Dr. Peter C. Groot is onderzoeker en ervaringsdeskundige bij User Research Center NL, UMC Utrecht. Hij is deskundige medicatie afbouw en taperingstrips. Taperingstrips (ook wel: afbouwmedicatie) maken veilige afbouw praktisch mogelijk van medicijnen die bij te snel stoppen problemen kunnen veroorzaken.
Goedendag Peter,
Ik gebruik sinds enkele jaren 15 mg mirtazapine en 7.5 mg olanzapine in de avond. In de ochtend heb ik nog 2.5 mg olanzapine.
In overleg met de huisarts ben ik begonnen met de afbouw van mirtazapine. Ik heb de stap genomen van 15 mg naar 7.5 mg. Ik neem dat nu sinds een dag. Mijn slaap was goed, alleen de volgende dag aan het begin van de avond begon ik me wat slechter te voelen.
Kan ik toch proberen ermee door te gaan? Waar moet ik op letten?
Groeten,
T.
Beste T.,
Dat je je een dag nadat je de dosis van je mirtazapine hebt gehalveerd slechter gaat voelen, is een teken dat die stap voor jouw lichaam te groot was. Wat je nu beslist niet moet doen is verdergaan met het verlagen van de dosis, omdat de kans zeer groot is dat je klachten dan nog erger zullen worden.
Als je nog maar net die dosis van 15 naar 7.5 mg hebt verlaagd, dan is de snelste manier voor jou om je beter te gaan voelen om weer terug te gaan naar die 15 mg. Als je je daardoor dan weer beter gaat voelen, dan kun je daarna opnieuw gaan proberen om je mirtazapine te gaan afbouwen, alleen moet je dat dan veel geleidelijker gaan doen om niet opnieuw klachten te krijgen zoals je die nu hebt gekregen.
De veilige en verantwoorde manier om af te bouwen is om dat te doen door de dosis in een groter aantal kleinere stappen te verlagen, en om er daarbij voor te zorgen dat die stappen naar het einde toe steeds kleiner worden. Je lichaam krijgt dan na iedere stap tijd om te wennen aan de steeds een klein beetje lagere dosis. Wanneer daarvoor voldoende tijd is zul je veel minder snel klachten krijgen door onttrekking. Als je die dan toch nog krijgt dan zullen die niet meteen heel erg worden, wat jou en je behandelaar tijd geeft om daar dan iets tegen te doen.
Waarom afbouwen in meerdere kleine stapjes beter werkt is makkelijk te begrijpen: de kans op ontregeling door een dosisverandering van bijvoorbeeld 1 mg of nog minder is veel kleiner dan door een dosisverandering van 5 mg of, zoals in jouw geval, 7.5 mg in één keer. Door af te bouwen met behulp van taperingstrips is deze aanpak in de praktijk heel goed mogelijk. En je behandelaar kan je daarmee dan heel goed helpen.
Hoelang je precies over het afbouwen van je mirtazapine moet gaan doen is van tevoren niet precies te voorspellen, omdat dat voor verschillende mensen anders kan zijn. Je behandelaar kan hierover samen met jou een beslissing nemen, waarbij het beter is om bij twijfel te kiezen voor een wat langzamere afbouw dan om te proberen om daarbij toch heel snel te gaan. Als daar behoefte aan is dan kan voor jou een afbouwadvies op maat worden aangevraagd. Informatie hierover vind je onder dit antwoord, waar je ook nog een algemene uitleg vindt over verantwoord afbouwen van medicatie.
Ik hoop dat je met dit antwoord geholpen bent. Je kunt dit antwoord uiteraard aan je behandelaar laten lezen.
Met vriendelijke groet,
Peter
ALGEMENE UITLEG OVER VERANTWOORD AFBOUWEN IN DE PRAKTIJK
Als je medicatie gebruikt raakt je lichaam daaraan gewend. Over wat er dan in je lichaam allemaal kan gebeuren is best veel bekend maar nog lang niet genoeg om te kunnen voorspellen of en wanneer en hoe snel iemand onttrekkingsklachten zal krijgen, hoelang die dan zullen duren en hoe erg die dan zullen zijn.
Omdat je niet van tevoren precies kunt weten of de snelheid waarmee je gaat afbouwen voor jou goed is, moet je tijdens het afbouwen proberen om iedere dag bij te houden hoe goed dat voor jou gaat. Zolang het goed gaat kun je verder gaan met afbouwen volgens het schema dat was gekozen. Als je merkt dat je tijdens het afbouwen (onttrekkings)klachten begint te krijgen, dan is dat een teken dat het afbouwen voor jou te snel begint te gaan.
Wat je dan NIET moet doen is zomaar verder gaan met het verlagen van de dosis, omdat onttrekkingsklachten dan nog erger zullen worden. En dat wil je niet. Wat je WEL moet doen is contact opnemen met je behandelaar en bespreken of je bijvoorbeeld een tijdje op dezelfde dosis gaat blijven. We noemen dat stabiliseren. Stabiliseren doe je om je lichaam de tijd te geven om te wennen aan de dosis waarop je zat toen je klachten begon te krijgen. Onttrekkingsverschijnselen zullen hierdoor verminderen en hopelijk weer helemaal verdwijnen. Dat kan heel snel gaan. Als dat gebeurd is, dan kun je daarna als je je weer goed en sterk genoeg voelt verder gaan met afbouwen. Alleen moet je dat dan langzamer doen dan je eerder deed.
Als je op deze manier met je behandelaar goed kunt samenwerken dan heb je de minste kans op problemen en de grootste kans dat het afbouwen zal lukken. Als je daarvoor meer tijd nodig hebt, dan moet je die tijd ook nemen.
De beste manier om geleidelijk en verantwoord af te bouwen zoals hierboven bedoeld is, is om de dosis in een aantal kleine stapjes te verlagen waarbij ervoor gezorgd wordt dat die stapjes naar het einde toe steeds kleiner worden. In technische termen noemen we dat hyperbolisch afbouwen. Je kunt dit vergelijken met de manier waarop een kind van een glijbaan afgaat. In het begin gaat dat sneller maar door de curve van de glijbaan gaat dat naar het einde toe steeds langzamer. Dat zorgt ervoor dat het kind, ook al gaat dat in het begin heel snel, aan het eind toch zonder schok en heel gelukkig tot stilstand kan komen. Bij afbouwen probeer je hetzelfde te bereiken. Waarbij je jezelf kunt helpen door tijdens het afbouwen goed op te letten hoe dat voor jou gaat zodat het afbouwschema op tijd kan worden aangepast als je merkt dat het voor jou te snel begint te gaan (dat wil zeggen als je door het afbouwen klachten krijgt).
Bij afbouwmedicatie zit altijd een zelfmonitoringformulier dat je één keer per dag moet invullen. Dat is niet moeilijk en het kost je niet veel tijd. Als je dat iedere dag doet dan kun je veel beter zien hoe het afbouwen voor jou gaat, en als je het ingevulde formulier aan je behandelaar laat zien dan kan hij of zij dat ook zien. Dat helpt jullie om samen goede beslissingen over jouw afbouw te nemen.
PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA
Ook kunnen behandelaars bij de apotheker een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. Hoe dit moet, wordt uitgelegd op blz. 3 van het recept/bestelformulier voor taperingstrips.
Minister Kuipers van VWS heeft gevraagd om het bij NZa te melden als het niet vergoeden van afbouwmedicatie ervoor zorgt dat niet verantwoord kan worden afgebouwd.
