Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Medicatie, alleen wanneer nodig?

Bipolaire stoornis- Alleen medicatie wanneer nodig

In deze blog vraagt Ansgar zich af waarom er geen noodprotocol bestaat voor de momenten dat je uit balans raakt of dreigt te raken. “Indien medicatie wordt voorgeschoteld als een tijdelijke behandeling, zoals een gips om een gebroken been, dan wordt het wellicht iets meer behapbaar voor de patiënt.

Waarom is er geen protocol om medicijnen af te bouwen en alleen zo nodig profylactisch te gebruiken indien de patiënt dat wenst?

Dit wordt ook wel ‘zonodig’, ofwel ‘p.r.n’, medicijngebruik genoemd. P.r.n. stamt uit het Latijn, het staat voor of ‘indien nodig’ of ‘voor een gelegenheid die zich, naargelang de omstandigheden heeft voorgedaan’.

Achtergrond:  Sinds 1997 heb ik, Ansgar John Brenninkmeijer, de diagnose Bipolair type 1. In 1997 heb ik in samenspraak met mijn toenmalige psychiater valproïnezuur (Depakine) naar nul afgebouwd, maar in huis gehouden om het incidenteel profylactisch te gebruiken bij het signaleren van prodromen en het ingang zetten van mijn noodprotocol. Ik geloof dat er meerdere mensen zijn die dit gedaan hebben of zouden kunnen, maar ik ben niet bekend met onderzoek dat hierover is gedaan. De huidige praktijk lijkt erg subjectief te zijn en gebonden aan de persoonlijke mening van de behandelende arts. Mijn huidige huisarts en ik doen maar wat.

Voor mij zou een handreiking / protocol wenselijk zijn en rust geven

Een bijkomend voordeel van een protocol vanuit de VMDB, Kenbis of Psychosenet lijkt me dat het kan helpen met de discussie met manische patiënten die medicatie weigeren omdat ze het gevoel hebben dat ze voor de rest van hun leven gebonden zullen moeten zijn aan doorlopende behandeling, en het gebruik van medicatie beschouwen als een soort capitulatie. Indien medicatie wordt voorgeschoteld als een tijdelijke behandeling, zoals een gips om een gebroken been, dan wordt het wellicht iets meer behapbaar voor de patiënt.

Een arts zou dan aan de hand van een richtlijn kunnen zeggen:

“Probeer het tijdelijk en we kijken over X tijdseenheden hoe het gaat. Indien je daarna volgens de DSM checklist niet meer manisch bent en je dat wenst, kan je beginnen met de afbouw van medicatie.”

In plaats van datgene wat veel manische mensen nu menen te horen:

“Jij, manische patiënt, die iets beleeft wat het meest prachtige is wat je ooit mee hebt gemaakt, die in direct aanraking staat met het almachtige, zal dit gevoel nu per direct kwijt moeten raken. Je zult de rest van je leven verdoofd door medicatie, als een ‘zombie’ moeten doorbrengen.”

Veel zaken zijn onduidelijk en verwarrend als je manisch en psychotisch bent

Het lijkt me goed om helder afspraken om papier te zetten die ergens herkenbaar zijn voor de patiënt als hij weer tot zijn zinnen komt. In plaats van vrij interpretabele dingen zoals: ‘soms,’ ‘ooit’, ‘een bepaalde tijd’, ‘in overleg met de arts’. Teveel mensen sterven aan zelfmoord omdat ze geconfronteerd worden door artsen met bovengenoemd deprimerend voorland waarbij gevoel en emoties voor altijd gedempt zullen zijn,  terwijl ze weigeren om dat te accepteren. Het is erg mooi dat initiatieven, zoals Psychosenet, een meer realistisch perspectief biedt voor mensen met een diagnose.

Zelf heb ik een protocol opgesteld met mijn artsen waarbij ik begin met slaappillen als ik niet kan slapen (Temazepam) en daarna Zyprexa (Olanzapine) als ik hypomaan ben en/of manisch dreig te worden in overleg met de huisarts. Vaak is een pil genoeg. Als de huisarts tegen me zegt, “Je moet het langer nemen”, dan is de afspraak om te kijken hoe het is na één week.

Het is sowieso belangrijk om een huisarts en/of psychiater te kunnen vinden die hiervoor openstaat

Naast medicatie heb ik de Nederlandse Psycho-educatie cursus over bipolaire stoornis gevolgd en daarnaast ook de cursus Bipolar INorder van Tom Wootton. Je maakt dan onderscheid tussen je mentale staat en gedrag. Je leert je te beheersen tijdens een manie zodat je niet dingen in je leven kapot maakt.

Er kan een verschil zijn tussen de signalen in je hoofd (‘je ziet ze vliegen’), en je gedrag. Hierbij blijf je bewust van wat je eigenlijk had willen doen en wat je had afgesproken met mensen. Het is te vergelijken met trek hebben in iets lekkers en toch het eten uitstellen. Het is belangrijk om dit onder begeleiding te doen en met afspraken over hoe lang ‘accounting for time’.

