Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Zullen de dopamine D2-receptoren ooit weer normaal worden?

Vraag

Ik slik al vanaf mijn elfde haloperidol. Ik ben nu 22 jaar en afgelopen jaar heb ik haloperidol helemaal afgebouwd.

Ik heb gelezen dat antipsychotica de dopamine naar de D2-receptoren blokkeert. Toen ik haloperidol slikte voelde ik vaak een soort drang naar dingen waarvan ik dopamine kreeg, maar vaak daarna voelde ik me slecht.

Was dat normaal?

Sinds ik het niet meer slik heb ik geen last meer van die drang, en voel ik me veel rustiger en beter in mijn vel.

Zullen de dopamine D2-receptoren ooit weer normaal worden?

Antwoord

Hey P.,

Wat een interessante vraag stel je hier, en wat goed dat je dit proces van afbouwen en reflecteren op je ervaring aangaat. Het is niet niks om na jarenlang gebruik van haloperidol te stoppen en dan ook nog te merken hoe dat je gevoel en gedrag beïnvloedt. Dus ja, respect daarvoor.

Over die drang die je voelde toen je haloperidol gebruikte: dat heeft waarschijnlijk te maken met hoe dit middel werkt op de dopamine D2-receptoren. Antipsychotica zoals haloperidol blokkeren die D2-receptoren, wat de dopaminesignalen in je brein flink kan afremmen. Dopamine is niet zomaar een leuk stofje; het speelt een grote rol in motivatie, plezier en het beloningssysteem van je hersenen. Wat er vaak gebeurt bij langdurig gebruik, is dat je brein probeert te compenseren voor die blokkade. Het kan bijvoorbeeld gevoeliger worden voor prikkels die normaal dopamine zouden vrijmaken, of je gaat juist intens verlangen naar dingen die je even een “dopamine-boost” geven. Denk aan eten, schermtijd, gamen of andere prikkels. Dat je je daarna slecht voelde, kan ook komen doordat je brein uit balans was en moeite had om dat beloningssysteem weer in rust te brengen. Het is als een elastiek dat telkens heen en weer klapt.

En nu, sinds je gestopt bent, voel je die drang niet meer en ben je rustiger. Dat klinkt alsof je brein langzaam weer zijn eigen balans aan het herstellen is. Het goede nieuws is dat je dopamine D2-receptoren zich vaak deels of zelfs volledig kunnen herstellen na het stoppen met antipsychotica. Hoelang dat duurt, verschilt per persoon. Bij sommige mensen gebeurt het vrij snel, terwijl het bij anderen maanden of zelfs jaren kan duren voordat alles weer in een natuurlijke flow komt. Het hangt af van hoelang je het middel hebt gebruikt en hoe je lichaam en brein reageren.

Het kan ook dat je nu minder “gedempt” bent, wat je waarschijnlijk helpt om meer natuurlijke prikkels en emoties te voelen. Dat is een goed teken, maar je brein moet wel wennen aan die nieuwe situatie. Het is alsof je een tijdje een zonnebril hebt gedragen in een donkere kamer en nu weer in het volle licht staat. Even wennen dus.

Wat belangrijk is: je zegt dat je je beter voelt, en dat is geweldig. Maar hou wel in gedachten dat afbouwen van medicatie soms ook een soort “honeymoonperiode” kan geven. Het kan zijn dat je je een tijdje fantastisch voelt omdat je brein in een soort ontwenningseuforie zit, maar het kan ook zijn dat je na een tijdje een dip krijgt terwijl je hersenen nog verder herstellen. Dat is normaal en geen reden tot paniek. Mocht je dat merken, dan kan het helpen om een beetje structuur in te bouwen: zorg voor regelmaat, beweging, gezonde voeding en voldoende slaap. Dat klinkt als een standaardlijstje, maar het maakt écht een verschil voor je dopaminesysteem.

Over de vraag of die D2-receptoren “normaal” worden: de hersenen zijn superflexibel, wat we neuroplasticiteit noemen. Ze passen zich aan nieuwe omstandigheden aan, maar dat “normaal” is niet altijd precies zoals het was voordat je met medicatie begon. Misschien worden je receptoren wel weer helemaal zoals ze waren, of misschien werken ze iets anders – maar als jij je goed voelt en beter in je vel zit, dan is dat eigenlijk het belangrijkste.

Als je meer wilt weten over hoe je je brein en lichaam kunt ondersteunen in dit herstelproces, kun je kijken naar dingen zoals mindfulness, lichaamsgerichte therapie, of yoga. Dat helpt om die innerlijke rust die je nu voelt verder te versterken. En als je toch merkt dat er nog vragen opkomen of dat je ergens tegenaan loopt, kan het waardevol zijn om met een ervaringsdeskundige te praten. Die kunnen vaak vanuit hun eigen ervaring inzicht geven.

Hope this helps, en kijk vooral ook verder op PsychoseNet waar veel informatie en ervaringsverhalen te vinden zijn.

Succes!

Greetz Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 21 januari 2025

Gerelateerd

Meer over

antipsychotica
Medicatie

Lees ook