Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoi Jim,
Ik heb veel respect voor jullie, wat jullie allemaal doen. Jullie zullen het wel druk hebben…
Ik heb 24 uur per dag last van angstgevoelens, ik ben zelfs bang voor mijn eigen huis. Ik denk dat ik een gegeneraliseerde angststoornis heb.
Wat kan ik hieraan doen?
Dank je wel!
Hey N.,
Bedankt voor je bericht en voor je respect, dat waardeer ik echt. Wat heftig dat je 24 uur per dag met angst leeft en zelfs bang bent voor je eigen huis. Dat klinkt alsof je op je tenen loopt en misschien constant op je hoede bent, wat enorm uitputtend moet zijn. Het gevoel dat je zelfs thuis niet veilig bent kan je wereld heel klein maken, en die continue spanning vreet energie.
Je zegt dat je denkt aan een gegeneraliseerde angststoornis (GAS), en dat zou best kunnen kloppen, maar labels vertellen vaak maar een deel van het verhaal. Angst heeft meestal diepe wortels – het gaat niet alleen om de angst zelf, maar vaak om wat eronder ligt, zoals onverwerkte spanning, eerdere ervaringen of patronen die zich hebben vastgezet in je lijf en hoofd. Het goede nieuws is dat er manieren zijn om die angst stapje voor stapje aan te pakken, en dat hoeft echt niet allemaal via praattherapie of medicatie.
Wat kan helpen, is bijvoorbeeld lichaamsgerichte therapie. Angst zit vaak opgeslagen in je lichaam – je spieren, je ademhaling, je hele systeem staat strak. Oefeningen die je helpen om die spanning los te laten, zoals trauma-related tension-release oefeningen, kunnen je lijf leren om stap voor stap weer te ontspannen. Ook mindfulness, maar dan op een zachte manier, kan helpen om uit die constante cirkel van piekeren te stappen.
Als het gaat om medicatie, wees dan voorzichtig met zomaar iets nieuws starten of ophogen als dat al in je leven is. Als je al medicatie gebruikt, kan een te snelle verandering juist voor meer ontregeling zorgen. Soms werkt het beter om met taperingstrips heel langzaam te minderen en te kijken waar je natuurlijke evenwicht ligt. En als je nog niets gebruikt, onthoud dan dat medicatie soms helpt om tijdelijk wat rust te creëren, maar dat het uiteindelijk niet de kern van je angst wegneemt.
In plaats van alleen te focussen op symptoomreductie, is het belangrijk om op zoek te gaan naar manieren om weer wat grip te krijgen op je leven. Herstel betekent vaak dat je leert om met die angst om te gaan, zonder dat het alles bepaalt. Soms kan het betekenen dat je je angst stukje bij beetje in de ogen gaat kijken, heel voorzichtig en met ondersteuning – dat noemen we exposure, maar zonder de druk dat het in een strak plan of schema moet passen. Het kan ook betekenen dat je samen met ervaringsdeskundigen gaat kijken hoe anderen door hun angsten heen zijn gekomen en wat voor jou zou kunnen werken.
Mocht je meer willen weten over medicatie en hoe je die op een veilige manier kunt afbouwen, kijk dan eens naar de 33 tips over medicatie-afbouw op PsychoseNet. En als je twijfelt over bijwerkingen van bijvoorbeeld antidepressiva, dan hebben we daar ook een handige keuzetool voor.
Het is duidelijk dat je iets wilt veranderen en dat is al een belangrijke eerste stap. Angst kan verlammend zijn, maar er zijn zeker wegen om die weerbaarheid stap voor stap terug te vinden, zodat je je huis weer als een veilige plek kunt gaan ervaren.
Ik wens je veel sterkte en hoop dat je wat hebt aan deze ideeën!
Greetz Jim
