Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Ondersteunen van familieleden, elke dag weer een uitdaging

Ondersteunen van familieleden

Sinds september vorig jaar is Christiaan Verweij werkzaam als familievertrouwenspersoon Midden-Nederland. In deze blog schrijft hij over het belang van het ondersteunen van familieleden.

Hoe ik bij deze functie van familievertrouwenspersoon (fvp) terecht ben gekomen, is misschien wel een interessant verhaal. Want eigenlijk, misschien wel net als u, had ik nog nooit van het bestaan van een fvp binnen de GGZ gehoord.

Als we even teruggaan in de tijd. Op de kop af twintig jaar geleden begon ik als leerling-verpleegkundige mijn loopbaan binnen de GGZ. Na mijn diplomering in 2002 ben ik bij heel veel verschillende instellingen werkzaam geweest. Wat al deze instellingen met elkaar gemeen hadden?

Voor het ondersteunen van familieleden en naasten werd te weinig tijd ingepland of er werd simpelweg geen prioriteit aan gegeven

En ik liep dan ook al een lange tijd rond met het idee om zelf iets op te gaan zetten: onafhankelijke familieondersteuning en coaching binnen de GGZ. En toen ik op LinkedIn de vacature langs zag komen was ik heel verbaasd. Zo’n organisatie is er dus al. Bingo!

De Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen (LSFVP) bestaat al sinds 2010. Opgericht op initiatief van de koepel van cliënten- en familieorganisaties in de geestelijke gezondheidszorg en de Stichting Patiëntenvertrouwenspersonen (PVP).

Ik ben heel blij onderdeel van de organisatie uit te mogen maken. Naastenbeleid is iets wat op websites van heel veel zorgaanbieders prachtig omschreven staat, de praktijk pakt helaas zeer regelmatig anders uit. En ik begrijp ook wel dat het betrekken van naasten niet altijd even makkelijk is; maar nodig is het wel.

Te vaak komt het voor dat familieleden zich ernstige zorgen maken over een geliefde

Laten we even uitgaan van een moeder die meer en meer het contact met haar zoon verliest en hem steeds vreemder gedrag ziet vertonen. Logisch dat je dan zorgen maakt toch? En is het niet vreemd dat je dan bij allerlei instanties aan gaat kloppen voor hulp. Maar als je je dan niet gehoord voelt en het idee hebt dat je van het kastje naar de muur gestuurd wordt, dan komt wanhoop al snel om de hoek kijken.

Na meerdere keren de crisisdienst ingeschakeld te hebben – waar gezegd wordt dat er net niet genoeg reden zijn voor een opname – wordt zoonlief in een winkel door de politie meegenomen omdat hij nu onder het kopje ‘verwarde personen’ valt.  Uiteindelijk volgt er een opname.

Voor moeder volgt er een explosie van gevoelens en emoties. “Waarom hebben zorginstanties niet naar mij geluisterd? Heb ik gefaald als moeder?”

Maar ook is er een gevoel van opluchting

“Eindelijk krijgt mijn zoon de hulp die hij nodig heeft.” Maar vooral overheerst de schaamte.“Wat zal mijn omgeving wel niet denken dat mijn zoon als ‘verward persoon’ gezien wordt?”

Vanwege moeders wanhopige pogingen om zoon tot een opname te dwingen heeft hij al een tijdlang geen contact meer met haar gezocht. En dat heeft hij ook kenbaar gemaakt bij de hulpverleners.

“Ik wil geen contact met mijn moeder, zij is de schuldige van al mijn problemen.”

Ondanks dat haar zoon nu eindelijk opgenomen is, heeft ze nog altijd een probleem

De gesloten afdeling houdt ook voor haar de deur in het slot. Het enige wat haar wordt verteld, is dat haar zoon niet wil dat zij informatie krijgt of bij de behandeling wordt betrokken. En dat dit vanwege de patiënten vertrouwensrelatie en de wet op de privacy gerespecteerd wordt. Wat doe je dan? Kosteloos ondersteuning vragen van een fvp’er is een mogelijkheid.

Als ik met zo’n vraagstuk te maken krijg probeer ik altijd eerst goed te luisteren om het hele verhaal goed duidelijk te krijgen. Vervolgens ga ik met de moeder op zoek naar een legitieme reden voor de instelling om de familie toch te betrekken of op z’n minst te woord te staan.

Tijdens zo’n proces is het belangrijk om haar draagkracht goed in de gaten te houden. Want dat zoiets je zoon overkomt – en jou als moeder ­- heeft een invloed op het hele gezin.

Het leven staat dan ook op z’n kop

Soms zijn er lichtpuntjes. Laatst belde ik een psychiater van een instelling in het midden van het land. Toen ik mijn verhaal verteld had antwoordde hij direct: “Ja natuurlijk Christiaan, jij en de moeder zijn van harte welkom om langs te komen voor een gesprek. Wij hebben de familie nodig voor een geslaagde behandeling.” 

