Bang, boos, blij, bedroefd. Vier ogenschijnlijk simpele woorden, maar voor mij hebben deze emoties een bijzondere betekenis. Ze zijn essentieel geweest voor het herstel van mijn psychose. In mijn boek Wendingen schrijf ik er slechts kort over op de allerlaatste bladzijde. Hier wil ik er graag iets meer over vertellen.
Ik maak kennis met cognitieve training tijdens een interessante proefles van GGZ Noord-Holland-Noord. Daar vertellen twee dames over het G-schema, de vier bovengenoemde basisgevoelens bang, boos, blij en bedroefd, en het herkennen van gedachtepatronen. Daar oefenen we mee. De nieuwe groep gaat snel van start, maar ik ga een individueel traject in. Daar ben ik blij mee, omdat ik dan alleen met mijn eigen situatie aan de slag ga.
De eerste weken legt Annelies me uitgebreider uit hoe een G-schema werkt
Het zijn de vier G’s:
- eerst een Gebeurtenis
- dan een Gedachte
- vervolgens een Gevoel
- tot slot een Gedrag.
Alle situaties kunnen overzichtelijk in een schema worden gezet. Om het niet ingewikkeld te maken, beperken we ons tot de vier bovengenoemde basisgevoelens, de vier B’s. Deze krijgen vervolgens ook nog een cijfer van een tot tien. Als huiswerk maak ik telkens een paar G-schema’s.
Er zijn altijd voldoende situaties uit het dagelijks leven die ik kan uitwerken en anders put ik wel uit het verleden
Ook heb ik er nooit moeite mee om de gevoelens aan een gebeurtenis te koppelen en een cijfer te geven. Ik kies meestal onbewust situaties die me boos of bedroefd maken. Gemiddeld geef ik de gevoelens een zes of een zeven met slechts een paar keer een uitschieter naar een tien. Voor het vakje ‘gedachte’ heb ik meestal veel ruimte nodig. Er schieten altijd allerlei gedachten door me heen. Ik weeg vaak meerdere dingen tegen elkaar af en de ene gedachte lokt vaak weer andere gedachten uit. Dat wordt het zogenaamde treintje genoemd.
Als laatste komt het vakje gedrag. Dat is een lastig vakje voor me. Want hoe reageer ik op moeilijke situaties?
Doordat ik steeds vaker G-schema’s maak, word ik me bewuster van mijn gedachten en merk ik hoe hardnekkig die zijn
Ook word ik mij bewuster van mijn gedrag. En als dat niet zo is, maakt Annelies me er wel op attent, zoals de keer dat ik bijna grieperig aan tafel zit en ik mijn boosheid een 10 geef. Ja, die boosheid, daar had ik niets mee gedaan, opgekropt zodat ik er werkelijk bijna ziek van ben geworden.
Of de keer dat iemand mij iets vraagt en ik het juiste antwoord niet kan geven en vervolgens een slikkende beweging maak. Zij zegt dat ik wel heel veel inslik van wat ik wil zeggen. Dat zijn waardevolle leermomenten voor mij. We hebben een boeiende samenwerking, maar ik vind het ook zwaar omdat ik inzie waar ik vastzit. Het zijn hardnekkige patronen, die lastig zijn te veranderen. Tegelijkertijd leer ik dat ik zelf de keuze heb om wel of niet op een gebeurtenis te reageren. En ook dat het mijn keus is hoe ik dat doe.
Na ongeveer vijftien gesprekken komt er in een flits een situatie uit mijn verleden in mijn gedachten
Ik had dat diep weggestopt. Het is van vlak voor mijn eerste psychose. Vrijwel onbewust stop ik de gedachte snel weer weg. Het is te pijnlijk. Een paar weken later komt dezelfde situatie weer in mijn gedachten en sta ik er even bij stil. Ik heb me inmiddels aangeleerd bewuster van mijn gedachten te zijn. Deze situatie zou toch niet van belang zijn voor de cognitieve training?
Pas een paar weken later, als het weer in mijn gedachten komt en ik wat langer nadenk over wat is gebeurd, weet ik dat het wel degelijk van belang is.
Het is nog altijd pijnlijk en het kost me veel moeite, maar ik besluit het in één zin in een G-schema te zetten
Na al die jaren moet het er toch uit. Ik had vooraf nooit kunnen bedenken dat dit door deze gesprekken zou gebeuren. Er was al zoveel gebeurd door de psychose, dat ik me er niet bewust van was dat ik dit had weggestopt.
Ik ben nu een paar jaar verder. Wat ik heb opgestoken van de cognitieve training pas ik nog altijd toe in lastige situaties.
De cognitieve training heeft er ook voor gezorgd dat ik het verleden kan laten rusten
Ik heb het verhaal van mijn reizen, psychose en herstel door yoga en meditatie opgeschreven. Dat wilde ik graag, voor lotgenoten en voor mensen met iemand in de omgeving met psychose. Maar ook voor wie nog nooit met een psychose te maken heeft gehad. Het voelt goed, dat mijn boek Wendingen nu de wereld in is.
Anna de Witt – auteur van Wendingen (2014)
Geef een reactie