Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Geachte prof. Van Os,
Een kleine maand geleden heb ik een psychose gehad met wanen na drie nachten slaapdeprivatie vanwege een verre reis. Ik heb 72 uur niet geslapen.
Nu gaat het beter en slik ik paliperidon 6 mg.
Moet ik volgens de richtlijnen één jaar medicatie innemen, of kan ik eerder stoppen met het antipsychoticum?
Groeten,
G.
Hey G., dank voor je vraag!
Je hebt een stevige ervaring achter de rug met die psychose een kleine maand geleden, en ik kan me voorstellen dat je je nu afvraagt of het echt nodig is om die paliperidon (6 mg) een heel jaar te blijven slikken.
Wat vaak wordt geadviseerd bij psychosegevoeligheid – en zeker na een eerste psychotische episode – is om een antipsychoticum minstens zes maanden tot een jaar te blijven gebruiken. Dit komt omdat het brein vaak wat tijd nodig heeft om zich te stabiliseren na zo’n intense ervaring, en het risico op een terugval kan in die eerste periode vrij hoog zijn. Dat betekent niet dat dit altijd de beste route is voor iedereen, maar het geeft wel wat houvast in de behandelrichtlijnen.
In jouw geval lijkt de psychose te zijn uitgelokt door slaapdeprivatie, wat zeker een enorme trigger kan zijn voor iemand die psychosegevoelig is. Je schrijft dat je 72 uur niet hebt geslapen, en dat is inderdaad een directe manier om in de problemen te komen – het brein heeft simpelweg slaap nodig om goed te functioneren. Dat gezegd hebbende, nu je paliperidon slikt en het beter met je gaat, zou het interessant zijn om samen met je behandelaar te kijken naar de balans: is dit medicijn nu nodig om de stabiliteit vast te houden, of was de psychose meer een acute reactie op een extreme situatie?
Het stoppen van medicatie kan soms verleidelijk zijn, vooral als je je weer beter voelt. Maar zoals ik al zei, de eerste maanden na een psychose zijn vaak een kwetsbare tijd. Dus abrupt stoppen kan het risico verhogen dat je opnieuw klachten krijgt. Als je toch wilt afbouwen of stoppen, zou ik zeker aanraden om dat héél geleidelijk te doen. Zo’n taperingproces met taperingstrips bijvoorbeeld, waarbij je langzaam de dosis verlaagt, kan helpen om je brein de tijd te geven om aan de nieuwe situatie te wennen zonder medicatie. Bij de Regenboog Apotheek kun je terecht voor advies over afbouwen. Dit kan je samen met je behandelaar bespreken.
Je noemt ook dat je paroxetine en melatonine gebruikt. Het kan belangrijk zijn om in de gaten te houden hoe die samen met de paliperidon werken en hoe je je voelt als je medicatie zou gaan afbouwen. Soms kan er een wisselwerking zijn tussen verschillende medicijnen, en het is belangrijk om daar alert op te blijven.
Het belangrijkste is dat je afbouw of stoppen nooit in je eentje probeert, maar samen met je behandelaar een plan maakt dat voor jou het beste werkt. Misschien helpt het om met een therapeut te werken aan andere strategieën, zoals mindfulness, lichaamsgerichte therapie, of slaapregulatie. Want slaap, dat heb je ondertussen wel gemerkt, is echt de basis voor alles.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