Dat de communicatie ondanks de goede intenties toch niet helemaal vlekkeloos verliep, houd me alleen maar scherp. Om op een goede manier het ondersteunen van familieleden binnen de GGZ, te bewerkstelligen, daar valt nog heel veel strijd te leveren. En daar zet ik me graag voor in.

Een goed familie- of naastenbeleid werkt preventief en voorkomt overbelasting van het netwerk rondom de patiënt en het is ook nog eens gericht op herstel. En daar kan geen instelling iets op tegen hebben toch?


Christiaan Verweij is werkzaam als Familievertrouwenspersoon Midden-Nederland. Hij is te bereiken via c.verweij@lsfvp.nl of 06-15572907.

Meer informatie:

Reacties

9 reacties op “Ondersteunen van familieleden, elke dag weer een uitdaging”

  1. omer burm

    Beste Jeroen,
    Met de verlammende angst het fout te doen, en gestuurd door protocollen zoals privacywetgeving is dit voor veel professionals een te ingewikkelde opdracht geworden, omdat ze zelf klem raken tussen wat kan, wat mag en wat nodig is.
    Is het een te ingewikkelde opdracht geworden? Door verlammende angst het fout te doen, gestuurd door protocollen zoals de privacywetgeving?
    Gaan we te rade bij professionals voor wie de opdracht te ingewikkeld is?
    Hier hapert iets.
    Beste Toontje,
    Als onvoorwaardelijk voorwaardelijk is en er spelletjes, zoals bv. Jaloezie, negativiteit enz. gespeeld worden, zou ik er als patiënt niet aan beginnen aan een familie vertrouwenspersoon. En dan hopen dat er uit een andere richting hulp mag komen.

    — Als dat zo is, dan zou ik er ook niet aan beginnen. Kwestie is of het zo is.

    Bepaalde zaken worden je als mens gegund, en dat moet je als patiënt niet laten afnemen.

    — Vader en moeder worden je als mens gegund. Moet je u die als patiënt laten afnemen of vergooien?
    Is het antwoord daarop: ”Ik wil geen contact met mijn moeder, ze is de schuld van mijn opname in de psychiatrie’’ ?
    Wat moet een moeder doen als ze ziet dat haar kind, meerderjarig, in psychische nood is? Wat moet een vader doen?
    Wat is hier het antwoord van de psychiater? Wordt dat beaamd of doodgezwegen?
    Is dit niet een taboe van de psychiatrie?…en dit is niet negatief bedoeld, louter een bedenking, weliswaar geen vreugdeuitstorting.

    Vaak denkt men dat je als schizofreen dom, geestelijk onstabiel bent, maar een schizofreen laat zich niet zo gauw beduvelen.
    Dat een schizofreen dom is dat denk ik helemaal niet. Dat er een relatieprobleem is dat denk ik wel. Dat schizofrene mensen moeten ernstig genomen worden, zonder twijfel.
    Dat een goede omgangsstijl nodig is? Zeker en vast.
    Een goede begeleiding organiseren? Was dat tot hiertoe niet het geval? Zonder de ouders omdat de patiënt het niet wil? …een goede omgangsstijl van mens tot mens is altijd nodig! Ook met de ouders! …de familie.

    Beste Christiaan, beste Toontje, beste Jeroen, beste Esther,
    De uitlating dat moeder de grote schuld is van alle problemen, werd niet weerlegd. Is het niet daar dat de grootste problemen uit voortvloeien?…en dan niet met moeder gaan praten omwille van een wet? Een wet die m.a.w. zegt: ”Niet met de beschuldigde praten, de wet wil het niet!!! …Het is privacy!!!’
    Hier hapert toch iets?
    Moederke, wie van hetzelfde laken een broek hebben begrijpen uw gemoedstoestand.

    Beste Christiaan, beste Toontje, beste Jeroen en beste Esther er is moed nodig om tussen te komen in deze blog.
    Bedankt voor uw moed.
    Omer Burm.

    1. Jeroen Zwaal

      Wat een mooie respectvolle reactie Omer dank je wel. Ik sluit erbij aan met een korte reactie. Goed hulpverlenen is inderdaad aansluiten en verbinden en ontdekken waar het bij iemand hapert.. daarin een herstellende interventie plegen en dan weer verder en op diepere laag ontdekken waar iets hapert. In dat gebied gaat het ook niet alleen om het individu zelf, maar ook over de relaties, waarin gaandeweg de jaren heel wat hapering is opgestapeld. Het vergt inderdaad enorm veel van hulpverleners om in dit werkveld vloeiende bewegingen te blijven maken, in een groter systeem dat ook star en haperig kan zijn. Toch kan het! Hartelijke groet Jeroen

  2. OB.

    De psychiater respecteert de patiëntenvertrouwensrelatie en de privacywet, is dus geen fvp’er, geen familievertrouwenspersoon. Hij doet beroep op – hoeveel vertrouwenspersonen met privacy die voortdurend wisselen? in- een uitgebreid behandelteam, niet op de familie? De patiënt wil het niet?
    Wie is de dokter? De patiënt of de arts? Sluit de dokter de meest betrokken informatiebron, de meest belaste nazorg uit?
    De familie uitgesloten? 1933 doemt weer op?

