Dr. Peter C. Groot is onderzoeker en ervaringsdeskundige bij User Research Center NL, UMC Utrecht. Hij is deskundige medicatie afbouw en taperingstrips. Taperingstrips (ook wel: afbouwmedicatie) maken veilige afbouw praktisch mogelijk van medicijnen die bij te snel stoppen problemen kunnen veroorzaken.
Beste Peter,
Ik wil heel graag escitalopram afbouwen, maar ik zie erg op tegen de terugkerende klachten van somberheid en angst.
Van de Regenboog Apotheek heb ik al een afbouwadvies ontvangen, maar ik zie dat het in het begin erg snel gaat.
Vriendelijke groet.
Beste Anoniem,
Ik kan me voorstellen dat je vindt dat het afbouwen volgens het advies dat je hebt gekregen in het begin erg snel lijkt te gaan. Omdat het aantal milligrammen waarmee de dosis wordt verlaagd in het begin van het geadviseerde afbouwtraject veel groter is dan aan het eind. Toch is daar een hele goede reden voor. Het effect dat een bepaalde dosisverlaging op jouw lichaam heeft is namelijk veel minder afhankelijk van hoe groot die dosisverlaging is, dan van de hoogte van de dosis vanaf waar de dosis wordt verlaagd.
Als jij bijvoorbeeld 40 mg escitalopram gebruikt (ik weet niet of dat zo is, het gaat om het voorbeeld) en je de dosis in één keer met 10 mg gaat verlagen, dan zal jouw lichaam van die verlaging veel minder merken dan wanneer je nog maar 2 mg escitalopram gebruikt en de dosis met slechts 1 mg (10 keer zo weinig!) gaat verlagen. Gevoelsmatig denk je dan: dat kan niet kloppen! Maar het is echt zo. Dat dit zo is heeft te maken met de biochemische manier waarop antidepressiva in ons lichaam werken.
Je hoeft je daarom over die grotere stappen waarmee de dosis aan het begin van je afbouwtraject wordt verlaagd geen zorgen te maken. Het advies dat je hebt gekregen houdt rekening met de manier waarop antidepressiva in jouw lichaam werken. Waarbij ik graag nog wil opmerken dat jij en je behandelaar niet verplicht zijn om het advies dat jullie hebben gekregen op te volgen. Een advies is geen verplichting. Je moet samen met je behandelaar bepalen of jullie het advies willen opvolgen, of toch liever voor een ander afbouwschema willen kiezen.
Met vriendelijke groet,
Peter
ALGEMENE UITLEG OVER VERANTWOORD AFBOUWEN IN DE PRAKTIJK
Als je medicatie gebruikt raakt je lichaam daaraan gewend. Over wat er dan in je lichaam allemaal kan gebeuren is best veel bekend maar nog lang niet genoeg om te kunnen voorspellen of en wanneer en hoe snel iemand onttrekkingsklachten zal krijgen, hoelang die dan zullen duren en hoe erg die dan zullen zijn.
Omdat je niet van tevoren precies kunt weten of de snelheid waarmee je gaat afbouwen voor jou goed is, moet je tijdens het afbouwen proberen om iedere dag bij te houden hoe goed dat voor jou gaat. Zolang het goed gaat kun je verder gaan met afbouwen volgens het schema dat was gekozen. Als je merkt dat je tijdens het afbouwen (onttrekkings)klachten begint te krijgen, dan is dat een teken dat het afbouwen voor jou te snel begint te gaan.
Wat je dan NIET moet doen is zomaar verder gaan met het verlagen van de dosis, omdat onttrekkingsklachten dan nog erger zullen worden. En dat wil je niet. Wat je WEL moet doen is contact opnemen met je behandelaar en bespreken of je bijvoorbeeld een tijdje op dezelfde dosis gaat blijven. We noemen dat stabiliseren. Stabiliseren doe je om je lichaam de tijd te geven om te wennen aan de dosis waarop je zat toen je klachten begon te krijgen. Onttrekkingsverschijnselen zullen hierdoor verminderen en hopelijk weer helemaal verdwijnen. Dat kan heel snel gaan. Als dat gebeurd is, dan kun je daarna als je je weer goed en sterk genoeg voelt verder gaan met afbouwen. Alleen moet je dat dan langzamer doen dan je eerder deed.
Als je op deze manier met je behandelaar goed kunt samenwerken dan heb je de minste kans op problemen en de grootste kans dat het afbouwen zal lukken. Als je daarvoor meer tijd nodig hebt, dan moet je die tijd ook nemen.
De beste manier om geleidelijk en verantwoord af te bouwen zoals hierboven bedoeld is, is om de dosis in een aantal kleine stapjes te verlagen waarbij ervoor gezorgd wordt dat die stapjes naar het einde toe steeds kleiner worden. In technische termen noemen we dat hyperbolisch afbouwen. Je kunt dit vergelijken met de manier waarop een kind van een glijbaan afgaat. In het begin gaat dat sneller maar door de curve van de glijbaan gaat dat naar het einde toe steeds langzamer. Dat zorgt ervoor dat het kind, ook al gaat dat in het begin heel snel, aan het eind toch zonder schok en heel gelukkig tot stilstand kan komen. Bij afbouwen probeer je hetzelfde te bereiken. Waarbij je jezelf kunt helpen door tijdens het afbouwen goed op te letten hoe dat voor jou gaat zodat het afbouwschema op tijd kan worden aangepast als je merkt dat het voor jou te snel begint te gaan (dat wil zeggen als je door het afbouwen klachten krijgt).
Bij afbouwmedicatie zit altijd een zelfmonitoringformulier dat je één keer per dag moet invullen. Dat is niet moeilijk en het kost je niet veel tijd. Als je dat iedere dag doet dan kun je veel beter zien hoe het afbouwen voor jou gaat, en als je het ingevulde formulier aan je behandelaar laat zien dan kan hij of zij dat ook zien. Dat helpt jullie om samen goede beslissingen over jouw afbouw te nemen.
PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA
Ook kunnen behandelaars bij de apotheker een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. Hoe dit moet, wordt uitgelegd op blz. 3 van het recept/bestelformulier voor taperingstrips.
Minister Kuipers van VWS heeft gevraagd om het bij NZa te melden als het niet vergoeden van afbouwmedicatie ervoor zorgt dat niet verantwoord kan worden afgebouwd.
In dit blog wordt uitleg gegeven over het ontstaan van de taperingstrips en hoe die werken: https://madinthenetherlands.org/onttrekking-veilig-en-op-maat-afbouwen-psychofarmaca/.
Zie ook de presentatie op het YouTube-kanaal van PsychoseNet.
VERGOEDING VAN AFBOUWMEDICATIE: hierover is helaas nog steeds onduidelijkheid. Enkele zorgverzekeraars (met name DSW en ENO) vergoeden afbouwmedicatie, de meeste andere doen dat (nog) niet. Meer informatie hierover is te vinden bij de Vereniging Afbouwmedicatie, die strijdt voor vergoeding.
