De ex-partner van Martine heeft de diagnose schizofrenie gekregen. Haar 17-jarige dochter vertoont nu gedrag identiek aan dat van haar vader. Het verhaal van Martine. “Dit is niet in het belang van de patiënt.”
Een psychose is nog niet vastgesteld, maar omdat deze bij vrouwen anders verloopt dan bij mannen, heeft Martine sterke vermoedens dat haar dochter al een psychose heeft gehad.
Ineens was ik ‘het kwaad’ geworden in de ogen van mijn dochter. Wanneer ik lief deed (zoals gewoonlijk) keek ze mij verbaasd aan en zei: “Jij bent mijn moeder niet, je acteert.” Het is doodeng om dit mee te maken als moeder, het breekt je hart. Daar komen de zorgen om je kind nog eens bovenop.
Mijn worsteling met de instellingen waar mijn naasten in behandeling zijn begint steeds op dat punt. Dat punt dat deze psychosegevoelige mensen nog niet duidelijk in een psychose zitten, maar wel met allerlei rare verhalen komen over familieleden en partners.
Het verhaal van mijn partner
Hoe vaak ik al niet aan de bel heb getrokken bij een GGZ-instelling dat mijn ex-partner weer psychotisch aan het raken was, waarop ze hem op gesprek namen en daaruit de conclusie ‘jullie relatie is toxisch’ trokken. Vanaf dat moment duurde het bij hem nog zomaar twee a drie maanden voordat hij duidelijk in een psychose raakte en uiteindelijk in IBS geplaatst werd. Maanden van slopende onzekerheid, angst en stress. Niet alleen voor mij, maar ook voor onze kinderen. Ik moest mijn kinderen tegen hem beschermen, maar hij wilde zijn kinderen zien.
Er was niks mis met hem tenslotte, al bazuinde hij de vreselijkste verhalen over mij rond
Verhalen die hij nooit zou verspreiden in zijn gewone doen. De schade die dat aanricht is zo ontzettend groot. Sociale schade, emotionele schade, het verwoest levens. Ook schade voor hem, al die tijd dat hij onbehandeld rondloopt en kapot gaat aan zijn eigen denkbeelden.
Nu dezelfde strijd met mijn dochter
Ze doet precies hetzelfde als hij, met het grote verschil dat een echt duidelijke psychose uitblijft. Alsof ze in dat voortraject blijft ‘hangen’ als het ware. Zelf heb ik wel enkele duidelijke wanen gehoord in haar zwartste periode, en dan mijn worsteling met de hulpverlening. Er wordt gezegd dat ze niet doen aan ‘waarheidsvinding’, en dat ze altijd in het ‘belang van hun patiënt’ handelen
De valkuil hiervan is dat het eerder ‘handelen in het belang van de problematiek’ lijkt te worden
Dat er niet aan waarheidsvinding gedaan wordt betekent voor mij in de praktijk dat er niet geluisterd wordt naar mijn aanwijzingen dat hun verhalen echt niet kloppen, wat ik doe in m’n drang om de juiste hulp te krijgen. Ik denk dat elke hulpverlener een mens is met emoties en eigen voorkeuren: Er wordt meestal vanzelf een kant geloofd en daarnaar gehandeld. Als je niet aan waarheidsvinding doet, dan moet je volgens mij handelen alsof beide verhalen waar zijn. Anders kun je beter wel aan waarheidsvinding doen.
Het is belangrijk dat een patiënt gehoord wordt en serieus genomen wordt met zijn verhalen
Maar het is ook belangrijk dat er kritisch naar gekeken wordt, juist in het belang van de patiënt. Niet dat de patiënt tegengesproken moet worden in zijn beleving, maar wel dat de beschuldigde partij niet als boosdoener weggezet wordt. Vaak is de hulpverlener degene die de sleutel tot herstel van de patiënt in handen heeft. Die heeft de naaste in dit geval namelijk niet meer. Die staat hier volledig machteloos in en is zelf ook slachtoffer van deze problematiek.
Hoe vaak ik hoor dat mensen dit meemaken met geliefdes en familieleden en wanhopig op zoek zijn naar hulp. En uiteindelijk, uit zelfbescherming, het contact verbreken met hun naaste. Dit is niet in het belang van de patiënt. Ze gaan eraan kapot. Ze gaan kapot aan hun eigen denkbeelden, ze maken kapot wat hun het allerliefste is.
Hoe vaak ik mijn ex-partner in tranen heb gezien in zo’n toestand
Omdat iedereen hem pijn gedaan heeft. Terwijl niemand hem pijn gedaan heeft. Het is een hel. Het is een hel voor hun waar ze doorheen gaan en een hel voor hun achterban.
Dat verbreken van het contact met psychosegevoelige mensen, zie ik in de praktijk toegejuicht worden door diverse GGZ-medewerkers. Ze hebben de band immers als ‘toxisch’ verklaard. Ze hebben het idee dat jij je niet in kan leven in de patiënt en hem verwijten maakt.
Bij mij zagen ze dat ik mij emotioneel afkeerde van mijn dochter en beschouwden dat als de oorzaak van het probleem.
Terwijl ik slechts wanhopig op zoek was naar hulp en probeerde duidelijk te krijgen waar de schoen wringt en mijzelf ging beschermen. Het is dus het gevolg, niet de oorzaak.
Ingeval de GGZ-instelling voor de zekerheid (en ondanks inconsistenties) toch maar het verhaal van degene gelooft die zich als slachtoffer opwerpt, is de vraag of je niet de andere partij tot slachtoffer maakt en nog een schop nageeft door te handelen in het belang van de problematiek van de patiënt.
Ik raak mijn dochter kwijt, net als haar vader toentertijd
Aan haar denkbeelden. Vooralsnog vecht ik als een leeuwin voor haar, ook al raak ikzelf getraumatiseerd. Je staat machteloos, je raakt wanhopig. Ik heb nachtmerries over de valse beschuldigingen waarin ik hard huilend wakker word. Dan schrik ik schreeuwend wakker als er licht aangaat in de gang, of wanneer mijn gordijn wappert. Vaak voel ik me onveilig in mijn eigen huis. Ik voel me onveilig in de gesprekken met hulpverleners waarin mij verwijten gemaakt worden, waarin zelfs haar zelfmoordpoging in mijn schoenen geschoven werd. Ze deed die tenslotte thuis.
Maar het aller-allerergste is wat ik steeds weer rustig herhaal tegen de hulpverleners van mijn dochter “mijn dochter is hier niet mee geholpen.”
Martine is een vrouw van middelbare leeftijd, HBO opgeleid, auteur en intussen ervaringsdeskundig als ex-partner van een man met schizofrenie en moeder van een dochter die identiek gedrag vertoont.
Meer lezen over stadia in psychose?
- Fase 1: Vroege fase
- Fase 2: Overweldigd zijn door de psychose
- Fase 3: Worstelen met psychosegevoeligheid
- Fase 4: Leven met psychosegevoeligheid
- Fase 5: Leven voorbij de psychose
Geef een reactie