Waarom is het belangrijk om de dosis van antipsychotica, dagelijks zo continu (precies aantal tabletten) in te nemen?
Kan het verstandig zijn om meer te anticiperen op de situatie?
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Waarom is het belangrijk om de dosis van antipsychotica, dagelijks zo continu (precies aantal tabletten) in te nemen?
Kan het verstandig zijn om meer te anticiperen op de situatie?
Hey C.,
Dank voor je vraag! Die antipsychotica, dat is toch vaak een heel verhaal, hè? Dagelijks slikken, altijd dezelfde dosis – het lijkt misschien wat streng en rigide, maar er zit wel een reden achter. De meeste antipsychotica werken namelijk het beste als ze in een stabiele hoeveelheid in je bloed aanwezig zijn. Zie het als een soort marathon; je moet steeds datzelfde tempo aanhouden om de race goed te volbrengen.
Antipsychotica zijn ontworpen om die psychosegevoeligheid wat te dempen en stabiliteit te bieden in je stemming en gedachten. Maar als de dosis gaat wisselen of als je ze niet regelmatig neemt, kan die stabiele bloedspiegel uit balans raken, en dat kan de werking van de medicatie beïnvloeden. Een beetje alsof je een kampvuur hebt dat constant gevoed moet worden met precies de juiste hoeveelheid hout – te veel ineens en je krijgt een steekvlam, te weinig en het vuurtje dooft langzaam uit. Zo’n wisselende dosis kan dus zorgen voor pieken en dalen in de werking, en dat kan soms juist meer onrust geven.
Nu, over dat “anticiperen op de situatie” – ik snap die gedachte wel, zeker omdat psychisch lijden vaak ook met golven komt. Maar met antipsychotica is het vaak niet zo handig om zelf je dosis te gaan aanpassen op basis van hoe je je voelt op een bepaalde dag. Je hersenen hebben tijd nodig om zich aan te passen aan de werking van de medicatie, en als je zelf gaat schipperen, kan dat juist extra stress opleveren voor je systeem. Een soort onrust in je brein die we juist willen vermijden.
Als je merkt dat je graag meer flexibiliteit zou hebben, dan kan het soms wel helpen om in gesprek te gaan met je behandelaar over hoe je je voelt bij de huidige dosis. Wie weet kun je samen kijken naar de ‘minimal effective dose’, de laagste hoeveelheid medicatie waarbij jij je goed genoeg voelt. Misschien kan het dan zelfs een stap zijn om ooit voorzichtig af te bouwen, met een hyperbolisch schema (heel geleidelijk dus) en eventueel taperingstrips. Dat moet je dan wel echt in samenspraak doen, want dat soort aanpassingen vraagt om precisie.
Hope this helps,
Greetz Jim
NB Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.