Hoi Tom,
Ik heb een behoorlijk onveilige jeugd gehad als kind van ouders met psychische problemen. Inmiddels ben ik begin vijftig en heb ik in mijn leven vijf psychoses gehad. Tegenwoordig heb ik de psychosegevoeligheid redelijk onder controle. Wel zit ik nog steeds met veel angst.
Ik pieker veel, heb moeite om relaties aan te gaan, ben faalangstig… Ik zou graag van deze angsten afkomen en denk dat traumatherapie wellicht zou kunnen helpen. Ik hoor veel goede verhalen over EMDR, maar ik vraag me af of dat voor mij gaat werken. Het is namelijk lastig om een paar duidelijke momenten aan te wijzen. Ik heb mijn hele jeugd als zeer stressvol ervaren.
Met mijn vriendin ben ik in relatietherapie en dat geeft me nieuwe inzichten en ruimte. Ook mediteer ik regelmatig en werk ik aan mijn drank- en cannabisgebruik.
Ik heb CGT gehad maar daarmee kwam ik niet bij de diepere gevoelens. Het voelt alsof mijn lichaam nog heel erg aanstaat en bij kleine gebeurtenissen in sociale situaties weer op tilt slaat.
Zijn er traumatherapieën die niet zozeer één traumatische gebeurtenis behandelen, maar meer geschikt zijn wanneer je als kind langdurig aan stress blootgesteld bent geweest?
Alvast bedankt en hartelijke groeten.
Antwoord
Hallo B.,
Het ziet er voor mij zo op het eerste gezicht uit dat je goed bezig bent! Je neemt jezelf serieus, toont dat je inzicht hebt in jezelf, je bent bezig met mediteren en je werkt aan jouw drank- en cannabisgebruik, en je noemt de relatietherapie die jullie gedaan hebben.
Er is mogelijk wel winst te boeken bij jouw gevoel dat jouw lichaam aanstaat, en relatief makkelijk op tilt slaat. Je vraagt naar traumatherapieën die gaan over de de langdurige stress die je als kind hebt meegemaakt. Traumatherapieën als EMDR werken in lagen. Dan begin je met een beeld uit jouw jeugd dat jou nu op dit moment het meeste belast. Dan is het niet ongebruikelijk als daarna, of zelfs tijdens deze EMDR-sessie, een ander beeld naar boven komt. Dan ga je verder met dát beeld. En dan kan er weer een ander beeld naar boven komen, enzovoorts. In die zin komt er toch veel aan bod.
Een andere gedachte die bij mij naar boven komt, is dat jij spreekt over de moeite met het aangaan van relaties. Naar mijn ervaring hebben mensen met langdurige, vreselijke jeugdervaringen vaak het idee dat je mensen niet kunt vertrouwen en dat jij je maar beter helemaal niet echt aan mensen moet hechten. Dan gaat het (zoals je schrijft) niet om specifieke nare herinneringen, maar meer om een algemene, globale angst die met name naar boven kan komen als je iemand heel leuk vindt. Dat zit ‘m waarschijnlijk in de hechting.
Dat zit heel diep, zoals je zult snappen. Ik weet niet of dat bij jou ook zo is. Wat mensen dan kan helpen is iemand te vinden die jij toch voldoende vertrouwt, en deze dubbelheid van jou begrijpt en ook kan verdragen, en die toch bij jou blijft. Zo kun je een corrigerende ervaring opdoen. Voor het gekwetste kind in jou is het onveilig om te hechten, maar de volwassene in jou ziet dat anders. Maar die volwassene weet het wel maar kan deze veiligheid niet goed voelen. Het idee is dat dit veilige gevoel na verloop van tijd – vaak duurt dit jaren – toch ontstaat. Kun je me volgen?
Zo’n corrigerende ervaring kan bij een (liefdes)relatie optreden, maar die kun je ook met een therapeut hebben. Een therapeut is pas geïndiceerd als de andere persoon (vriend/vriendin) het anders niet volhoudt (bijvoorbeeld omdat jij door jouw angst de ander steeds wegduwt), waarmee de angstige hechtingsgevoelens juist worden bevestigd (‘zie je wel: goed dat ik me niet gehecht heb!’). Maar dan nog is het met een therapeut best lastig, want: (1) de therapeut moet het volhouden en niet van baan veranderen, en (2) jíj moet het ook volhouden, met name als je het helemaal niet meer ziet zitten en/of angstig wordt.
Afijn, ik weet niet of dit allemaal te volgen is, en of ik wel jouw vraag beantwoord?
Groeten,
Tom
Beantwoord door: Tom van Wel op 27 februari 2025
