Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Kan derealisatie leiden tot een psychose?

Vraag

Jaren geleden ben ik gediagnostiseerd met ‘schizoaffectieve stoornis‘.

Ik ben al langere tijd stabiel en heb onder begeleiding van mijn behandelaar mijn medicatie geprobeerd gedeeltelijk af te bouwen. Beide pogingen zijn niet gelukt vanwege gevoelens van derealisatie en verstoorde tijdsbeleving. De omgeving voelde zo raar (onecht), alsof ik op een filmset liep. Ik werd bang dat ik psychotisch zou worden.

Mijn behandelaar zei dat ik niet psychotisch word van derealisatie. Ook op internet heb ik dergelijke dingen gelezen.

Klopt dit? Kan derealisatie niet uitmonden in psychose?

Antwoord

Hey P.!

Je hebt een goede en belangrijke vraag gesteld over het verschil tussen derealisatie en een psychose, en hoe je kunt herkennen of je symptomen ervaart van de een of de ander. Dit is vooral relevant gezien je diagnose van ‘schizoaffectieve stoornis’ en je eerdere ervaringen met medicatievermindering.

Derealisatie is een vorm van dissociatie waarbij je je losgekoppeld voelt van je omgeving. Objecten, mensen en de omgeving kunnen vreemd, onwerkelijk of vervormd lijken. Dit is echter een symptoom van bewustzijnsverandering, niet van een gebrek aan realiteitsbesef. Mensen die derealisatie ervaren, zijn zich er vaak van bewust dat hun perceptie niet overeenkomt met de werkelijkheid. Ze begrijpen dat deze gevoelens van vervreemding symptomen zijn van een aandoening en niet een werkelijke weergave van de omgeving.

Psychose is anders! Bij een psychose verliest iemand het contact met de gedeelde werkelijkheid. Dit kan zich uiten in hallucinaties (zien, horen of voelen van dingen die er niet zijn), waanideeën (onjuiste overtuigingen die niet te corrigeren zijn met logica of bewijs), verward denken, en/of spreken. In tegenstelling tot derealisatie, hebben personen die een psychose ervaren vaak geen inzicht in het feit dat hun percepties of overtuigingen niet overeenkomen met de realiteit.

Het belangrijkste verschil tussen beide ligt in het bewustzijn en inzicht in de realiteit. Bij derealisatie is er een gevoel van vervreemding, maar met het behoud van het besef dat deze perceptie verstoord is. Bij een psychose is dit besef van realiteit vaak verminderd of afwezig.

Angst kan de symptomen van derealisatie inderdaad verergeren. Het is begrijpelijk dat je je zorgen maakt dat deze symptomen kunnen overgaan in een psychose, maar het is belangrijk om te weten dat derealisatie op zichzelf niet noodzakelijkerwijs leidt tot een psychose.

Verder kan derealisatie een teken zijn van vroege trauma’s – is daar al eens naar gekeken? Heb je eerder traumatherapie gehad?

Hope this helps!

Greetz Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 22 januari 2024

Gerelateerd

Meer over

derealisatie
Psychosegevoeligheid

Lees ook