Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Prof. dr. Ralph Kupka is emeritus Hoogleraar Psychiatrie (Bipolaire Stoornissen) bij het Amsterdam UMC / locatie VUmc. Hij is Vice-President of Education van de International Society for Bipolar Disorders (ISBD) en daarnaast bestuurslid van de Alliantie Kwaliteit GGZ (Akwa).

Welke van mijn klachten houden verband met lithium?

Vraag

Beste Ralph,

In verband met lichamelijke (TSH 4,8) en cognitieve bijwerkingen heb ik de lithium in overleg met mijn psychiater afgebouwd in 3,5 week van 800 naar 0 mg.
-Eerste twee weken: van 800 naar 600 mg
-Derde week: van 600 naar 400 mg
-Vierde week: twee maal 200 mg en toen gestopt

Na de tweede avond lithiumvrij werd ik klachtenvrij wakker. In week vier heb ik versneld afgebouwd wegens toename van klachten (spieren, gewrichten en kortademigheid). Ik heb tweemaal de huisarts bezocht die de klachten niet kon toeschrijven aan de combinatie overgang, vit D deficiëntie en subklinische hypotherïodie. Via de huisarts laat ik de hormonale status nakijken. Wat ik jammer vind is dat ik na 16 kg gewichtstoename en een pre-diabetes noch door de huisarts noch door de psychiater ben aangespoord om mijn glucose nuchter te laten bepalen. Gelukkig bleek die waarde nog steeds goed.

De cognitieve klachten namen de eerste weken aanzienlijk af en na volledig stoppen kon ik me weer goed concentreren waarmee ook de vergeetachtigheid weg was. Na het volledig stoppen voelde ik me helder, kon ik makkelijk wakker worden en me weer bewegen, soepel en zonder pijn, zwakte, stijfheid en verzuring. Ook was de excessieve vermoeidheid ineens weg en voelde ik me uitgerust (fit is iets anders gezien de maandenlange bewegingsarmoede).

Ik begrijp het niet goed. De lichamelijke klachten startten in november, ik ben toen voor het eerst in mijn leven ook geobstipeerd geraakt, waarna na enkele weken zelfs opname volgde en onderzoek met als conclusie dat de verstopping aan de lithium zou liggen.

Ik zit nu nog met drie vragen:
1. kan kortademigheid samenhangen met lithiumgebruik? Mijn psychiater had als hypothese dat lithium in weefsel kan gaan zitten
2. wat is het verschil tussen een bijwerking en toxiciteit? Waar ligt de grens?
3. vallen de bijwerkingen onder extrapiramidale en neurologische bijwerkingen?

Ik kon op het laatst niet meer goed lopen, opstaan van de bank en rechtop zitten.
Dat kan ik niet rijmen met een dosering van 200 mg. Nadelige effecten zouden dan toch moeten verminderen? Ik ben bekend met forse extrapiramidale bijwerkingen van aripiprazol met tandradfenomeen zelfs op een lage dosering. Bepaalde SSRI’s zou ik niet goed afbreken via de lever bleek uit gespecialiseerd onderzoek. Ik ben na een narcose waar ik tamelijk eufoor uit ontwaakte na een verwijdering van een poliep uit mijn strottehoofd in een week of drie tijd van de regel geraakt en werd opgenomen met psychotische verschijnselen.

Ik zou blij zijn als u me dat kunt uitleggen. Ik heb graag een beetje controle, al is dat maar in retrospectief. Met mijn psychiater bepaal ik deze week het vervolgbeleid.

Ik vind het jammer dat eerste keus lithium voor mij onhoudbaar bleek na tien maanden. Ik ervoer ik mijn stemming als mooi rustig, zoals in mijn goede jaren ook tussen episodes en de 31 jaar voorafgaand aan mijn episodes, een dipje daargelaten. Is het heel misschien mogelijk dat u meedenkt over het vervolgbeleid, bijvoorbeeld via een soort van second opinion? Ik woon in Friesland maar heb de reis er wel voor over.

Verder moet me van het hart dat ik zou willen dat iedereen die start met lithium het eerste jaar nauwlettend wordt gemonitord en actief en blijvend wordt bevraagd op bijwerkingen omdat deze helaas ook kunnen toenemen.

Wat heeft u een bijzonder mooi en ingewikkeld vak en uitmuntend handboek geschreven.

Antwoord

Jammer dat je ervaring met lithium zo gemengd zijn: enerzijds een positief effect op je stemming, anderzijds hinderlijke bijwerkingen. Als dan niet een optimale dosis gevonden kan worden zit er weinig anders op dan de dosis verlagen of zelfs helemaal afbouwen. Dat afbouwen is bij jou wel wat snel gegaan. Niet dat afbouwen van lithium tot onttrekkingsverschijnselen leidt, maar meestal doen we dat met wat grotere tussenpozen om te bezien of een iets lagere dosis beter wordt verdragen. Overigens is een licht verhoogd TSH (4.8) op zich niet een dwingende reden om lithium te stoppen, je kunt ook wat schildklierhormoon (levothyroxine) toevoegen, of gewoon even afwachten of de schildklierfunctie zich vanzelf weer normaliseert.

Kortademigheid is niet een bekende bijwerking van lithium of van stoppen met lithium; het is wel enkele malen gemeld bij bijwerkingencentrum Lareb, maar dan blijft toch in het midden of er werkelijk een oorzakelijk verband is. Ik zou ook niet goed kunnen verklaren hoe lithium of het afbouwen daarvan zou leiden tot kortademigheid. Ook de andere verschijnselen die je noemt passen niet bij een afbouwen van lithium.

Over toxiciteit spreken we als bij een te hoge lithiumspiegel (meestal boven 1,5 mmol/l, maar bij sommige mensen ook wel bij lagere spiegels), lichamelijke of mentale verschijnselen optreden. Bijwerkingen treden op bij therapeutische doseringen. Ik ben het met je eens dat een goede monitoring van mensen die lithium gebruiken nodig is, zeker in het begin, maar nadien ook tenminste 2 maal per jaar.

Je hebt erg veel terechte vragen over lithium. Kijk eens op de website: www.allesoverlithium.nl, daar vindt je veel antwoorden. Deze website van PsychoseNet leent zich niet voor een persoonlijk advies op maat, dat vergt toch gedegen onderzoek.

Je psychiater kan desgewenst een second opinion aanvragen op mijn polikliniek in Utrecht of Amsterdam.

Vriendelijke groet, Ralph Kupka

Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie bijna 47
Beantwoord door: Ralph Kupka op 25 maart 2019

Gerelateerd

Meer over

Afbouwen
Bijwerkingen
Lithium
Medicatie

Lees ook