Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Heeft antipsychotica effect op de kwaliteit van sperma?

Vraag

Heeft antipsychotica effect op de kwaliteit van sperma?

Ik ben begin dertig, heb nog een kinderwens, en moet wellicht levenslang antipsychotica gebruiken. Ik kan weinig informatie vinden hierover, behalve iets over effect op de productie van sperma.

Antwoord

Hey A., dank voor je vraag!

Het effect van antipsychotica op spermakwaliteit is inderdaad een gebied waar nog niet zo veel over bekend is. Wat je vaak terugleest, en misschien ook hebt gevonden, is dat antipsychotica zoals olanzapine de productie van sperma kunnen verminderen, vooral door hun invloed op de hormoonhuishouding. Antipsychotica kunnen de aanmaak van prolactine verhogen, wat invloed heeft op de spermaproductie én soms ook op de kwaliteit van het sperma zelf, hoewel de effecten individueel kunnen variëren.

Je vraagt specifiek naar de kwaliteit – niet alleen of de hoeveelheid wordt beïnvloed, maar ook of het sperma zelf “gezond” genoeg is om bijvoorbeeld een kinderwens mee in vervulling te laten gaan. Wat je moet weten is dat studies naar de kwaliteit van sperma bij antipsychotica-gebruikers soms niet overtuigend zijn. De hormonale bijwerkingen van antipsychotica, zoals een toename van prolactine, kunnen indirect invloed hebben op zowel de motiliteit als de levensvatbaarheid van spermacellen, maar dit betekent niet automatisch dat de spermakwaliteit dusdanig slecht wordt dat een zwangerschap niet mogelijk is.

Een goed idee kan zijn om dit even met je behandelaar te bespreken en wellicht een spermavitaliteitstest te overwegen. Die kan inzicht geven in hoe je sperma er momenteel voor staat, zodat je weet waar je aan toe bent. Misschien klinkt het wat vergezocht, maar voor mensen met een kinderwens kan dit wel nuttig zijn, vooral als langdurig gebruik van antipsychotica in de lijn der verwachtingen ligt.

Als laatste, overweeg ook om, mocht het moment daar zijn, andere opties te bespreken met je behandelaar. Soms is het mogelijk om antipsychotica te “fine-tunen” naar de minimale effectieve dosering – zo laag mogelijk terwijl het toch doet wat het moet doen. Dan verlaag je de kans op hormoongerelateerde bijwerkingen.

Hope this helps!

Groet,

Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 8 november 2024

Gerelateerd

Meer over

antipsychotica
Bijwerkingen
Medicatie

Lees ook