt is? Bekijk hier (3.37 min) wat ervaringsdeskundige Gino van den Berg van HOI vindt.
Overigens, dat de cliënt op de herstelwerkplaats ontvangen wordt, wil nog niet zeggen dat de behandeling ook daar moet plaatsvinden. Het mag, als het passend is. Maar het hoeft niet. Soms is specialistische GGZ nodig, soms basis GGZ. Een enkele keer ziet iemand af van een nieuw GGZ-traject. Prima. We komen er samen wel uit.
De cliënte met de indrukwekkende GGZ-carrière die alles al gezien en gehoord had?
Ze vond het drie keer niets, die hele nieuwe aanpak. Wat nou eigen regie? Als ze eigen regie had gehad, had ze die vijf eerdere behandelingen toch ook niet nodig gehad?! Wat nou ervaringsdeskundige? Kul. Niemand kan haar begrijpen, want niemand heeft meegemaakt wat zij heeft meegemaakt.
Een week later belt ze met de vraag of ze alsnog terecht kan voor een module WRAP (Wellness Recovery Action Plan) op de herstelwerkplaats.
Naschrift: Wil je ook graag werken met HOI, maar lukt het nog niet om het goed te organiseren? Begin klein. Ik heb gemerkt hoe waardevol het kan zijn om een intake samen met een naaste en een ervaringsdeskundige te doen. Overigens heb ik het liever over een kennismakingsgesprek dan over een intake, want het is nog maar net de vraag of de cliënt jouw behandelaanbod wel wil ‘innemen’.
Met dank aan Marijke van Putten, psychiater en bestuurder, en Marty Dijkstra, klinisch psycholoog en manager, en het volledig HOI-team van GGZ Noord Holland Noord, voor de mogelijkheid om HOI mee te helpen ontwikkelen en verfijnen.
Meer lezen over HOI? Zorgverzekeraars Nederland publiceerden het artikel ‘GGZ Noord-Holland-Noord vermindert wachttijden met ander intakegesprek’.
Geef een reactie