Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik ben toch weer in een voorstadium van manie/psychose terechtgekomen. Ik heb mijn behandelaars op de hoogte gebracht en ben bezig mezelf te monitoren sinds een paar weken.
Mocht het toch misgaan, heb ik dan recht om antipsychotica te weigeren? Ik vraag dit omdat antipsychotica nog nooit echt heeft geholpen bij mij.
Bij voorbaat dank.
Beste M.,
Dank je wel voor je vraag, en goed dat je jezelf zo scherp in de gaten houdt en je behandelaars op de hoogte hebt gebracht. Dat alleen al laat zien dat je inzicht hebt in je eigen patronen en dat je actief probeert te voorkomen dat het verder ontspoort.
Je vraag over antipsychotica is een hele terechte. Kort gezegd: ja, je hebt het recht om medicatie te weigeren, tenzij er een zorgmachtiging of crisismaatregel is die bepaalt dat je behandeling met dwang krijgt. Maar het bredere plaatje is natuurlijk ingewikkelder. Jij hebt blijkbaar de ervaring dat antipsychotica bij jou niet helpen, en als dat zo is, dan is de vraag natuurlijk wat ze dan überhaupt toevoegen aan het proces.
Wat wel een belangrijke vraag is: als je het niet met medicatie wil doen, hoe ga je dan om met de energie, de onrust, de mogelijke achterdocht of euforie die bij een manische of psychotische fase kunnen komen kijken? Je lijkt nu al bezig met strategieën om jezelf te monitoren, wat heel goed is. Maar misschien helpt het om ook een plan te maken voor als het toch verder doorschiet. Wat kun je doen als je merkt dat je toch minder grip hebt? Zijn er mensen in je omgeving die je kunnen helpen om grounded te blijven? Is er een manier om een soort “noodrem” in te bouwen, zonder dat je meteen een traject wordt ingeduwd waar je niet in wil?
Daarnaast, even praktisch: je gebruikt carbamazepine, Abilify en Rivotril. Carbamazepine wordt vaker ingezet bij stemmingsgevoeligheid en bipolaire episoden, maar het kan ook de bloedspiegels van andere medicatie beïnvloeden, wat soms tot een vreemd effect kan leiden. Abilify wordt vaak gebruikt bij psychosegevoeligheid, maar kan bij sommige mensen juist wat activerend werken, wat niet handig is als je al in een soort voorfase van manie zit. En Rivotril… tja, dat kan op korte termijn helpen bij onrust en slaap, maar kan op langere termijn ook een sluipend effect hebben op je stemming en energiehuishouding. Misschien goed om te bespreken of de balans in je medicatie nog steeds klopt, gezien de fase waar je nu in zit. Niet om meteen alles om te gooien, maar gewoon om eens kritisch naar te kijken.
En mocht je ooit wel willen afbouwen met bepaalde medicatie (of gewoon meer inzicht willen in hoe je dat veilig doet), kijk dan eens naar onze 33 tips.
Misschien heb je ook iets aan ervaringsdeskundigen, mocht je daar weer open voor staan. Mensen die zelf door soortgelijke perioden zijn gegaan en die een andere kijk op dingen kunnen bieden dan behandelaars. Kijk eens op de sociale kaart.
Wat je nu doet – signaleren, nadenken, opties verkennen – is al zo veel. Veel mensen zitten in een manische of psychotische opbouwfase zonder zich ervan bewust te zijn. Dat jij nu al in gesprek bent over hoe je het beste door deze fase heen komt, is op zichzelf een teken van grip. Misschien voelt het niet altijd zo, maar je bent niet machteloos in dit proces.
Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook naar de chat op PsychoseNet.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