Ik heb veel baat bij deze cursus gehad.


Ansgar John Brenninkmeijer heeft de diagnose Bipolaire stoornis type 1. Hij is opgegroeid in London, New York en Montreal. Zijn biografie is hier te vinden.

Vind diverse zorgaanbieders op de Sociale Kaart van PsychoseNet.

Meer informatie:

Reacties

4 reacties op “Medicatie, alleen wanneer nodig?”

  1. Jos

    Geen gek idee. Ik heb wel ooit gelezen dat van de mensen die stoppen met lithium 70 % binnen een jaar een terugval heeft. Dat geeft dan toch wel een hoge prijs voor het testen van deze medication-on-demand methode. Zelf als het op eigen verzoek is. Ik weet niet of die 70 % nog actueel is.

    1. Ansgar John Brenninkmeijer

      Dank Jos,
      Ik volg de Bipolar Advantage methode van Tom Wootton. Je leert bij hem hoe je je gedrag in toom kunt houden. Erg bijzonder en nuttig. Momenteel zijn er gratis plekken beschikbaar, maar alleen in het Engels.

  2. Geinteresseerde

    Beste Ansgar,

    Dus als ik richtlijn https://www.nvvp.net/stream/richtlijn-bipolaire-stoornissen-2015 zou doortrekken naar jouw voorbeeld zou het ongeveer dit worden.

    1. Prodromen fase – je voelt dat je je naar glad ijs aan het begeven bent en doet scheenbeschermers om.
    Richtlijn: De prodromen fase ontbreekt in richtlijn zie blz 122 figuur 7.1. Wel wordt ergens anders in de richtlijn
    aangegeven dat ongeveer 30% prodromen niet goed herkent .

    2. Acute fase- helaas breek je toch je been en doet er gips om
    Richtlijn: geeft advies voor medicijnen

    3. Voortgezette behandeling/ je houd het gips nog een poos om, om je been helemaal te laten genezen. Ook voorkom
    je ermee dat je je been nog een keer breekt omdat het nog verzwakt is.
    Richtlijn: Geeft aan minstens tot 8 weken nadat je symptoomvrij bent de medicijnen te gebruiken. In die periode
    treedt de meeste terugval op. Terugval voorkomen is belangrijk omdat er dat er aanwijzingen zijn dat daarmee
    neurologische schade kan worden voorkomen. Neurologische schade lijdt waarschijnlijk tot meer episodes en kan
    er voor zorgen dat medicijnen die eerst wel werkten, niet meer goed werken

    4. Onderhoudsfase- je been is genezen maar je blijft voor de zekerheid gips dragen. Je been zal minder snel
    opnieuw breken, maar misschien gaat je huid irriteren en ontsteken, verlies je je conditie, slijt je je heupen omdat je
    verkeerd loopt etc.
    Richtlijn: Geeft aan dat er is weinig goed, evidenced based, bewijs voor een positieve baten-risico balans of duur
    voor de onderhoudsbehandeling. Zie blz 146, 148,151. Bij het beetje bewijs dat er is, is er met name gekeken naar
    een zolang mogelijke episode vrije periode. In plaats van naar zaken als die jij noemt: zombiegevoel, wanhoop,
    zelfmoord. Gezien het gebrek aan goed onderbouwd bewijs, is het vreemd dat het voorschrijven van medicijnen
    voor de rest van iemands leven redelijk gangbaar is, terwijl het totaal plaatje van de gevolgen niet goed in kaart is.

    Waarom de prodromenfase niet is opgenomen in de richtlijn wordt niet vermeld-vermoedelijk omdat er weinig goede onderzoeken zijn. Het is denkbaar dat bij ingrijpen in de prodromenfase de neurologische balans veel makkelijker te herstellen is en veel mensen dan kunnen uit komen met een paar pillen. Net als dat je bij een barstje in je bot gips wellicht niet nodig is.

    Het lijkt dat er veel kansen zijn voor de moderne geneeskunde nu er apps gebouwd worden die prodromen kunnen herkennen, er pillendozen zijn die therapietrouw waarnemen, vele patiëntenrecords en machine learning tools. Bedankt voor je blog, het lijken mij extreem valide punten die je aanbrengt en ik hoop dat die kansen er liggen gauw benut zullen worden en tot resultaten leiden.

    1. Ansgar John Brenninkmeijer

      Dank. Je hebt helemaal gelijk.

      In de praktijk kan 2 maanden; “Richtlijn: Geeft aan minstens tot 8 weken nadat je symptoomvrij bent de medicijnen te gebruiken.”

      erg verstorend zijn als je bijvoorbeeld Olanzapine neemt omdat je dan al die tijd niet auto mag rijden enzovoort. Je leven wordt daardoor ontregeld. 1 dag of 1 week waar de focus is op contragedrag en de draad weer oppakken is in mijn ervaring veel beter.

      Zie het werk van Tom Wootton “Bipolar Advantage cq. Bipolar INorder”, een aanpak die moeite kost maar mij heeft geholpen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *