Moet je autisme, psychose en schizofrenie los van elkaar zien of zijn ze met elkaar verbonden?
Ik heb namelijk al deze diagnosen en er is veel verwarring over.
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Moet je autisme, psychose en schizofrenie los van elkaar zien of zijn ze met elkaar verbonden?
Ik heb namelijk al deze diagnosen en er is veel verwarring over.
Beste H.,
Woorden als ‘schizofrenie’, ‘MCDD’, ‘autisme’ en ‘borderline’ zijn geen objectieve welomschreven entiteiten of ziekten.
Psychisch lijden komt als een overlappende kluwen van klachten en gedragingen waar we vervolgens met woorden als ‘schizofrenie’, ‘MCDD’, ‘autisme’ en ‘borderline’ of ‘psychose’ enige orde in trachten te brengen maar tevergeefs.
Maar meestal krijgen mensen twee tot vijf ‘diagnosen’ omdat alles simpelweg overlapt met alles. Dus ook autisme, psychose en schizofrenie.
Iedereen heeft namelijk zijn eigen mix van klachten en gedragingen en de diagnostische hokjes die we verzinnen passen hier niet goed op.
Mensen hebben dus meestal meerdere DSM-diagnosen door elkaar heen, en bovendien veranderen die diagnosen over de tijd als de klachten van de persoon in kwestie veranderen.
De diagnose ‘schizofrenie’ kun je zien als ouderwetse onzin. Over een tijdje zullen we die niet meer gebruiken in de GGz – veel psychiaters gebruiken de term al niet meer in de hun praktijk. Het woord ‘autisme’ wordt ook met veel gewichtigheid gebruikt maar is in wezen ook een heel breed spectrum van gedragingen waarvan niemand weet waar het begint en waar het eindigt.
Zie hier een filmpje over de diagnose schizofrenie waarin ik het uitleg:
https://www.youtube.com/watch?v=lKJ9-8pwcQ4
En hier een ander filmpje waarin ik uitleg hoe je ‘diagnosen’ bij psychose ongeveer moet zien:
https://www.youtube.com/watch?v=uIfqgoe5TmI&t=1s
Hoe zit het dan wel? We zijn allemaal psychosegevoelig, maar de een is dat meer dan de ander. Kan zijn door genetische factoren, kan zijn door omgevingsfactoren zoals trauma’s.
Op basis van je psychosegevoeligheid kun je in een crisis komen, met psychotische symptomen. Zo’n crisis ziet er bij iedereen anders uit – maar de basis van waaruit het naar voren komt is de onderliggende psychosegevoeligheid.
Behandeling moet erop gericht zijn om de persoon en zijn familie bij te staan in het moeilijke en persoonlijke leerproces van hoe je ‘je ding kunt doen’, ondanks meer dan gemiddelde psychosegevoeligheid.
En wat voor psychosegevoeligheid geldt, geldt ook voor autismespectrum. Psychosegevoeligheid en autismespectrum overlappen bovendien enorm.
Om hier te komen heb je de volgende dingen nodig:
Dus laat je niet in verwarring brengen door al die diagnosen.
Hope this helps,
Jim