Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Hoe kom ik af van mijn angst voor de dood?
Sinds een tijdje worstel ik hiermee. Ik heb veel mensen verloren, hoor vreselijke verhalen… De somberheid en donkere kanten spelen steeds meer op en ik kan er dan moeilijk uit komen. Mijn begeleiders helpen me dan.
Groeten,
J.
Beste J.,
Dank voor je vraag en je openhartigheid!
Ja, de dood… een onderwerp waar we allemaal vroeg of laat mee te maken krijgen, maar jeetje, het is natuurlijk ook iets wat angst kan oproepen, vooral als je al zoveel mensen hebt verloren. Die somberheid en donkere gevoelens die soms op de loer liggen, die kunnen behoorlijk intens zijn, hè?
Je beschrijft hoe moeilijk het is om uit die donkere momenten te komen, en het lijkt erop dat er misschien een soort angstcirkel ontstaat. Dat is helemaal niet vreemd. Veel mensen ervaren het als een ongrijpbare angst: wat gebeurt er daarna, waarom moeten we eigenlijk allemaal ooit afscheid nemen? Dat het jou bezighoudt, is eigenlijk juist heel menselijk, zeker als je dwanggevoeligheid hebt – dat werkt vaak zo dat het denken aan zo’n groot, ongrijpbaar onderwerp in een soort loop komt te zitten.
Misschien kun je, in plaats van vechten tegen die angst voor de dood, proberen om er stap voor stap een ander soort relatie mee te krijgen. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar het kan heel nuchter en langzaam, zonder dat je die angst meteen moet “wegpoetsen” (want, zoals je vast al weet, werkt dat vaak averechts). Dingen als lichaamsgerichte therapieën of mindfulness kunnen helpen om even los te komen van die “dwingende” gedachten, en die angst wat meer als een wolkje langs te laten drijven in plaats van dat het als een zware onweerswolk boven je hoofd blijft hangen. Misschien ken je het ook wel: die angst voelt vaak het sterkst als je probeert ‘m niet te voelen, een beetje als een ballon die je onder water probeert te duwen – hij komt toch weer bovendrijven!
Daarnaast is het goed om te onthouden dat die somberheid ook weer weg kan ebben, vooral als je erin slaagt om jezelf een beetje ademruimte te geven. Dingen die wat structuur brengen, zoals dagelijkse routines, voldoende beweging, en misschien wat ontspanningsoefeningen, kunnen daar enorm in helpen. Als je nog meer wil onderzoeken, kun je eens kijken naar ACT, acceptatie en commitment therapie, dat gaat ook over leren omgaan met dit soort lastige gedachten. Het idee is om niet te proberen om het allemaal te “fixen” maar om een manier te vinden om wat lichter met die gedachten om te gaan.
Je hebt trouwens begeleiding, schrijf je, en dat is natuurlijk ook superfijn om op terug te vallen. Misschien kunnen ze je nog wat meer vertellen over manieren om te leren omgaan met die angst zonder het gevoel te hebben dat het de controle overneemt. En vergeet niet, mocht je echt eens meer info willen over hoe andere mensen hiermee omgaan, er is ook veel te vinden bij ervaringsdeskundigen of lotgenotengroepen. Dat kan soms helpen om te weten dat je niet de enige bent die hiermee worstelt. De kracht van anderen horen kan soms al heel troostend zijn.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder voor meer inspiratie. En als je nog eens verder wil praten, onze chat is altijd beschikbaar.
Greetz Jim
NB Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
