May-May Meijer en Jim van Os gaan in gesprek over God. May May: “Een priester verkondigde dat je mag zeggen: ‘God is in Mij. Sterker nog, hij moedigde het aan. En dat is ook wat ik precies zo voel, dat God in mij is’.
Ha Jim,
In deze blog ga ik in op de vragen die je me in je vorige blog stelde, namelijk hoe ik mijn leven in het teken van een hoger doel heb geplaatst en hoe ik mijn relatie met God heb vorm gegeven en hoe mijn psychosen daar inspiratiebron voor waren. Ook vertelde ik je onlangs hoe ik met mijn psychosen aan de slag ben gegaan. Door die dingen te doen die me bij mijn psychose werden ingegeven, maar waarbij ik open sta voor reacties van anderen, zodat ik mezelf een beetje kan bijsturen mocht dat nodig zijn. Jij noemde dat ‘leren en kalibreren’”.
Ik ben erg benieuwd naar jouw visie daarop? Ik hoop dat we daarmee andere mensen met psychosegevoeligheid kunnen helpen. En eigenlijk hoop ik ook dat we daarmee bijdragen aan wereldvrede, een wens uit het hart.
Toen ik psychotisch was ontstond het idee dat ik me bezig moest gaan houden met vrede
De verschrikkelijke beelden van de oorlog in Syrië droegen hiertoe bij. Ik zou wereldvrede nastreven samen met iemand anders. Nadat ik uit mijn psychose kwam, was die diepe wens om wereldvrede na te streven er nog steeds. Maar hoe? Ik kon toch moeilijk in de straat op een zeepkist staan en wereldvrede verkondigen? In mijn hart zou ik dat wel willen doen, en wie weet ga ik dat nog wel eens doen, maar ik had het gevoel dat ik een andere vorm moest zoeken. Wel was ik lid van de Buitenlandcommissie van de PvdA, maar ik had het idee dat God vrede via het hart bedoelt en niet vrede via het verstand met inzet van militaire middelen.
Op een congres kwam ik een oproep van ‘’Vrouwen voor Vrede’’ tegen die iemand zochten die een PR Plan kon maken. Ik ging bij ze op gesprek en leerde van hen dat vrede via het hart komt en dat het belangrijk is om te luisteren naar de ander, de vijand. Dat komt overeen met wat ik in mijn psychose voelde. Ik richtte Peace SOS op en we besloten ambassades op te zoeken die ‘aan de andere kant’ van spanning of een oorlog stonden om naar hun verhaal te luisteren. Samen met anderen begon ik stukken te schrijven in landelijke media waarin ik vreedzame oplossingen bepleitte om oorlogen te voorkomen en op te lossen. Hierbij sta ik open voor commentaar van anderen.
God gaf me in 2013 toen ik weer psychotisch was twee adviezen: “wees open over je psychische kwetsbaarheid” en “kom naar mijn huis”
In 2009 had ik een boek onder pseudoniem geschreven, maar gaandeweg volgde ik het advies van Christus en werd ik opener over mijn psychische kwetsbaarheid. Het belangrijkste doel is om hiermee andere mensen te helpen, mensen met psychosegevoeligheid, naasten en hulpverleners. Zo schreef ik verschillende artikelen voor Schizophrenia Bulletin. Ook op PsychoseNet begon ik onder mijn eigen naam te publiceren. En zoals ik in een andere blog wel eens schreef, was ik op een heidag met mijn politieke partij ook open over mijn psychische kwetsbaarheid, waar mensen heel aardig en betrokken op in gingen. Iemand anders vertelde over zijn kwetsbaarheid en wat hij had meegemaakt. Dat waardeerde ik zeer.
In 2009 kreeg ik het idee dat God liefde is
Hieraan besteedde ik een tijd lang geen aandacht toen ik dwangmedicatie kreeg. In 2014, na mijn ontslag van mijn tweede gedwongen opname volgde ik het advies van Christus en ging naar de Sint Vituskerk. Een jonge priester raadde me aan om de YouCat te kopen, en wat stond daarin? ‘God is liefde’….(pagina 14).
Een ander element dat voor mij belangrijk is, is dat alle geloven staan voor vrede, een einde aan honger en zorg voor zieke mensen. Toen ik psychotisch was in 2013 had ik het idee dat als ik langs een kerk of gebedshuis kwam van welk geloof dan ook, dat ik begroet werd. Dat gezegd werd: “Welkom Maria, wij heten je welkom. Wij willen ook graag vrede.” En toen ik in 2013 in de isoleercel belandde hoorde ik de klokken van de Sint Vituskerk luiden, en in mijn hoofd hoorde ik ook een oproep tot gebed van een moskee. Dat was voor mij ook een signaal dat de moslims me steunden. Maar goed, toen was ik psychotisch. Het basisidee, dat mensen van alle geloven vrede willen (en ook mensen die niet geloven) daar houd ik me nog steeds aan vast.
