Wat kan ik doen aan de drang om medicijnen te sparen?

Antwoord

Beste Anoniem,

Het is zeker begrijpelijk dat je een zekere mate van controle wil ervaren met het sparen van pillen. Sommige mensen kunnen het leven pas leven als ze weten dat er een mogelijkheid is om er een zelfgekozen einde aan te maken. Het lijkt een paraodox, maar is dat natuurlijk niet. Met name als je last hebt van somberheid en uitzichtloosheid in het kader van trauma, kan de wetenschap van controle over het levenseinde leven dragelijk maken.

Het is ook begrijpelijk dat denken aan suïcidaliteit zich drang- c.q. dwangmatig voor kan doen. In ons nieuwe boek ‘Trauma begrijpen‘ leggen we uit waarom de ervaring van trauma zo vaak gepaard gaat met drang tot zelfdestructie. De combinatie van schuld, schaamte en zelfafwijzing of zelfhaat is soms onverdragelijk en vertaalt zich in suïcidale gedachten.

Het probleem in dit alles is ons zorgstelsel. Hoewel het normaal is om suïcidale gedachten te hebben en er in hoge mate mee te worstelen, en dus in de therapie aan de orde moeten komen, heeft men in de ggz in Nederland op de een of andere informele manier afgesproken dat suïcidaliteit een teken is dat er óf een psychiater bij moet komen, óf – erger – de psychotherapeutische behandeling moet worden stopgezet en moet worden overgedragen aan een psychiater omdat iemand ‘niet reageert’ op de behandeling. Echter het feit dat jij nu open bent over je suïcidaliteit in de therapie is een succes, niet een falen. En dingen gaan heel vaak niet zomaar weg of worden eerst veel erger voordat ze beter worden. Daar gaat een psychiater ook niets aan doen. Het is onderdeel van de therapie.

Waarom doet de psycholoog dit? Het komt omdat we leven in een samenleving waarin iemand altijd de schuld moet krijgen als het verkeerd afloopt (i.e. iemand suïcideert zich). Inspectie, tuchtrecht, omgeving en naasten staan allemaal klaar om iemand de schuld te geven. Aan de ene kant is dit begrijpelijk en moet er ook ‘accountability’ zijn, maar aan de andere kant resulteert het in ‘defensive medicine’ in Nederland: het uit de weg gaan van enig risico waar je gedonder van kunt krijgen. Dit is de reden dat in Nederland mensen met zeer ernstige klachten moeite hebben om in zorg te komen. We staan erbij en kijken ernaar – maar doen er niets aan.

Het beste model in dit soort gevallen is dat de psycholoog een psychiater ergens vindt (met jouw toestemming) en vraagt of de psychiater op afstand flexibel mee wil kijken en mee wil denken over de veiligheidsaspecten. Hier hoef jij niet veel van te merken (behalve dat de psychiater je misschien kort wil spreken) en het biedt de psycholoog de veiligheid dat inspectie en tuchtrecht niet de schuldkaart kunnen uitdelen. De psycholoog heeft immers met iemand overlegd en een psychiater mee laten kijken. En iemand mee laten kijken in de zorg is altijd goed: de hulpverlener stelt zich kwetsbaar op en beseft dat hij/zij het niet altijd alleen aankan.

Het grote probleem echter in Nederland is dat de meeste psychologen geen toegang hebben tot een psychiater die ze even kunnen bellen om flexibel mee te kijken zodat jij je therapie kunt blijven volgen. Psychiaters zitten meestal bij een andere organisatie en die kun je niet zomaar bellen om mee te kijken. Dat doen ze niet. Ons zorgsysteem is niet ingericht om elkaar flexibel bij te kunnen staan in het belang van de patiënt. Dus moet je verwezen worden voor een intake bij een andere instelling om een psychiater te zien voor suïcidaliteit – in de hoop dat je binnen een jaar een afspraak hebt. En de psychiater zal heel weinig tijd hebben om je te zien zodat je in de praktijk een pil krijgt die je dan moet slikken in de hoop dat dat de suïcidaliteit weg doet gaan.

Je psycholoog moet dus idealiter een psychiater vinden die flexibel meekijkt en meedenkt, zonder dat je hoeft te worden overgedragen naar een andere instelling of weer ergens een aparte intake moet ondergaan. Het is normaal dat mensen worstelen met (suïcidale) klachten die niet overgaan en/of die tijdelijk erger worden. Trauma doet dat met een mens. Beter worden is een lang en ingewikkeld proces.

Ondertussen is het ook belangrijk dat jij support organiseert buiten de ggz. Een vrouwengroep, een zelfregiecentrum, een herstelacademie, Ixta Noa, een herstelcoach, een zelfverdedigingsklas – dit soort dingen zijn enorm belangrijk in het hervinden van je evenwicht. Ook kan het goed zijn om te kijken naar een traumaleergroep bij een herstelacademie, zoals een TRE-groep (Tension & Trauma Releasing Exercises) of een narratieve traumagroep.

En het is inderdaad goed om te praten over de suïcidaliteit. Suïcidaliteit bij trauma kun je ook zien als een overlevingsmechanisme: het is goed bedoeld (het wil het trauma uit je bewustzijn houden) maar is wel gericht op zelfdestructie en dat kan natuurlijk niet. De kunst is om de goede intentie van het overlevingsmechanisme los te koppelen van de vorm. Integratie van je traumadeel, je overlevingsdeel en je gezonde deel zal het gevolg zijn.

Hope this helps,

Heel veel succes!

Jim