Het gebruik van antidepressiva bij mensen met angst(stoornissen), zoals gegeneraliseerde angststoornis, depressie met angst of psychosegevoeligheid met angst, is een veelbesproken onderwerp in de psychiatrie.
Hoewel medische literatuur suggereert dat antidepressiva effectief kunnen zijn bij deze aandoeningen, en er natuurlijk altijd mensen zijn met indrukwekkende verhalen over hoezeer het middel ze heeft geholpen, zie ik in mijn praktijk als psychiater een ander beeld ontstaan. Steeds meer vraag ik mij af of antidepressiva überhaupt een goede keuze zijn bij angst(stoornissen), gezien de vele problemen die ik bij mijn cliënten waarneem.
Effectiviteit in de literatuur versus praktijkervaring
Officieel wordt erkend dat antidepressiva een rol kunnen spelen bij de behandeling van angststoornissen. Ze zouden de symptomen moeten verminderen en zo de levenskwaliteit van cliënten moeten verbeteren. Maar medisch onderzoek is beperkt. Er wordt gekeken in geselecteerde groepen en mensen worden maar heel kort gevolgd. De wijze waarop het onderzoek is opgezet is in het “voordeel” van de medicatie die wordt onderzocht.
De praktijk van alle dag laat dan ook een ander beeld zien. In de klinische praktijk blijkt dat veel cliënten ernstige problemen ondervinden wanneer ze beginnen met antidepressiva. Vooral bij de opbouwfase treden vaak heftige symptomen op, zoals misselijkheid, onrust en verergerde angst. Dit komt doordat mensen met angststoornissen vaak extreem gevoelig zijn voor de lichamelijke bijwerkingen van antidepressiva.
De vicieuze cirkel van opbouw- en afbouwverschijnselen
Bij het opbouwen van antidepressiva zien we vaak dat cliënten een tranquillizer, zoals lorazepam, krijgen voorgeschreven om de initiële bijwerkingen te onderdrukken. Dit leidt echter tot een complexe situatie waarin cliënten lang worstelen om gewend te raken aan de medicatie, terwijl de opbouwverschijnselen de angst juist kunnen verergeren.
Daarnaast is het afbouwen van antidepressiva ook weer een bron van grote problemen. Cliënten met angststoornissen lijken niet alleen gevoelig te zijn voor opbouwverschijnselen, maar ook voor afbouwverschijnselen. Dit zorgt ervoor dat cliënten vaak vastlopen in een model waarin ze continu van medicatie moeten wisselen, met telkens nieuwe opbouw- en afbouwproblemen als gevolg. Hierdoor ontstaat een cirkel van toenemende angst en medicatiewisselingen die moeilijk te doorbreken is.
Alternatieven voor medicatie bij angst
De vraag rijst dan ook of antidepressiva wel de juiste keuze zijn bij angststoornissen. In veel gevallen kunnen niet-medicamenteuze behandelingen effectiever en duurzamer zijn. De richtlijnen ondersteunen dit. Een belangrijke benadering is blootstellingstherapie, waarbij cliënten geleidelijk worden blootgesteld aan de situaties die angst oproepen. Dit helpt hen om de angst in het gezicht te leren kijken en de macht van de angst te verminderen.
Daarnaast spelen leefstijlveranderingen een cruciale rol. Meditatie, voldoende slaap, gezonde voeding, en regelmatige lichaamsbeweging kunnen significant bijdragen aan het verminderen van angst. Deze aanpak vereist weliswaar veel motivatie en inzet, maar kan blijvende en positieve effecten hebben zonder de bijwerkingen van medicatie.
Conclusie: wees voorzichtig met antidepressiva bij angst
Mijn ervaring in de praktijk heeft me doen twijfelen aan het routinematige gebruik van antidepressiva bij angststoornissen. Ja, sommige mensen geven aan dat de antidepressieve medicatie effectief was – maar vaak zit hier het niet-specifieke placebo-effect van de medicatie onder. Te vaak zie ik mensen in de problemen komen door de heftige opbouw- en afbouwverschijnselen. Hoewel antidepressiva in sommige gevallen nuttig kunnen zijn, is het essentieel om zeer voorzichtig te zijn bij het starten van deze medicatie bij angst. Vaak zijn andere benaderingen, zoals blootstellingstherapie en leefstijlveranderingen, effectiever en veiliger.
Ik adviseer in het online spreekuur dan ook altijd om goed na te denken en verschillende opties te overwegen voordat men begint met antidepressiva voor de behandeling van angst. Het is belangrijk om een behandelplan te kiezen dat niet alleen effectief is, maar ook duurzaam en draaglijk voor de cliënt.
Meer lezen over antidepressiva en angst?
- Wat is Angst? – en wat doet het met je?
- Angsten – als gedachten met je op de loop gaan
- Medicijnen slikken tegen angst – niet echt een ideale oplossing
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Wil je PsychoseNet steunen?
Wordt donateur en help ons om mooie projecten te realiseren.