    Ouderliefde uitschakelen?

    Met ouders mag je wandelen, niet handelen? (Psy.2012).

    In ‘’Psychogenocide’’ schrijft Eric Thijs blz.39-40(2015):
    Een anonieme schreef ten slotte een lezersbrief over de discussie. Hij/zij was een uitgesproken voorstander van het onvrijwilliïg doden van personen met een mentale beperking en zag als enige probleem de liefde van de ouders. Het wegnemen van het obstakel van de ouderlijke liefde moest dan ook de focus van de psychiatrische begeleiding zijn (anoniem 1942). (Opmerking: hij/zij spreekt over personen met mentale beperking. Uitgebreid naar psychische afwijking?)
    Met ouders mag je wandelen, niet handelen. (Psy.2012).

    Er zijn patiënten die zich verzetten tegen contacten van de ouders met hun psychiater: privacy ! meerderjarig ! zelfstandig !….
    Daarin worden de patienten gesteund door de psychiater en de wet. Het is een voorschrift….
    ”Hou er rekening mee! We handelen volgens de wet, niet tegen de wet!’’ (Psy.2018.)
    ”Uw vader is uw vader niet!’’ (Gibran Kahlil. ° 1893 +1931)-(Leuven -1968 ?)

    Wat is de wens van de psychiater? …dat de liefde van de ouders uitgeschakeld wordt?… moet dat de focus van de psychiatrie zijn? Terug naar 1933 ???

    Als ouder wil ik veel weten over psychiatrie om te weten wat goed is voor mijn kind, over pedagogie om te weten wat kan gedaan worden voor mijn kind.
    Tussen kennen en kunnen ligt het opvoedkundig moment. (Zwijnaarde Normaalschool / 1947).
    Omer Burm (23 mei 2018).

    .

  3. toontje

    wie het dichts bij je staat, kan je het meeste pijn doen. familie vind ik een heel gevoelige punt. men kan je onder geestelijke druk zetten, onder het mom van zorg, ik zie dat op opnameafdelingen. aan de andere kant kan familie je bereiken als je een groot probleem heb, en een uitweg bieden. famile hoort onvolwaardelijk te zijn, maar is dat tegenwoordig zo.

    1. Jeroen Zwaal

      Goede nuance Toontje. Familiedynamieken kunnen zowel oorzaak zijn van de problemen die er op individueel niveau spelen en zodra dat inzichtelijk(er) wordt, kunnen ze zeker ook bijdragen aan heling en oplossingen. Waarbij ruimte voor elkaar gezonde afstand én nabijheid belangrijk zijn.

      Het is de kunst van professionals om in die complexe puzzel de juiste verbindingen te (ver)leggen, zodat het familiesysteem het daarna weer kan bestendigen. Met de verlammende angst het fout te doen, en gestuurd door protocollen zoals privacywetgeving is dit voor veel professionals een te ingewikkelde opdracht geworden, omdat ze zelf klem raken tussen wat kan, wat mag en wat nodig is.

      1. Toontje

        Als onvoorwaardelijk voorwaardelijk is en er spelletjes, zoals bv. Jaloezie, negativiteit enz. gespeeld worden, zou ik er als patiënt niet aan beginnen aan een familie vertrouwenspersoon. En dan hopen dat er uit een andere richting hulp mag komen.
        Bepaalde zaken worden je als mens gegund, en dat moet je als patiënt niet laten afnemen.
        Vaak denkt men dat je als schizofreen dom, geestelijk onstabiel bent, maar een schizofreen laat zich niet zo gauw beduvelen.

        1. Christiaan Verweij

          Beste Toontje. Je hebt gelijk dat familie de patiënt soms ook het meest pijn kunnen doen. Familiebanden zijn vaak sterk en moeilijk te doorgronden. Daarom is het juist – als je het mij vraagt – des te belangrijker om daar goede begeleiding voor te organiseren. Uiteraard ondersteun ik niet de gedachte dat een schizofreen dom en geestelijk onstabiel is. Ik probeer juist altijd op de mogelijkheden te wijzen. Overigens begint het bij stap 1. Misschien wel het moeilijkste. Acceptatie. En ik durf toch echt te stellen dat een patiënt daar ook baat bij heeft. Wellicht een mooi onderwerp voor een nieuwe blog. Dank je wel.

  4. Esther Matthaei

    Bedankt voor het delen, Christiaan! Heel waardevol wat je hier beschrijft. Zo belangrijk jullie werk en dat deze stichting bestaat. Hopelijk krijgen jullie ook dankzij deze prachtige blog nog meer bekendheid. En nog meer familieleden die zich zorgen maken een aanlooppunt.

    1. Christiaan Verweij

      Beste Esther,

      Hartelijk dank voor je spontane en positieve reactie.

      Vriendelijke groet,

      Christiaan

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *