Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik ben drie weken geleden na 35 jaar antidepressiva en antipsychotica in twee weken tijd gestopt met alles. Dit ging best goed, al zijn de borderline symptomen in alle heftigheid (vooral agitatie) weer aanwezig.
Mijn vraag: ken jij het onderzoek over schade aan de hersenen die langdurig gebruik van dit soort medicatie veroorzaakt (PAWS)?
Kan het zo zijn dat de agressie misschien door dit syndroom wordt veroorzaakt?
Vriendelijke groet,
I.
Hey I., dank voor je vraag!
Wat een enorme stap dat je na 35 jaar bent gestopt met je medicatie! Superdapper en tegelijkertijd begrijpelijk dat er nu van alles loskomt, zoals die agitatie die je noemt. Dat kan behoorlijk pittig zijn, dus chapeau voor hoe je hierdoorheen gaat!
Over dat post-acute ontwenningssyndroom (PAWS), ja, dat is iets waar steeds meer onderzoek naar gedaan wordt. Het idee is dat na langdurig gebruik van psychofarmaca je hersenen zich aanpassen, en als je dan stopt, kunnen ze een soort ’tegenreactie’ geven. Dit kan echt bizar uitpakken en zich uiten in allerlei heftige emoties zoals agressie, prikkelbaarheid en, zoals jij het beschrijft, die borderline symptomen die weer naar de oppervlakte komen. Dat kan heel goed een deel zijn van het ontwenningsproces.
Je hersenen zijn eigenlijk gewend geraakt aan de medicatie, en nu ze ineens zonder zitten, kan er zo’n periode van ontregeling ontstaan. Dit kan zich uitstrekken over weken of zelfs maanden (pff, wat een gedoe!). Het lichaam en de geest moeten echt weer leren hoe ze zelf de boel reguleren zonder dat chemische steuntje.
En ja, PAWS kan ook zeker met agressie te maken hebben. Je hersenen kunnen in die tijd gewoon wat gevoeliger reageren op prikkels, waardoor de boel wat sneller ontploft. Onwijs belangrijk is om jezelf wat ruimte en geduld te geven – dit kan echt een intens proces zijn. Het is superbelangrijk om te zorgen voor stabiliteit in je leefstijl: regelmatige slaap, gezonde voeding, beweging, en ontspanningstechnieken zoals meditatie of yoga. Dat helpt om je zenuwstelsel wat te kalmeren en beter door deze fase heen te komen. Heb je al eens gedacht aan lichaamsgerichte therapie of mindfulness? Die kunnen helpen om met die heftige emoties om te gaan zonder dat je het gevoel hebt dat je erin verdrinkt.
En mocht je overwegen om weer iets van medicatie op te starten, denk dan goed na over de minimale effectieve dosis en misschien iets als taperingstrips als je opnieuw een afbouwtraject in zou gaan. Kijk voor advies over afbouw van medicatie bij de Regenboogapotheek. En op PsychoseNet hebben we ook een hele lijst met tips voor het afbouwen van medicatie.
Dat je weer wat borderline symptomen ervaart, is echt niet gek in deze fase. Het kan helpen om opnieuw te leren omgaan met die heftige emoties zonder medicatie, misschien met iets als Acceptance and Commitment Therapy (ACT), waarbij je leert om die onrust er gewoon te laten zijn zonder dat je erdoor meegesleept wordt.
Ik snap dat het supermoeilijk is, maar onthoud dat dit deel is van een proces van herstel, waarbij je steeds meer de baas kunt worden over wat er gebeurt in je hoofd. Neem je tijd, zorg goed voor jezelf en kijk waar je jezelf kunt empoweren!
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
