Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Goedendag,
Ik gebruik al lange tijd (ongeveer 20 jaar) antidepressiva. De laatste jaren paroxetine 20mg.
Is het mogelijk middels bloedonderzoek vast te stellen hoeveel werkzame stoffen van dit middel er in mijn systeem effectief zijn?
Met een hartelijke groet,
A.
Hey A., dank voor je vraag!
Jeetje, twintig jaar paroxetine – dat is niet niks hè. Dan ben je inmiddels wel een soort veteraan op het gebied van serotonine, zou je zeggen. En ik snap je vraag heel goed: als je zo lang iets slikt, wil je op een gegeven moment weleens weten wat dat spul nou eigenlijk doet in je lijf, of het er überhaupt nog ís, en of het nog nodig is. Dus ja, een bloedtest dus – klinkt logisch.
Nou, technisch gesproken kan het. Er bestaan zogenaamde plasmaconcentratie-bepalingen waarbij je in het bloed de hoeveelheid paroxetine kunt meten. Maar… die tests zeggen eigenlijk heel weinig over hoe het middel op jóu werkt. Want wat je meet is alleen de hoeveelheid in het bloed – en dat is niet automatisch hetzelfde als de werkzaamheid in je hersenen. Dat noemen we het verschil tussen farmacokinetiek (wat doet je lichaam met het middel?) en farmacodynamiek (wat doet het middel met jouw lichaam en psyche?). En dat tweede kun je dus niet meten met een buisje bloed.
Sterker nog, twee mensen met exact dezelfde bloedspiegel van paroxetine kunnen totaal verschillend reageren: de één voelt zich prima, de ander zit in een waas. Dat komt doordat het brein – dat geniale maar ook grillige orgaan – allerlei eigen manieren heeft om te compenseren, gevoeliger of juist minder gevoelig te worden voor de stof. En na twintig jaar paroxetine is dat systeem waarschijnlijk behoorlijk aangepast. Denk aan dingen als oppositional tolerance – je hersenen zeggen: ja leuk, die serotonine, maar ik ga even terugduwen. En dan kan het zijn dat het effect van de medicatie na verloop van tijd afneemt. Of raar wordt. Of dat je klachten terugkomen terwijl je nog steeds trouw je pilletje slikt.
En dat brengt me bij een ander puntje – voorzichtig, hoor – maar toch: heb je ooit overwogen of je misschien iets zou willen doen met afbouwen? Ik vraag het omdat veel mensen die al heel lang slikken het idee hebben dat ze “nu eenmaal” deze pillen nodig hebben, terwijl hun systeem misschien al lang z’n eigen veerkracht aan het opbouwen is. Afbouwen kan dan – als je dat zou willen – een manier zijn om te onderzoeken of je lijf en geest het ook zonder kunnen. En dat hoeft niet in één ruk – dat kan heel geleidelijk, met veel rust en met de juiste ondersteuning. En bijvoorbeeld met taperingstrips.
En als je een advies wilt op maat (wat vaak veel helpt bij twijfelende huisartsen), kun je ook een afbouwadvies aanvragen bij de Regenboog Apotheek.
Maar hé – niets moet hè. Het kan ook zijn dat je er prima bij vaart, en denkt: laat maar zitten met dat afbouwen, ik wil gewoon weten of het nog wat doet. Dan kun je dus technisch gezien die bloedspiegel laten bepalen via de huisarts of psychiater, al is het dus eerder iets wat we doen bij twijfel over dosering of bijwerkingen – niet zozeer om werkzaamheid te meten. En de uitslag moet je altijd met een korrel zout nemen: het zegt iets, maar niet alles.
Hope this helps en kijk vooral bij de info hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je je ervaring wil delen of vragen hebt die je liever in gesprek stelt: je bent altijd welkom op de chat.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
