Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
In 1995 is er bij mij de diagnose ‘bipolaire stoornis‘ vastgesteld. Het afgelopen jaar heb ik de opleiding Agogisch Medewerker GGZ (met ervaringsdeskundigheid) afgerond.
Nu ik deze kennis heb twijfel ik enorm of mijn diagnose nog wel klopt. Wat kan ik het beste doen om hierachter te komen?
Beste L.,
Dank voor de vraag!
Mijn antwoord zou zijn: er IS geen juiste diagnose, want iedereen heeft een unieke gevoeligheid. En volgens mij weet jij dat inmiddels ook als geen ander!
Je kunt er niet van uitgaan dat diagnosen als ‘borderline’, ‘bipolair’, ‘OCD’, ‘GAD’, ‘Paniek’ et cetera, objectieve stoornissen zijn in de zin van dat je het kunt hebben of niet en dat het belangrijk is om vast te stellen wat precies de diagnose is.
Helaas schiet je hier niets mee op, simpelweg omdat het zo niet werkt in de natuur!
De werkelijkheid is dat ieder mens op zijn geheel eigen manier psychisch kan lijden.
Hoe psychisch lijden eruitziet verschilt heel erg van persoon tot persoon (de een heeft angst, de ander somberheid, de ander is hypomaan, weer een ander hoort stemmen en weer een ander is instabiel in relaties en zelfbeeld, en anderen hebben weer allerlei combinaties van deze dingen).
Maar ook: hoe psychisch lijden eruitziet verschilt binnen de persoon over de tijd: van angst, naar depressie naar een beetje manie naar paranoia naar stemmen naar instabiel zelfbeeld en alle mogelijke combinaties daarvan.
Met andere woorden: het psychisch lijden van mensen stoort zich niet erg aan de hokjes van de DSM. Mensen passen niet goed in die hokjes, gaan van het ene naar het andere hokje en krijgen zo de ene verwarring na de andere.
Ook de behandelingen storen zich niet aan de hokjes: psychotherapie en medicamenten worden dwars door alle hokjes heen gebruikt, afhankelijk van wat de persoon nodig heeft, onafhankelijk van wat de diagnose is.
Dus je vraag moet niet zijn: heb ik een bipolaire stoornis? In plaats daarvan moet je vraag zijn: hoe ziet mijn persoonlijke psychisch lijden er precies uit en hoe varieert het over de tijd? En waar heb ik eigenlijk het meeste last van? En welke talenten en weerbaarheid kan ik daartegenover stellen? En wat betekent dat allemaal voor de doelen die ik in het leven wil bereiken? En wat voor hulp heb ik dan nodig?
Zo zou ik je vraag beantwoorden! Heel irritant wellicht, maar toch nuttig volgens mij.
In het filmpje ‘DSM-diagnosen van psychose‘ probeer ik het nader uit te leggen (gaat over psychosegevoeligheid maar geldt voor de hele psychiatrische diagnostiek).
Greetz Jim
