Wat als je lichaam niet meer meewerkt, terwijl je niets liever wilt dan doorgaan? Hazel ervaart hoe haar zenuwstelsel haar dwingt om stil te staan en op een nieuwe manier naar herstel te kijken. In haar zoektocht ontdekt ze lichaamsgerichte therapie, waar naast woorden, vooral haar lichaam centraal staat. Langzaam leert ze luisteren naar haar lichaam.
Een lijf dat niet meer wil
‘Het zit in mijn lijf’, zeg ik tegen mijn psychosomatisch fysiotherapeut Margo (pseudoniem). Met een compleet ontregeld zenuwstelsel en een uitgeput lijf zit ik bij haar in de kamer. Ik slaap al maanden nauwelijks, vlieg tegen het plafond als er maar een theelepeltje valt, kan nauwelijks rechtop zitten, kan niet tegen licht, geluid, beweging en heb overal in mijn lijf klachten.
Margo vraagt me vriendelijk wat mijn hulpvraag is. Dat weet ik wel: waarom doet mijn lijf zo moeilijk, waarom kan ik niet ontspannen, waarom gaat dit niet over, ondanks maanden van rust?
Zolang ik me kan herinneren heb ik angsten en een lijf dat raar doet en niet meewerkt. Maar tot een paar maanden geleden kon ik daar overheen stappen en doorzetten. Het lijkt me onzin dat dat nu plots niet meer zou kunnen. Ik wil dat mijn lijf ophoudt met zeuren zodat ik weer voor mijn gezin kan zorgen en weer aan het werk kan. Maar met iedere maand lijkt het eerder slechter te gaan dan beter.
Een langzaam proces
Margo legt uit dat langzaam aan de slag gaan samen in deze gevallen het snelste werkt. Als we te snel gaan, dan schrikt mijn lijf en ben ik verder van huis. Het klinkt logisch, maar ik wil dit liever achter de rug hebben. Ik zal wel even vertellen wat er allemaal speelt en ik begin op hoog tempo aan mijn relaas.
Na anderhalve zin stopt ze mij en vraagt me op te letten hoe ik zit. Hoe voelen mijn voeten, voel ik de leuning van de stoel, de zitting? Zit het wel lekker zoals ik zit? Ik vind het vreemde vragen: wat doet dat ertoe, zij moet toch weten wat er allemaal gebeurd is anders kan ze me niet helpen.
Ik zeg dat ik prima zit en vervolg mijn verhaal. Weer moet ik na twee zinnen stoppen: voel eens even wat dit oproept in je lijf? Ehm, tsja, mijn lijf voelt afgrijselijk daarom probeer ik daar ook niet aan te denken, laat staan het te voelen. Als ik op dit tempo het verhaal moet vertellen zit ik hier over zes uur nog, dit is niet efficiënt!
Letten op mijn lijf
Maar dat hoeft dus niet, het verhaal vertellen. Dat verhaal heb ik al talloze malen verteld aan de bedrijfsarts, aan een psycholoog, aan bekenden. Margo let niet op wát ik zeg maar op mijn lijf. De kleinste bewegingen vallen haar op: ‘Bij dit woord gaat plots je kin omhoog en buig je naar achter, merk je dat? Hee, je handen hangen nu langs je lijf, daarvoor had je ze strak vast. Doe die beweging nog eens? Wat is dat voor beweging? Wat verandert er in je lijf? Volg die verandering eens? Waar hoort die bij? Wat voel je nu? Volg dat gevoel maar.’
Ik ben dit niet gewend, ik heb dit nooit eerder meegemaakt, die aandacht voor mij en voor mijn lijf. Dit voelt bizar, hoe kan dit nou helpen? Van die aandacht ga ik eerder verder uit mijn lijf dan dat ik erin kom. Dit is echt wennen!
Ontspannen voelt gevaarlijk
Een paar sessies later lig ik op een behandelbank, nadat Margo naar mijn idee eindeloos bezig is geweest om allerlei kussentjes optimaal voor me neer te leggen. Ze nodigt me uit om te ontspannen, beginnend met mijn ogen: die mogen iets dieper komen te liggen, iets minder focussen. Als ik dat probeer lijk ik achterover te kantelen, ik word ontzettend misselijk, paniek giert door me heen. Ze ziet het meteen: wat gebeurt er, wat zegt je lijf? Mijn lijf wil weg, dit is veel te gevaarlijk, ontspannen met iemand erbij. Ik moet altijd alert blijven.
Heel goed dat ik dat aangeef, zegt Margo Zij ging te snel, dit is niet mijn schuld. En ze vraagt of ik weg kan, kan ik mijn benen bewegen, weet ik waar de deur is? Ik kan weg, concludeer ik voorzichtig, ik kan ieder moment weggaan. Misschien dat ik nog heel even blijf. We gaan wat anders doen zegt ze, iets dat minder heftig is voor mijn lijf. Langzaam gaat het snelst.
Leren voelen
Sessie na sessie lukt het beter om aanwezig te zijn in mijn lijf terwijl ik iets vertel, te voelen wat het praten oproept: een storm aan lichamelijke sensaties die ik niet kan plaatsen. Langzamer vertellen, luisteren naar wat mijn lijf ervan vindt, is mijn lijf het ermee eens? Sla ik iets over? Met haar erbij durf ik bij mijn gevoel te blijven en soms ben ik zelfs even ontspannen.
Dit is totaal anders dan dat ik tot dusver in praattherapieën heb ervaren. Dit gaat over de basis, over hoe mijn zenuwstelsel zo gesensitiseerd is geraakt en hoe de klachten samenhangen. Het is alsof ik eerst alleen een atlas had en nu in het gebied zelf kan rondlopen met een gedetailleerde wandelkaart. Ook al is er nog steeds veel spanning en lijkt herstel nog heel ver weg, ik voel wel: dit is een begin.
Over Hazel: Hazel is in de veertig en op een zoektocht naar herstel, nadat ze een aantal jaar geleden is vastgelopen. Hazel houdt van tuinieren, lezen en metaforen.
Meer lezen over Lichaamsgerichte therapie?
- Lichaamsgerichte therapie – over voelen en emoties
- Het mag kapot en dat lucht op – over lichaamsgerichte therapie
- Een andere, holistische visie is niet zo vreemd – over lichaamsgerichte therapie
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
Geef een reactie