In 2013 en het beter met me ging, kreeg ik heel lief, een rozenkrans en een beeldje van Maria met kind
Ik heb ze nog en ze zijn erg dierbaar voor me. Toch bracht het me op dat moment dat ik ze kreeg mede even uit balans en weer een paar dagen terug in de psychose. Ik wist zeker dat ik Maria was. Ik droeg de rozenkrans om de man van mijn moeder te laten zien dat ik toebehoor aan God, en hij was van de AIVD. Die dag nadat hij bij me op bezoek was geweest waren er vijf kippen van hem overleden. Ik dacht dat dat gekomen was doordat ik mijn kruis had gedragen en dat dat God zijn straf was, aangezien hij mij had willen ‘vergiftigen’. Nu denk ik dat niet meer.
Ik voelde me geroepen om naar de Sint Vituskerk te komen (zie ook mijn blog “Christus en ik’’). Bij de Sint Vituskerk vond ik herkenning. Soms begon ik tijdens een mis ineens te huilen omdat wat werd gezegd zo aansloot bij wat ik tijdens mijn psychosen ervoer. Zo vind ik het mooi dat we elkaar de vrede van Christus wensen. Of je nu dakloos bent of de directeur van een groot bedrijf, mensen die bij elkaar in de buurt staan wensen elkaar de vrede. Er zijn meer mensen van de kerk die praten met God.
Sommigen mensen vinden ook dat ik niet moet zeggen dat ik ‘ziek’ ben
Zij empoweren mij, alhoewel ik ook weet dat ik kwetsbaar ben. En ook was ik erg verbaasd toen nog niet zo lang geleden een priester verkondigde dat je mag zeggen: “God is in Mij.” Sterker nog, hij moedigde het aan. En dat is ook wat ik precies zo voel, dat God in mij is. Ook noemt hij me wel eens “Maria”….. Voordat ik ga eten bid ik als daar ruimte voor is, en als ik dan eet hoor ik zijn stem. Soms hoor ik zijn stem sowieso. Voordat ik ziek was had ik dat niet. Maar nu voel ik zijn aanwezigheid goed, al is het de ene dag sterker dan de andere dag. Dat staat ook in de YouCat. “Soms ervaren wij de nabijheid van onze Schepper, maar vaak ervaren we helemaal niets (pagina 14).”
We horen allemaal bij elkaar. “Samen zijn we een lichaam,” zoals de pastoor vaak zegt. Zo was er een mede-patiënte in 2009 die tegen me zei net nadat ik Christus had ontmoet: “Ik had een visioen van God. Je hebt geen schizofrenie. Wij zijn kinderen van God, wij zijn puur.” Dat vond ik heel bijzonder. Net zoals een vriendin die me vaak vertelt dat God is als een vader en van ons allemaal houdt.
Soms voel ik ook aan mijn oor, om te horen wat Christus ergens van vindt
Dan praat hij namelijk terug. Volgens mijn psychiater is dat een vreemd puzzelstukje. Voor haar is het net anders als ik vertel dat ik spreek met Christus, dan wanneer ik dat doe door mijn vinger bij mijn oor te leggen ‘alsof daar een microfoontje zit’. Overigens ben ik me daarvan bewust dat mensen dat vreemd vinden dat ik aan mijn oor zit om met Christus te praten, dus doe ik dat tegenwoordig bijna nooit waar iemand bij is, alleen als ik me op mijn gemak voel of als ik het idee heb dat Christus echt iets tegen me wil zeggen. Dan kijk ik of ik ‘ongemerkt met hem kan praten’. In ieder geval hangt de interpretatie van mijn psychiater van mijn contact met Christus af van ‘het grotere plaatje’. Of ik niet te snel praat, of ik goed slaap, of mijn familie niet ongerust is etc. En daarbij kan ik tegenwoordig sinds een aantal jaren ook zelf goed aangeven als het niet goed met me gaat. Ik probeer dat voor te zijn, en als ik moe ben rust te nemen.
Wat betreft het bidden, thuis bid ik hardop voor het avondeten als mijn tiener zoon en mijn vader er zijn. Dat is wel geaccepteerd. En alhoewel mijn zoon niet in God gelooft kunnen we naar aanleiding van het gebed toch soms gesprekjes voeren of er een God is, waarom er onrecht bestaat en krijgt hij hopelijk mee dat het belangrijk is dat er vrede is op aarde. Ook bid ik sinds kort even voor ‘minder belangrijke’ persoonlijke zaken omdat God een God is waar je naar toe kunt met al je zorgen.
