Welke therapie kan helpen bij angst voor de angst?

Antwoord

Hey A., dank dat je dit deelt.

Wat je beschrijft klinkt als een hele heftige worsteling met angst en paniek. Dit soort gevoelens en gedachten komen bij veel mensen voor die met angst te maken hebben, ook al voelt het soms alsof jij de enige bent die dit op deze manier ervaart.

Paniekaanvallen zijn inderdaad vaak een mix van intense lichamelijke sensaties en een gevoel van totale machteloosheid. Bij veel mensen zie je die fysieke kant, zoals hartkloppingen, zweten of het gevoel te stikken, heel prominent. Maar bij jou lijkt het psychische stuk – het gevoel opgesloten te zitten in een soort mentale hel – de boventoon te voeren. Dat is net zo echt en net zo zwaar.

Wat betreft die kalmeringsmiddelen, zoals Xanax of Valium: ja, die kunnen in het moment verlichting geven. Maar het probleem is dat ze vooral de symptomen dempen zonder de oorzaak aan te pakken. Bovendien kun je er afhankelijk van raken, zelfs als je niet verslavingsgevoelig bent. Het risico is dat je er steeds op gaat vertrouwen als enige oplossing, terwijl je eigenlijk manieren nodig hebt om die angst te leren dragen en doorbreken.

Wat kan helpen? Therapieën die zich richten op je lichaam en zenuwstelsel zijn hier vaak effectiever dan alleen “praten over”. Denk bijvoorbeeld aan lichaamsgerichte therapie of technieken zoals ademhalingsoefeningen, progressieve spierontspanning of trauma-related tension release exercises. Deze helpen je om die extreme spanning in je lijf los te laten en meer controle te krijgen. Mindfulness kan ook waardevol zijn om je angst te leren observeren zonder erin mee te gaan.

Je schrijft dat je bang bent voor je eigen angst. Dat is eigenlijk precies waar het om draait: leren dat je die angst niet hoeft te vermijden of te bevechten. Dit kan met een vorm van exposure waarbij je jezelf heel voorzichtig blootstelt aan je angsten, in kleine stapjes. Bijvoorbeeld door het gevoel even toe te laten zonder meteen een kalmeringsmiddel te pakken, en te merken dat het ook weer zakt. Het voelt misschien alsof het je overspoelt, maar het is als een golf: hij komt, en hij gaat ook weer.

Over de medicatie: SSRI’s zoals citalopram kunnen soms helpen om de angstgevoeligheid wat te dempen, maar ze zijn geen wondermiddel. Ze zijn meer een steun in de rug, zodat je zelf weerbaar wordt tegen de paniek. Als je merkt dat ze niet het gewenste effect hebben, is het slim om met je behandelaar te bespreken of er aanpassingen nodig zijn. En als je ooit overweegt te stoppen, doe dat dan héél langzaam en met goede begeleiding, want abrupt stoppen kan juist meer paniek uitlokken.

Wat ik ook belangrijk vind om te zeggen: je angst is niet “jij”. Het is een deel van je dat nu heel luid aanwezig is, maar het definieert je niet. Door te werken aan weerbaarheid, structuur, en manieren om je angst te omarmen in plaats van te bevechten, kun je weer grip krijgen op je leven. En dat is echt mogelijk, ook al voelt het nu misschien mijlenver weg.

Ik hoop dat dit helpt, en als je nog vragen hebt of behoefte hebt aan meer ondersteuning, kun je altijd terecht op onze chat.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
• Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een gratis advies op maat om AF TE BOUWEN MET EEN TAPERINGSTRIP? Maak gebruik van de mogelijkheid om een advies te vragen bij de Regenboogapotheek over hoe je af moet bouwen. Je krijgt dan via de mail een adviesformulier dat de huisarts alleen maar hoeft te ondertekenen voor de aanvraag van een taperingstrip conform het advies. Dit is reuzehandig want huisartsen vinden het vaak heel ingewikkeld om een taperingstrip voor te schrijven.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
• Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.