Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Goedendag,
Ik ben eind zestig en worstel al jaren met angstgevoelens rond de slaap. Ik heb altijd commercieel gewerkt, onder druk. Nu ik gepensioneerd ben komen er ’s nachts allerlei angstgevoelens, met name in de laatste uren rond 5.00 uur. Ik gebruik al jaren alprazolam.
Overdag is er niets aan de hand. Ik sport nu twee keer in de week en loop wanneer het weer het toelaat.
Heeft u nog tips? Ik wil er onderhand vanaf. Mijn huisarts weet het ook niet meer.
Vriendelijke groet,
M.
Beste M.,
Dank voor je vraag!
Het klinkt alsof je veel hebt meegemaakt en hebt moeten omgaan met hoge niveaus van stress en druk gedurende een groot deel van je leven. Hoewel ik weinig specifieks kan met deze beperkte info wil ik het volgende suggereren:
Mensen die lange tijd in een hoog tempo en onder druk hebben gewerkt, hebben vaak moeite om volledig te ‘ontkoppelen’ van die staat van alertheid en paraatheid, zelfs nadat ze zich uit die situatie hebben teruggetrokken. Dit betekent dat het zenuwstelsel nog steeds in een verhoogde staat van waakzaamheid kan zijn wat angst en onrust kan veroorzaken, vooral tijdens de rustigere momenten, zoals ’s nachts.
Het is mogelijk dat de opgebouwde stress en druk gedurende de jaren traumatische effecten hebben gehad. Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is niet alleen gekoppeld aan ernstige traumatische gebeurtenissen zoals oorlogen of ernstige ongelukken, maar kan ook ontstaan door langdurige blootstelling aan hoge stressniveaus. Symptomen kunnen flashbacks, nachtmerries en verhoogde angst omvatten, zelfs jaren na de traumatische ervaringen.
In plaats van te denken aan ‘ervanaf komen’, kan het nuttiger zijn om te denken in termen van verwerking en integratie. Dit betekent het erkennen van de ervaringen en gevoelens, en het werken aan het begrijpen en integreren ervan in het huidige leven.
Hoe doe je dat?
Psychotherapie. Een getrainde therapeut kan helpen bij het identificeren en aanpakken van de onderliggende oorzaken van nachtelijke angst. Technieken zoals psychomotore therapie en EMDR kunnen bijzonder nuttig zijn.
Meditatie en mindfulness. Deze kunnen helpen om het zenuwstelsel te kalmeren en een beter inzicht te krijgen in de eigen gedachten en gevoelens. Regelmatige beoefening kan helpen bij het beheren en verminderen van angstgevoelens.
Medicatie. Het is belangrijk om regelmatig met een arts te overleggen over het gebruik van medicatie zoals alprazolam, aangezien er tolerantie en afhankelijkheid kan optreden bij langdurig gebruik.
Tot slot is het belangrijk om te erkennen dat herstel en verwerking, tijd en inspanning vergen. De nachtelijke angst is waarschijnlijk het resultaat van jarenlange opgebouwde spanning en stress, en het aanpakken ervan kan een geleidelijk en doordacht proces vereisen.
Hope this helps!
Greetz Jim