Wat voor mij een belangrijke boodschap is uit mijn psychose en bij de Sint Vituskerk, is het idee dat iedereen vrede wil en een einde aan honger en ziekte. Dat alle geloven met elkaar verbonden zijn. En dat alle mensen met elkaar verbonden zijn. Ook ben ik blij dat tieners nu op staan voor Moeder Aarde.
Jim, hoe zie jij mijn contact met God, inzet voor vrede en dit leren en kalibreren?
En kun je misschien ook iets vertellen over hoe jij als agnost aankijkt tegen deze ideeën? Kun je iets meer uitleggen over wat agnost zijn is voor jou en wat dat betekent in je werk? Heb je een idee wat ik bedoel als ik zeg dat ik God in mij voel? En je hebt me wel eens gezegd dat je mijn contact met God als ‘iets moois’ ziet. Kun je daar iets over zeggen? Wat vind jij ervan als ik aan mijn oor voel om met God te praten?
Overigens heb ik zelf het idee dat mijn contact met Christus wel komt door mijn psychische crisis of spirituele ontdekkingsreis (psychose), die ook voor een groot deel uit lijden bestond. Eigenlijk maakt het voor mij niet heel veel uit of hulpverleners het ‘restverschijnselen van psychose’ noemen of niet, zolang ze maar betekenis hechten aan mijn contact met God en zich erin verdiepen. Zo vond ook mijn SPV’er die ik destijds had dat mijn contact met Christus en geloof, mijn leven meer inhoud heeft gegeven. Alhoewel, ik er helemaal blij van word als mensen zien dat contact met God een hoger doel dient, zoals onder andere ook naar voren komt in de documentaire Crazywise. Een zegen voor de hele gemeenschap. Zoals een bijdrage aan wereldvrede.
Kortom, ik kijk ontzettend erg uit naar jouw reactie dear Jim!
Antwoord Jim
Hey May-May!
Wat ik denk is dat het vermogen om te geloven juist hetgene is wat ons tot mens maakt. Ik denk dat ik net alle andere mensen op zoek ben naar een manier om ergens in te geloven. Iets wat het leven bijzonder maakt, zin geeft. Zo ben ik – althans dat denk ik – in de zorg en de wetenschap terecht gekomen, waar je een verschil kunt maken. Elke dag zijn er kleine dingetjes die maken dat je blijft geloven dat het ergens naar toe gaat. Een ontmoeting, een gesprek, een rare bevinding, begrip, een mooie grafiek, een ontknoping, een aanraking, een conflict dat zich oplost. Dus wat diffuser en abstracter dan de focus van jouw geloof, maar verder net zoals bij jou een geloof dat er een richting is die gevolgd moet worden, die toegang geeft tot betekenis. En als je die betekenis voelt, soms zo sterk dat het tegen het transcendente aan is, kun je het dan goddelijk noemen?
Is dat een antwoord op je vraag May-May?
Zijn we niet allemaal gedreven door ons geloof – de een wat bewuster dan de ander? Is dat niet wat mensen verbindt, ongeacht de woorden die we ervoor gebruiken?
Ik beantwoord misschien niet al je vragen in detail, maar volgens mij is dit toch een reflectie waar de meeste van je vragen iets mee kunnen.
Een paar dingen nog in antwoord op de wat specifiekere dingen:
Dat van luisteren naar God vind ik inspirerend. Het doet me denken aan het verhaal van de kok van een beroemd restaurant, die in een programma op RTL5 vertelde over de stemmen in zijn hoofd die hem ’s avonds advies gaven over wat er de volgende dag op tafel zou moeten komen. Voor hem een belangrijke bron van inspiratie. Met andere woorden: mensen kunnen bronnen consulteren die zich buiten het reguliere bewustzijn bevinden. Niet iedereen heeft dit – maar blijkbaar is het onderdeel van het menselijk repertoire.
Het vermogen om te geloven maakt ons overigens ook kwetsbaar – de keerzijde van de medaille. Onze gevoelens kunnen ons soms dingen doen geloven met zoveel kracht en een overtuiging dat andere mensen ervan gaan fronsen en denken dat we ernaast zitten. Wat dan kan helpen is kalibreren: praten met andere mensen zodat je geloof wordt getoetst en kan worden bijgesteld. Doe ik ook met enige regelmaat, trouwens. Soms ben ik zo zenuwachtig, als ik een lezing geef, dat ik denk dat iedereen in de zaal zich zit te vervelen. Maar als ik daarna met mensen praat blijkt dat reuze mee te vallen en besef ik dat de zenuwen mij een vervormde wereld lieten zien.
Weer wat geleerd.
Greetz Jim
Jim van Os is hoogleraar psychiatrie, voorzitter van de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum Utrecht en één van de initiatiefnemers van PsychoseNet. Je kunt hier meer over Jim van Os lezen.
Geef een reactie