Geachte heer Van Os,
Wat zijn de effecten van langdurig gebruik van Fluanxol (depot) op het menselijk lichaam en de hersenen?
Met langdurig gebruik bedoel ik meer dan 10 jaar.
Dank u wel.
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Geachte heer Van Os,
Wat zijn de effecten van langdurig gebruik van Fluanxol (depot) op het menselijk lichaam en de hersenen?
Met langdurig gebruik bedoel ik meer dan 10 jaar.
Dank u wel.
Beste C.,
Dank je wel voor je vraag! Het is een heel belangrijke kwestie, en ik snap dat je je afvraagt wat langdurig gebruik van Fluanxol depot kan betekenen voor je lichaam en je hersenen. Zeker als je al meer dan tien jaar dit middel gebruikt, is het goed om kritisch te kijken naar de effecten op lange termijn.
Fluanxol (flupentixol) behoort tot de klassieke antipsychotica, en die zijn al decennia in gebruik. Dat heeft als voordeel dat we behoorlijk wat weten over de lange termijn, maar het nadeel is dat ze niet per se ontwikkeld zijn met de huidige kennis over minimale doseringen en subtielere behandelstrategieën. Depotmedicatie, zoals jij gebruikt, wordt vaak gekozen voor de stabiliteit die het kan bieden, vooral als mensen moeite hebben met dagelijkse inname. Maar zoals elk medicijn heeft ook dit een keerzijde.
Laten we het eerst hebben over de hersenen. Langdurig gebruik van antipsychotica kan in sommige gevallen leiden tot veranderingen in dopaminegevoeligheid. Dit betekent dat je hersenen een beetje lui kunnen worden in het reguleren van dopamine, omdat de medicatie dat werk overneemt. Bij langdurig gebruik kunnen verschijnselen optreden zoals tardieve dyskinesie (onwillekeurige bewegingen, vooral in het gezicht en de handen). Dit is niet heel vaak, maar wel iets om alert op te zijn. Ook wordt er soms gespeculeerd dat langdurig gebruik het brein kan “dempen”, wat zich kan uiten in een soort emotionele vervlakking of verminderde energie.
Dan het lichaam. Antipsychotica kunnen bij langdurig gebruik invloed hebben op je stofwisseling, gewicht, bloeddruk, en soms zelfs je hormonen. Hoewel Fluanxol iets minder metabole bijwerkingen heeft dan bijvoorbeeld Zyprexa, kan het nog steeds risico’s met zich meebrengen. Denk aan verhoogde kans op diabetes of cholesterolproblemen.
Wat kunnen we hiermee doen? Een belangrijke vraag is altijd: gebruik je nog de minimaal effectieve dosis? Na tien jaar kan het slim zijn om samen met je behandelaar te kijken of er ruimte is voor een heel langzaam afbouwtraject. Dat hoeft niet morgen, maar stapje voor stapje, met aandacht voor hoe je je voelt. Taperingstrips kunnen bijvoorbeeld een goede optie zijn voor de laatste kleine stapjes – die zijn fijnmazig en maken het makkelijker om geleidelijk te minderen. Let wel op dat niet alle verzekeraars taperingstrips vergoeden, maar er zijn ook vloeibare formuleringen van Fluanxol die soms handig kunnen zijn.
Daarnaast wil ik benadrukken dat medicatie maar een deel van het verhaal is. Het gaat ook om hoe je je leven vormgeeft. Heb je voldoende structuur, goede voeding, beweging, en sociale steun? Die dingen klinken misschien als een open deur, maar ze kunnen een enorme impact hebben op hoe je je voelt – ook als je medicatie gebruikt. Lifestyle speelt een cruciale rol bij het versterken van je mentale weerbaarheid.
Als je merkt dat je vragen of zorgen hebt die niet helemaal passen binnen de gesprekken met je huidige behandelaar, overweeg dan eens een second opinion. Dat kan via een academisch ziekenhuis of een andere ggz-instelling. Soms is het goed om een frisse blik te krijgen op je situatie.
Tot slot, blijf vooral kritisch en nieuwsgierig zoals je nu doet. Jij kent je lichaam en geest het beste, en door vragen te blijven stellen houd je regie over je eigen herstelproces.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN: