Is er sprake van autisme, depressie en/of psychosegevoeligheid?

Antwoord

Beste M.,

Dank je wel voor je vraag. Wat een lastige en zware situatie, zeg. Ik kan me voorstellen dat het machteloos voelt als je dochter al zo lang in behandeling is en het eerder lijkt te verslechteren dan te verbeteren. Je hebt het over autisme, depressie, psychosegevoeligheid, suïcidaliteit, en een behandelingstraject dat niet echt lijkt op te schieten. Dat is een cocktail van vragen en zorgen waar veel ouders zich in zullen herkennen.

Eerst even over autisme en depressie. Dat is een combinatie die vaak voorkomt, maar die in de reguliere ggz niet altijd makkelijk te herkennen is, zeker niet als er ook nog psychosegevoeligheid meespeelt. Autisme gaat vaak gepaard met een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, moeite met het reguleren van emoties en een andere manier van sociale interactie en denken. Als iemand met autisme depressief wordt, dan uit zich dat soms anders dan bij mensen zonder autisme. Minder klassieke ‘somberheid’, maar bijvoorbeeld meer terugtrekken, meer prikkelbaarheid, minder energie om sociale situaties aan te gaan. En dan krijg je zo’n vicieuze cirkel: hoe meer je je afsluit, hoe minder steun je voelt, hoe dieper het isolement wordt.

Psychosegevoeligheid en autisme hebben ook wat overlap, wat de verwarring groter maakt. Bij autisme kan iemand soms heel in zichzelf gekeerd raken, moeite hebben met het interpreteren van sociale signalen, zich verliezen in eigen denkpatronen – en dat kan in sommige gevallen lijken op psychose. Maar het is een andere dynamiek: bij autisme zijn het vaak de prikkels en de moeite met flexibiliteit die spanning geven, terwijl bij psychose er eerder een verandering is in hoe iemand betekenis geeft aan de wereld. Niet zozeer een verstoorde realiteit, maar eerder een diepgaande worsteling met betekenis en samenhang.

Dat je dochter geen medicatie wil slikken, is begrijpelijk. Er is ook niet per se één medicijn dat ‘werkt’ bij deze combinatie van problemen. Antipsychotica kunnen helpen als er echt psychotische verschijnselen zijn, maar maken bij autisme en depressie de boel soms alleen maar vlakker. Antidepressiva? Kan, maar dan moet je goed kijken naar hoe ze reageert, want sommige mensen met autisme worden juist ongeruster van SSRI’s. Dan kan het averechts werken. En medicatie lost uiteindelijk sowieso niet het kernprobleem op – het kan hooguit wat dempen.

Je noemt dat EMDR is gestart en weer gestopt omdat ze er vooral van moest huilen en dat het te heftig was. Dat is niet per se een teken dat het ‘niet werkt’, maar het kan wel een signaal zijn dat de timing of de manier waarop het is ingezet niet ideaal was. Voor sommige mensen is EMDR te direct, te snel, en roept het alleen maar onveiligheid op. Er zijn andere trauma-aanpakken die wat langzamer en veiliger werken, zoals het comprehensive resource model of bepaalde vormen van lichaamsgerichte therapie. Soms moet eerst de basis stabieler zijn voordat je al die emoties opent.

Dat de crisisdienst haar niet heeft opgenomen, snap ik dat dat hard aankomt. Je ziet je kind lijden, ze is suïcidaal, en dan gebeurt er… niets? Dat voelt absurd. De crisisdienst kijkt vaak vooral naar ‘acuut gevaar’, en als ze inschatten dat iemand weliswaar suïcidaal denkt maar er geen directe actie dreigt, dan nemen ze niet op. Niet omdat ze het niet serieus nemen, maar omdat opname niet per se helpt op lange termijn en soms iemand nog verder uit het veld slaat. Maar dat neemt niet weg dat het ontzettend lastig is om daarmee verder te moeten.

Misschien is het een idee om een resourcegroep te organiseren. Dat is een klein netwerk van mensen die jullie dochter steunen – familie, een paar professionals, misschien iemand met ervaringskennis – en waarin je samen nadenkt over wat er nu wél mogelijk is.

Voor jullie als familie is dit ook loodzwaar. Je ziet iemand vastlopen, je wil helpen, maar alles wat je zegt lijkt verkeerd uit te pakken. Misschien zou ondersteuning voor jullie als naasten ook een optie zijn. Familieondersteuning, psycho-educatie over autisme en psychosegevoeligheid, misschien contact met andere ouders die hier ook doorheen gaan. Je hoeft dit niet alleen te dragen.

Er is dus nog hoop, al voelt het nu misschien alsof alles vastzit. Het gaat niet altijd om de ‘perfecte’ diagnose, maar om samen zoeken naar wat wél werkt. En dat kan ook betekenen: kleine stapjes richting meer veiligheid, wat meer ademruimte, wat minder druk op ‘oplossingen’ en kijken naar wat er nu wel kan.

Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook naar de chat op PsychoseNet.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
• Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
• Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere ggz? Zie de website van Stichting Weerklank.
• Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.