Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik heb twee psychoses gehad. De laatste is van een paar jaar geleden.
Wat ik merk, is dat ik niet snel mentaal kan schakelen. Ik vraag me af of en hoe dit te trainen is? Kan ik daar zelf mee aan de slag? Of moet dat bijvoorbeeld bij een psycholoog?
Alvast bedankt,
M.
Hey M., dank voor je vraag!
Cognitieve flexibiliteit, of eigenlijk het vermogen om “mentaal te schakelen,” kan na een psychose inderdaad wat lastig zijn. Het brein krijgt tijdens en na een psychose behoorlijk wat voor de kiezen, en dat kan invloed hebben op hoe soepel je van de ene gedachte of taak naar de andere springt. Maar het goede nieuws is dat je het zeker kunt trainen!
Het klinkt misschien wat als een sportschool voor je hoofd, maar er zijn oefeningen en manieren die je zelf kunt doen om je brein wat soepeler te maken in het schakelen. Denk aan dingen zoals mindfulness en lichaamsgerichte oefeningen (ja, daar heb je het weer!) die je helpen om je bewust te worden van je gedachten en hoe je van de ene situatie naar de andere beweegt. Dat klinkt misschien simpel, maar het heeft een diep effect. Door die aandacht voor je lichaam en geest, leer je op subtiele manieren om meer flexibel om te gaan met veranderingen.
Daarnaast is het ook handig om te kijken naar ACT (Acceptance and Commitment Therapy) of een andere vorm van therapie die niet puur vanuit de “CGT-hoek” komt. ACT is heel praktisch, en het leert je niet zozeer om dingen ‘op te lossen’, maar eerder om anders te reageren op de situaties die zich voordoen. Je gaat eigenlijk beter leren surfen op de golven van het leven zonder meteen verstrikt te raken in een storm in je hoofd.
En ja, je kunt zeker zelf aan de slag! Er zijn genoeg apps, boeken en oefeningen die je kunt proberen. Maar als je merkt dat je wel wat extra begeleiding kunt gebruiken, is het ook niet verkeerd om een psycholoog erbij te betrekken, vooral iemand die ervaring heeft met herstel na psychoses. Zo iemand kan je wat meer structuur geven in dat ‘mentale fitnessprogramma’. En vergeet niet, herstel na een psychose is een proces dat tijd kost – het gaat om kleine stapjes, geduld, en vooral compassie voor jezelf.
Als je je verder wilt verdiepen in herstel en ervaringen van anderen die ook psychosegevoelig zijn, zou je bijvoorbeeld eens kunnen kijken naar ervaringsdeskundigen of herstelacademies. Die zijn er juist om je te helpen weer wat grip te krijgen op je leven, ook in mentale flexibiliteit.
Hope this helps, en kijk vooral hieronder voor meer info en links als je wilt duiken in een hele wereld aan hulp en ideeën.
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
