Ik hoor graag wat de beste aanpak is voor bipolaire vrouwen die ontregelen door de overgang: met hormonen of psychofarmaca? Ik ben een vrouw van 49 jaar met een bipolaire stoornis en Hashimoto.
Sinds 2,5 jaar gebruik ik geen stemmingsstabilisator meer omdat mijn stemming al lang stabiel was. Afgelopen winter kreeg ik ineens nachtelijke opvliegers. Mijn huisarts schreef estradiol voor. Ik sliep weer goed maar belandde enkele weken later in een constante dysfore hypomanie. TSH en T4 schieten alle kanten op. Huisarts en psychiater hebben alleen antipsychotica als antwoord. Ik ben wanhopig.
Waar kan ik terecht?
Antwoord
Beste K.,
Er is nog niet zoveel onderzoek gedaan naar de invloed van de periode rondom de menopauze (overgang) op het verloop van bipolaire stemmingsstoornissen. Wat meestal wordt gerapporteerd is een toename van depressieve klachten in de overgang. Zelf heb ik ook nogal wat vrouwen gezien die rond de menopauze last kregen van een snel wisselende stemming (‘rapid cycling’). Ik heb je probleem ook besproken met een gynaecoloog en een psychiater, die beiden expert zijn op het gebied van de overgang.
Jij hebt kennelijk vooral ‘overgang-gerelateerde klachten’, zoals opvliegers. Estradiol kan daartegen helpen. Nu is het de vraag of je ontstemming (‘dysfore hypomanie’) zou kunnen samenhangen met het gebruik van dit oestrogeen. Van estradiol is een antidepressieve werking gemeld (hoewel ook de bijwerking depressie), maar of dat ook kan leiden tot hypomanie staat nergens beschreven. Oestrogenen kunnen ook een klein effect hebben op het gehalte schildklierhormoon (T4) in het bloed en daarmee op de TSH-waarde, maar of dat echt tot een voelbare ontregeling van de schildklierfunctie leidt is de vraag. Overigens kan een overactieve schildklier ook verschijnselen geven die lijken op hypomanie, zoals rusteloosheid en prikkelbaarheid. Dan zou je ontregelde stemming dus eerder met de schildklier dan met de bipolaire stoornis samenhangen.
Maar alles in ons lijf hangt natuurlijk met elkaar samen, in jouw geval bipolaire stoornis, schildklieraandoening, overgang en medicijngebruik. Misschien moet je overwegen om de hormoonbehandeling enige tijd te stoppen en dan te bezien of stemming en schildklierfunctie na enige tijd weer normaliseren, zodat een verband duidelijker kan worden. Ook kan een consult bij een internist/endocrinoloog voor de schildklier zinvol zijn, want een ontregelde schildklier kan allerlei (ook psychische) klachten veroorzaken. En ten slotte kun je bij aanhoudende ontstemming overwegen om enige tijd toch weer een stemmingsstabilisator te gebruiken.
Het is via PsychoseNet natuurlijk niet mogelijk om een persoonlijk advies op maat te geven, maar ik vind je vraag belangrijk en ben er daarom uitgebreid op ingegaan. Ik hoop dat je hier iets aan hebt.
Vriendelijke groet,
Ralph Kupka
Beantwoord door: Ralph Kupka op 8 november 2023
